ਉਰਦੂ ਕਹਾਣੀ: ਨਮਕ ਹਲਾਲ

ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਲਾਲਾ ਜੀ ਘਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੀ | ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ | ਬਾਰਾਤ ਦੇ ਆਉਣ ਵਿਚ ਅਜੇ ਦੇਰ ਸੀ | ਹਰ ਕੋਈ ਏਧਰ-ਉਧਰ ਭੱਜਿਆ ਫਿਰਦਾ ਸੀ | ਬਾਰਾਤੀਆਂ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਲਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮੰਡਪ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ | ਉਥੇ ਹੀ ਬਰਾਤੀਆਂ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਠਹਿਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ | ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਹੋਰ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਕੰਮ ਸੌਾਪੇ ਸਨ ਉਹ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਨਾਲ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਾ ਰਹੇ ਸਨ | ਸਾਰੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸਲਾਹਾਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਪਏ ਸਨ | ਮੰਤਵ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਏ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਨਾ ਹੋਵੇ | ਇਕ ਪਾਸੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਟੈਂਕਰ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ | ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਠੀਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਟੈਂਕਰ ਮੰਗਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ |
ਅਚਾਨਕ ਬਾਰਾਤ ਦੇ ਆਉਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਬੈਂਡ ਵਾਜਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ | ਬਾਰਾਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਦਾ ਗੇੜਾ ਮਾਰ ਕੇ ਮੰਡਪ ਵਿਚ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋ ਗਈ | ਚਾਹ-ਪਾਣੀ ਪੀ ਕੇ ਕੁਝ ਬਰਾਤੀ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਗਏ | ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਫੇਰਿਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਰੁੱਝ ਗਏ ਸਨ |
ਲਾੜਾ-ਲਾੜੀ ਵੀ ਫੇਰਿਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ | ਬਾਰਾਤ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਹੀ ਵਾਪਸ ਜਾਣੀ ਸੀ | ਇਥੇ ਬਾਰਾਤ ਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਿੰਡ ਚੰਬਲ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਘਾਟੀਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ | ਇਥੇ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਡਾਕੂ ਲੁੱਟ ਮਾਰ ਕਰਕੇ ਸਭ ਕੁਝ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸੀ | ਇਸ ਲਈ ਲਾਲਾ ਜੀ ਕੋਈ ਰਿਸਕ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ | ਉਹ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਵਿਆਹ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੀ ਡੋਲੀ ਤੋਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਡਾਕੂਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ |
ਫੇਰਿਆਂ ਦੀ ਰਸਮ ਪੂਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ | ਬੇਟੀ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਸਾਰੇ ਬਾਰਾਤੀ ਮੰਡਪ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਗੋਲੀਆਂ ਚੱਲਣ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ | ਸਾਰੇ ਮਹਿਮਾਨ ਏਧਰ-ਉਧਰ ਛੁਪ ਗਏ ਸਨ | ਹੁਣ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਟਾਪਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਨ | ਹਰ ਇਕ ਬੰਦੇ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ ਕਿ ਡਾਕੂ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਲੁੱਟਣ ਲਈ ਆ ਰਹੇ ਹਨ | ਲਾਲਾ ਜੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਲੋਕ ਡਰ ਨਾਲ ਥਰਥਰ ਕੰਬ ਰਹੇ ਸਨ |
ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ਉਤੇ ਕਿਤੋਂ ਦੂਰੋਂ ਲੁੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਮਾਨ ਲੱਦਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਡਾਕਾ ਮਾਰਿਆ ਸੀ | ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਮੁਖਬਰ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ | ਡਾਕੂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਫੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਐਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆ ਧਮਕੇ ਸਨ | ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ ਰਕਮ ਅਤੇ ਜੇਵਰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਉਮੀਦ ਸੀ |
ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਸੀਨੇ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਦੋਨਾਲੀ ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਅਗਲਾ ਸਿਰਾ ਰੱਖ ਕੇ ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਲਲਕਾਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, 'ਜੋ ਕੁਝ ਹੈ ਬੁੱਢਿਆ ਬਾਹਰ ਲੈ ਕੇ ਆ ਜਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ', ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜੀ ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਨਿਵਾ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਅਰਜ਼ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ, 'ਸਰਕਾਰ ਤੁਹਾਡਾ ਹੁਕਮ ਸਿਰ ਮੱਥੇ | ਮੇਰੀ ਇਕ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਖ਼ੂਨ ਖਰਾਬਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ | ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਮਾਸਟਰ ਸਾਹਿਬ ਸਾਡੇ ਹੀ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ | ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਵੀ ਕਹੋਂਗੇ ਅਸੀਂ ਮੰਨ ਲਵਾਂਗੇ | ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਮਹਿਮਾਨ ਵੀ ਹੋ |'
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨਲੀ ਲੜਕੀ ਦੇ ਸੀਨੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਲਈ | ਬਾਕੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਡਾਕੂਆਂ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਤੇਵਰ ਨਰਮ ਵੇਖੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਥੱਲੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ | ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰ ਲਈ ਕਿ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ |
ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਰੀ ਨਕਦੀ, ਜ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੀਮਤੀ ਸਾਮਾਨ ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ | ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਲੜਕੀ ਦੇ ਜ਼ੇਵਰ, ਘਰ ਵਿਚ ਪਿਆ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਅਤੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਨ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੌਾਪ ਦਿੱਤਾ | ਸਾਮਾਨ ਲੈ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਡਾਕੂ ਤੁਰਨ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਬੜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, 'ਸਰਕਾਰ ਤੁਸੀਂ ਏਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਹੋ | ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋ ਲਵੋ | ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਖਾ ਕੇ ਜਾਣਾ | ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਰਪਾ ਹੋਵੇਗੀ | ਇਹ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨੀ |'
ਡਾਕੂ ਵੀ ਲੰਮਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਆਏ ਸਨ | ਥੱਕ ਕੇ ਚੂਰ-ਚੂਰ ਹੋਏ ਪਏ ਸਨ | ਉਹ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹੀ ਸਨ ਫਿਰ ਭੁੱਖ ਵੀ ਸਤਾ ਰਹੀ ਸੀ | ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਖਾਣੇ ਦੀ ਦਿਲਖਿਚਵੀਂ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨੇ ਮਸਤੀ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਹੋਰ ਚਮਕ ਗਈ | ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾ ਦਿੱਤੀ |
ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਕੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਆਖਿਆ, 'ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ, ਲਾਲਾ ਜੀ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਟਾਲਾਂਗੇ ਨਹੀਂ | ਆਓ ਸਾਥੀਓ ਮੰੂਹ ਹੱਥ ਧੋ ਲਵੋ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਲਈ ਬੈਠ ਜਾਓ |'
ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਖੁਆਇਆ ਗਿਆ | ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਪੇਟ ਭਰ ਖਾਣਾ ਖਾਧਾ ਅਤੇ ਉਹ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਬੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਜਾਪਦੇ ਸਨ | ਉਹ ਬੇਖੌਫ਼ ਵੀ ਸਨ ਕਿ ਲਾਲਾ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧੋਖਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ | ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਾਰਾਤੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉਂਤਰੇ ਹੋਏ ਸਨ | ਉਹ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਸਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਖਾਲੀ ਹੱਥ ਵਾਪਸ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ | ਸਾਰੀ ਬਰਾਦਰੀ ਵਿਚ ਥੂ-ਥੂ ਹੋਵੇਗੀ | ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ |
ਸਾਰੇ ਡਾਕੂ ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲਗਾਮਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲੱਗ ਪਏ ਅਤੇ ਤੁਰਨ ਲੱਗੇ ਸਨ ਕਿ ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਇਕ ਖਾਸ ਸਾਥੀ ਲਾਖਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਹਦੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਸਰਗੋਸ਼ੀ ਕੀਤੀ | ਸਰਦਾਰ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਗਈਆਂ | ਉਸ ਦੇ ਕਦਮ ਰੁਕ ਗਏ ਅਤੇ ਘੋੜੇ ਦੀ ਲਗਾਮ ਹੱਥੋਂ ਛੁਟ ਗਈ | ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਨਰਮ ਲਹਿਜੇ ਵਿਚ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, 'ਲਾਲਾ ਜੀ ਘੋੜਿਆਂ 'ਤੇ ਲੱਦਿਆ ਸਾਰਾ ਸਾਮਾਨ ਉਤਰਵਾ ਲਓ | ਇਹ ਲਓ ਜ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਨਕਦੀ ਅਸੀਂ ਇਥੋਂ ਖਾਲੀ ਹੱਥ ਹੀ ਜਾਵਾਂਗੇ | ਸਾਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ ਲਾਲਾ ਜੀ |'
ਲਾਲਾ ਜੀ ਸੁਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ ਪਏ ਸਨ, ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ, 'ਕਿਉਂ ਸਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਐਸਾ ਕਿਹੜਾ ਕਸੂਰ ਹੋ ਗਿਆ | ਕੀ ਅਸੀਂ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿਚ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਕਰ ਬੈਠੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ |' ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਹ ਲੜਕੀ ਨਾ ਮੰਗ ਲਵੇ | ਉਹ ਡੰੂਘੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਸੀ |
ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, 'ਨਹੀਂ ਨਹੀਂ ਲਾਲਾ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ | ਗ਼ਲਤੀ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ | ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਗ਼ਲਤੀ 'ਤੇ ਪਛਤਾਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ | ਅਸੀਂ ਠਾਕਰ ਹਾਂ | ਅਸੀਂ ਨਮਕ ਹਰਾਮੀ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ | ਤੁਹਾਡੀ ਬੇਟੀ ਸਾਡੀ ਬੇਟੀ ਹੈ, ਸਾਡੀ ਭੈਣ ਹੈ | ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਕੰਨਿਆ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਜਾਵਾਂਗੇ | ਸਾਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ |'
ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਹੋ ਕੇ ਠਾਕਰ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਪੈਰ ਫੜ ਲਏ | ਉਥੇ ਸਾਰੇ ਬਾਰਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਚਮਕ ਪਏ | ਮੰਡਪ ਵਿਚ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਢੋਲ ਵੱਜਣ ਲੱਗ ਪਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਕੋ ਵਾਰੀ ਫਾਇਰ ਵੀ ਹੋਏ | ਦੂਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਅਸਮਾਨ 'ਤੇ ਅੰਧੇਰੇ ਅਤੇ ਉਜਾਲੇ ਗਲ ਮਿਲਦੇ ਹੋਏ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ |

