* ਸੁਰਿੰਦਰ ਮਕਸੂਦਪੁਰੀ *
ਇਹ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੀ ਗੁਲਮੋਹਰ
ਇਹ ਕਲੀ ਰੁੱਤ ਬਹਾਰ ਦੀ ਏ
ਇਹ ਰੰਗ-ਸੁਗੰਧ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਏ
ਇਹ ਧੀ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਏ।
ਇਹਦੇ ਚੰਨ ਮੁਖੜੇ 'ਤੇ ਮਹਿਕਦਾ ਏ
ਚੁੰਨੀ ਤਾਰਿਆਂ ਨੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਦਿੱਤੀ
ਅੰਬਰੋਂ ਉੱਤਰ ਪੀਂਘ ਸਤਰੰਗੀ ਨੇ
ਇਹਦੀ ਦਿਖ ਸੱਜ-ਸੰਵਾਰ ਦਿੱਤੀ।
ਕਿਸੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਦੀ ਹੇਕ ਜਿਹੀ
ਗੁੜਤੀ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੀ
ਇਹਦੀ ਸੋਹਣੀ ਸੂਰਤ-ਸੀਰਤ ਏ
ਰੌਣਕ ਗਿੱਧਿਆਂ ਦੀ ਰਾਣੀ ਦੀ।
ਹਰਗੁਣ ਗੂੜ੍ਹ ਗਿਆਨ ਦੀ ਗੁਥਲੀ
ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਮੰਡਰਾਉਂਦੀ ਤਿੱਤਲੀ
ਇਹ ਵੰਗਾਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਨਿਆਰੀ
ਜਾਂ ਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਪੈਂਦੀ ਕਿੱਕਲੀ।
ਇਹ ਰਾਤ ਦੀ ਰਾਣੀ, ਸਵੇਰ ਦਾ ਸੂਰਜ
ਬਹੁ-ਰੰਗੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ
ਮਾਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਤੋਹਫ਼ਾ
ਰੱਬ ਦੀ ਇਹ ਸੌਗਾਤ ਪਿਆਰੀ।
ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਦੀ ਸੂਰਮਗਤੀ
ਸਾਹਿਤ-ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਰਸਵਤੀ
ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਲੋਰੀ
ਦੁੱਧ-ਮੱਖਣਾਂ ਦੀ ਭਰੀ ਕਟੋਰੀ।
ਸੱਚੇ ਰੱਬ ਦੀ ਸੁੱਚੀ ਬਰਕਤ
ਕੰਜਕ-ਕੂੰਜ ਕਚਨਾਰ ਜੇਹੀ
'ਮਕਸੂਦਪੁਰੀ' ਇਹ ਦੈਵੀ-ਮੂਰਤ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਜੇਹੀ।
-234, ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਪਾਰਕ, ਮਕਸੂਦਾਂ, ਜਲੰਧਰ।
ਮੋਬਾਈਲ : ...
(ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦਾ ਅੰਕ ਦੇਖੋ)
ਪੱਤਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ: ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਖਾਦ ਦੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਪੱਤਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਵਿਧੀ ਅਪਣਾਓ। ਮੱਕੀ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸਮੇਂ 25 ਕਿਲੋ ਯੂਰੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਪਾਓ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 21 ਦਿਨ ਬਾਅਦ 10-10 ਦਿਨ ਦੇ ਵਕਫ਼ੇ 'ਤੇ ਪੱੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਪੱਤਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ। ਹਰ ਵਾਰ ਖੇਤ ਵਿਚ 10 ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਉਪਰੋਂ ਪੂਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਹਿਲੇ ਪੱਤੇ ਦਾ ਰੰਗ ਪੌਦੇ ਨਾਲੋਂ ਤੋੜੇ ਬਿਨਾਂ ਚਾਰਟ ਨਾਲ ਮਿਲਾਓ। ਜਦੋਂ ਦਸ ਵਿਚੋਂ ਛੇ ਜਾਂ ਵੱਧ ਪੱੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਦੀ ਟਿੱਕੀ ਨੰਬਰ 5 ਤੋਂ ਫਿੱਕਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ 25 ਕਿਲੋ ਯੂਰੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿਓ।
ਜੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਦੀ ਟਿੱਕੀ ਨੰਬਰ 5 ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਜਾਂ ਗੂੜਾ ਹੋਵੇ ਹੋਰ ਯੂਰੀਆ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ। ਮੱਕੀ ਦੇ ਸੂਤ ਕੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਤਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਾਦ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਪੱਤਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੇਂ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਪੱੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਹੀ ਪੱਤਾ ਰੰਗ ਚਾਰਟ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ...
ਕੱਚਿਆਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਵਿਰਸੇ ਦੀ ਇਕੱਲੀ-ਇਕੱਲੀ ਖਾਧੀ-ਪੀਤੀ ਚੀਜ਼ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੱਚੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਕਿੱਕਰ ਦੀ ਲੱਕੜ ਤੋਂ ਬਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਕਾਰੀਗਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮੋਰੀਆਂ ਲਗਾਉਂਦੇ, ਕੁਝ ਖਿੜਕੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰੀਏ ਹੁੰਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਹ ਲੱਕੜ ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰੀਏ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਚੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾ, ਚੀਲ ਦੀ ਲੱਕੜ ਦੇ ਗੋਲੇ ਧਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ, ਫਿਰ ਸਲਵਾੜ, ਪੂਲੇ, ਗਾਰੇ, ਫੱਟੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਚਹਾ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਪੁਰਾਣੇ ਕੱਚੇ ਘਰ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ 'ਤੇ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਨਾਲ ਬਣਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੱਚੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਰੱਖੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਰ ਵੱਡਿਆਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਖਾਸ ਰਾਏ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਢਾਅ ਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪਾਉਣ ਮੌਕੇ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਵੱਡਿਆਂ ਵਲੋਂ ਰੱਖੀਂ ਜਾਂਦੀ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਚੇਤੇ ਕਰਦੇ ਨੇ ਉਸ ਵਿਚ ਬਾਪੂ, ਦਾਦਾ, ਦਾਦੀ ਦਾ ਨਾਂਅ ਜ਼ਰੂਰ ਯਾਦ ...
ਚਾਟੀ ਵਾਲੀ ਗੁਣਕਾਰੀ ਲੱਸੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸ ਬੀਤ ਗਏ ਵੇਲੇ ਦਾ ਚੇਤਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚਾਟੀ ਵਾਲੀ ਲੱਸੀ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਅਹਿਮ ਖੁਰਾਕ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਸੁਆਣੀਆਂ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਲੱਸੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਦਿਨ ਦਾ ਕੜ੍ਹਿਆ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਸੱਜਰਾ ਦੁੱਧ ਇਕੱਠਾ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਜਮਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਸਵੇਰੇ ਤੜਕਸਾਰ ਉੱਠ ਕੇ ਹੱਥ ਵਾਲੀ ਮਧਾਣੀ ਨਾਲ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਰਿੜਕ ਕੇ ਮੱਖਣ ਵੱਖਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਸੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਲੱਸੀ ਪੀਣ ਲਈ ਕੰਗਣੀ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਪਿੱਤਲ ਦੇ ਗਿਲਾਸਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਵੇਲੇ ਲੱਸੀ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਸਾਰ ਹੀ ਬੇਬੇ ਘਰ ਵਿਚ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਕੰਗਣੀ ਵਾਲੇ ਗਿਲਾਸ ਭਰ ਕੇ ਲੱਸੀ ਦੇ ਦਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਲੱਸੀ ਪੀ ਕੇ ਸਾਰੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਕਾਜ ਵਿਚ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਗੱਭਰੂਆਂ, ਮੁਟਿਆਰਾਂ, ਬਜੁਰਗਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਰਾਜ ਚਾਟੀ ਵਾਲੀ ਲੱਸੀ ਹੀ ਸੀ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ, ਨਮਕ ਤੇ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਘਾਟ ਕਰਕੇ ਉਲਟੀਆਂ ਤੇ ਦਸਤ ਆਉਣੀਆਂ ...