-ਜੇਠੀ ਨਗਰ, ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ ਰੋਡ, ਖੰਨਾ-141401.
ਮੋਬਾਈਲ : 94170-91668.

ਖ਼ਬਰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰੋ

ਜਿੱਤ

ਸਿਖ਼ਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਨਿਕਲੀ ਸੁਖਮਨ ਥੋੜ੍ਹੀ ਕੁ ਹੀ ਦੂਰ ਪੈਂਦੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵੱਲ ਰੋਜ਼ ਵਾਂਗ ਹੀ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਪਈ | ਤੁਰਦਿਆਂ-ਤੁਰਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਭੁਲੇਖਾ ਜਿਹਾ ਪਿਆ ਜਿਵੇਂ ਦੋ ਮੁੰਡੇ ਉਸ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ | ਕੁਝ ਕੁ ਦੂਰ ਸੁੰਨਸਾਨ ਰਾਹ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਉਸ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪੂਰੇ ਯਕੀਨ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਿਆ¢ ਸੁਖਮਨ ਨੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜੇ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਭਰਾ ਦਾ ਨੰਬਰ ਡਾਇਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਪਰਸ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਕੱਢਣ ਲੱਗੀ ¢
ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਇਕ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਦੁਪੱਟਾ ਖਿੱਚ ਲਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਉਸ ਦੀ ਸੱਜੀ ਬਾਂਹ ਫੜ ਲਈ | ਹਵਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਨੱਚ ਰਹੀ ਸੀ | ਕੁੜੀ ਨੇ ਝੱਟ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜਿਆ ਸਪਰੇਅ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਛਿੜਕ ਦਿੱਤਾ | ਮੁੰਡੇ ਤੜਪ ਉੱਠੇ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਗਏ¢ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਸੰਭਲਦੇ ਜੂਡੋ-ਕਰਾਟੇ ਵਿਚ ਮਾਹਿਰ ਸੁਖਮਨ ਨੇ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ¢
ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਫੋਨ ਵਿਚੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਸਾਰਾ ਮਾਜਰਾ ਸਮਝੇ ਕੁੜੀ ਦੇ ਭਰਾ ਝੱਟ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ | ਰਹਿੰਦੀ ਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ¢ ਹੋਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਪਰਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦਾ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ¢
ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਿਆਂ ਹੀ ਸੁਖਮਨ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਜੇਤੂ ਮੁਸਕਾਨ ਫੈਲ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਕਦਮ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾਉਂਦੀ ਘਰ ਵੱਲ ਵੱਧ ਗਈ¢

-ਗਲੀ ਨੰਬਰ 5, ਨਜ਼ਦੀਕ ਐੱਚ.ਪੀ. ਗੈਸ ਏਜੰਸੀ, ਜਲੰਧਰ ਕਾਲੋਨੀ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ | ਸੰਪਰਕ : 98145-00173

ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ: ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਬਿੱਲ

ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਆਪਣੇ ਫੰਡ ਵਿਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੁਰਾਣਾ ਮਕਾਨ ਤੋੜ ਕੇ ਤਿੰਨ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਬਣਾ ਲਿਆ | ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਮਕਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਹਰ ਸਾਮਾਨ ਕੀਮਤੀ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਲਗਵਾਇਆ | ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਹੁਣ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਨਾ ਬਚਿਆ, ਕੇਵਲ ਇਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਹੀ ਬਾਕੀ ਸੀ | ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪੋਤਾ-ਪੋਤੀ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਬੱਸ ਚੜ੍ਹਾ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਵੀ ਉਹੀ ਬੱਸ ਤੋਂ ਲੈਣ ਲਈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ | ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਤੇ ਨੂੰ ਹਾਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ, ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣਾ ਆਦਿ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀ | ਘਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਖਰਚਾ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵਿਚੋਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ ਹੀ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੋਬਾਈਲ, ਗੱਡੀਆਂ, ਬੀਮੇ, ਫੰਡ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਰਚੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ | ਘਰ ਦੀ ਟੁੱਟ-ਫੁੱਟ, ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ, ਰੰਗ-ਰੋਗਨ, ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਬਿੱਲ ਤੇ ਹੋਰ ਖਰਚੇ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ | ਉਸਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਘਰ ਦੇ ਖਰਚੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਪੰ੍ਰਤੂ ਉਹ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਕਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ | ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ ਬਲਕਿ ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰੀ ਆਪ ਹੀ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ | ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਿਲ ਦੀ ਮਾਰ ਪੈਂਦੀ ਸੀ | ਜੋ, ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਉਮੀਦ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ | ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਦੀ ਇਹ ਹਾਲਤ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੀ ਖਰੀਦਣੀਆਂ ਔਖੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ | ਦੋਵੇਂ ਜਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜਿਵੇਂ-ਤਿਵੇਂ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ | ਸਾਰੇ ਘਰ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਪੱਖੇ, ਏ.ਸੀ., ਲਾਈਟਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕੋਈ ਵੀ ਬੱਚਤ ਕਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ ਸੀ ਤੇ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਲਾਈਟਾਂ ਬੰਦ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਅਤੇ ਆਪ ਬਿਨਾਂ ਪੱਖਾ ਚਲਾਏ ਤੋਂ ਬੈਠਾ ਰਹਿੰਦਾ | ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਗੋਡੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹ ਉਪਰਲੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਵਿਚ ਲਾਈਟਾਂ ਜਗਦੀਆਂ ਵੇਖਦਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ ਪੰ੍ਰਤੂ ਉਸ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਹੁਣ ਜਵਾਬ ਦੇ ਗਈ ਸੀ | ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸ ਨੂੰ ਹਓਕਾ ਜਿਹਾ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਪੰ੍ਰਤੂ ਚੁੱਪ ਵੱਟੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ | ਉਹ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਇਹੀ ਕਹਿ ਕੇ ਸਬਰ ਕਰ ਲੈਂਦਾ, 'ਹਿੰਮਤ ਸਿਆਂ ਹੁਣ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਹੀ ਸਰੀਰ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਿਹੈ, ਪੈਨਸ਼ਨ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਤੀ ਜਵਾਬ ਦੇਈ ਬੈਠੀ ਹੈ |'

-551/2, ਰਿਸ਼ੀ ਨਗਰ, ਸ਼ਕੂਰ ਬਸਤੀ, ਰਾਣੀ ਬਾਗ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-110034.
ਮੋਬਾਈਲ : 92105-88990.