ਖੱਖੜੀਆਂ-ਖਰਬੂਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਦ ਵਜੋਂ ਖਾਓ ਜਾਂ ਫ਼ਲ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ। ਪਰ ਖਾਓ ਜ਼ਰੂਰ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗ਼ਰਮ ਰੁੱਤ ਦਾ ਮੇਵਾ ਹੈ। ਖਰਬੂਜ਼ੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹਰ ਥਾਂ ਖਰਬੂਜ਼ਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ, ਪਰ ਖੱਖੜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ। ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਖਰਬੂਜ਼ੇ ਦੀ ਭੈਣ ਲੱਗਦੀ ਖੱਖੜੀ ਜਦੋਂ ਪੱਕ ਕੇ ਪੀਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੇਲ ਨਾਲੋਂ ਆਪੇ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਆਖਦੀ ਹੋਵੇ, 'ਆਪਣਾ ਸਾਥ ਏਥੋਂ ਤੱਕ ਦਾ ਹੀ ਸਾਥ ਸੀ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਭੋਜਨ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਵਾਦ ਬਣਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹਾਂ।'
ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਵੱਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ। ਜ਼ੀਰੇ ਕੋਲ ਫੁੱਟਪਾਥ 'ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ-ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰ ਖੱਖੜੀਆਂ ਵਿਕਣ ਲਈ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਟੋਕਰੀਆਂ ਭਰੀ ਮਿਹਨਤੀ ਲੋਕ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵਿਰਲੇ-ਟਾਵੇਂ ਗਾਹਕ ਵੀ ਸਨ। ਮੈਂ ਖੁਸ਼ ਸਾਂ ਕਿ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਨਰਮੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ 'ਚੋਂਂ ਖਾਧੀਆਂ ਖੱਖੜੀਆਂ ਫਿਰ ਦਿਸ ਗਈਆਂ। ਪਰ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਹੈਰਾਨ ਸਨ। ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਚਿਰ ...
ਝੋਨਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਹੈ। ਖੋਜਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਫ਼ਸਲੀ ਵਾਧੇ ਵਾਸਤੇ ਕੇਵਲ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਫਾਸਫੋਰਸ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ ਨਾਲ ਹੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ ਸਗੋਂ ਸੰਤੁਲਿਤ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 17 ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰੇਕ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਆਪਣੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ (ਐਨ), ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਫਾਸਫੋਰਸ (ਪੀ), ਫੁੱਲ ਪੈਣ ਲਈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਵਾਸਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ (ਕੇ) ਤੱਤ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵੱਡੇ ਤੱਤਾਂ ਵਿਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਸਲਫਰ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਤੱਤਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਕ, ਲੋਹਾ, ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਤਾਂਬਾ, ਬੋਰੋਨ ਆਦਿ ਫ਼ਸਲੀ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਖਾਦ ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਖੋਜ ਤਜਰਬਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਐਨ ਪੀ ਕੇ ਵਰਗੇ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤ 2 : 1 : 0.5 ਅਨੁਪਾਤ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਲਵਾਈ ਲਈ ਖੇਤ ਤਿਆਰ ...
ਪੰਜਾਬ ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੂਬਾ ਹੈ। ਅਨਾਜ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੁੱਲ ਵਸੋਂ ਦਾ 85 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਿੱਸਾ ਖੇਤੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁੱਲ ਰਕਬੇ ਦਾ 92 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਖੇਤੀ ਥੱਲੇ ਹੈ। ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਹਿਰ ਰਾਹੀਂ ਜਿੱਥੇ ਸੁਧਰੇ ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੇ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਧਾਈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਹਾਲਤ ਅੱਜ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਅੰਨਦਾਤਾ ਅੱਜ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਤੁਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਉੱਪਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖਰਚੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਧਾਂ ਉੱਪਰ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਧੂ ਖਰਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੁਣ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਉੱਪਰਲੇ ਦੁਸ਼ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ...
Website & Contents Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 2002-2021.
Ajit Newspapers & Broadcasts are Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust.
The Ajit logo is Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 1984.
All rights reserved. Copyright materials belonging to the Trust may not in whole or in part be produced, reproduced, published, rebroadcast, modified, translated, converted, performed, adapted,communicated by electromagnetic or optical means or exhibited without the prior written consent of the Trust. Powered
by REFLEX