ਕਿੰਤੂ-ਪੰ੍ਰਤੂ? ਨਾ ਜੀ ਨਾ

ਆਸਥਾ 'ਚ ਕਿੰਤੂ-ਪੰ੍ਰਤੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ | ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧੁਰੋਂ ਹੀ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜੋਤ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਸੋਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਟਿਕਾ-ਟਿਕਾ ਕੇ ਚਲਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ |
ਧਰਮਾਂ ਤੇ ਧਰਮੀਆਂ ਦੀ ਟੇਕ, ਆਸਥਾ ਹੈ, ਅੱਖਾਂ ਹੁੰਦਿਆਂ-ਸੰੁਦਿਆਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਹਨੇਰਾ ਹੀ ਲਗਦਾ ਹੈ | ਅੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹਨੇਰੇ 'ਚ ਬੈਟਰੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਚਲਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ 'ਚ ਹੀ ਉਹ ਹਨੇਰੇ ਨੂੰ ਚੀਰਦੇ ਅਗਾਂਹ ਵਧਦੇ ਹਨ | ਬੈਟਰੀਆਂ ਮਗਰੋਂ ਆਈਆਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਲਟੈਨਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ | ਲਾਲਟੈਨਾਂ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਲੈ ਕੇ ਆਏ, ਵਰਨਾ ਦੀਵੇ ਹੀ ਹਨੇਰੇ ਰਾਹ ਦੇ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰੇ ਸਨ | ਲਾਲਟੈਨਾਂ ਬਣਾਉਣਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਾਂਅ ਸੀ 'ਗੁਡਮੈਨ ਕੰਪਨੀ', ਇਸੇ ਲਈ ਜਦ ਕੋਈ ਸਿਆਣਾ ਜਾਂ ਅਕਲਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਜਾਂ ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਆਦਰ ਨਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਚਰ ਨਾਲ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, 'ਹੈਲੋ ਗੁਡਮੈਨ ਦੀ ਲਾਲਟੈਨ' ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਝਲ-ਬਲੱਲੇ, ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਸਿਆਣੇ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਪੁੱਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਆਮ ਵਿਅੰਗ ਇਹ ਹੈ:
'ਲੋਲੇ੍ਹ ਪੁੱਤ ਨਾ ਜੰਮਦੇ,
ਧੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਚੰਗੀ |'
ਆਪਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ 'ਬੋਲ ਮੇਰੇ ਕੁਕੜਾ ਕੁਕੜੰੂ-ਘੜੰੂ' 'ਚ ਆਪਣੇ ਝਲ-ਬਲੱਲੀਆਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀਰੋ ਨੂੰ ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤਾ ਪੜਿ੍ਹਆ-ਲਿਖਿਆ ਸਿਆਣਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਇਹ ਡਾਇਲਾਗ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ:
ਆਈ ਐਮ ਗੁਡਮੈਨ,
ਦ ਲਾਲਟੈਨ
ਦਾ ਗਰਾਮੋਫੋਨ ਕੰਪਨੀ
ਜਲੰਧਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਬਾਲਾ,
ਲੌਾਗਮੈਨ ਦਾ ਤਾਲਾ
ਐਾਟੀ-ਸ਼ੈਂਟੀ ਫਲੈਟ ਦਿ ਰੈਟ ਦਿ ਰੈਟ ਦਿ ਗੁਡਮੈਨ ਗੋਪਾਲਾ |
ਇਹ ਗੁਡਮੈਨ, ਸਿਰਫ ਗੋਪਾਲੇ ਨਹੀਂ, ਨਿਹਾਲੇ ਤੇ ਦਿਆਲੇ ਵੀ ਹਨ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਲਟੈਨਾਂ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਨੇਰੀ ਰਾਹ 'ਚ ਚਾਨਣ ਵਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਲਾਈਲਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਲਾਈਲੱਗਾਂ ਪਿਛੇ ਹੋਰ ਲਾਈਲਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਆਸਥਾ ਦੀ ਬਰਕਤ ਹੈ ਕਿ ਲਾਈਲਗ, ਲਾਈਲਗ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ, ਉਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਗੁਡਮੈਨ ਦਿ ਲਾਲਟੈਨ, ਗੁਡਮੈਨ ਭੇਡ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦਾ ਆਜੜੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਿੱਛੇ-ਪਿੱਛੇ ਭੇਡਾਂ ਦਾ ਇੱਜੜ ਸ਼ਰਧਾ 'ਚ ਡੁੱਬਾ, ਆਸਥਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ 'ਚ ਪੰ੍ਰਤੂ-ਕਿੰਤੂ ਨੂੰ ਤਿਲਾਂਜਲੀ ਦਈ ਸਿਰ ਥਲੇ ਸੁੱਟੀ, ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਤੁਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਬੁਰਾੜੀ 'ਚ ਇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 11 ਜੀਆਂ ਦੇ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਫਾਹਾ ਲੈ ਕੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਉਣ ਮਗਰੋਂ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਇਕੋ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 6 ਜੀਆਂ ਵਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਹਿਰ ਖਾ ਕੇ ਇਕੋ ਵੇਲੇ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਹੈ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਰੀਬੀ ਲੈ ਮੋਈ ਹੈ |
ਮੇਰੇ ਤਿੰਨ ਜਾਣਕਾਰ ਮਿੱਤਰ ਹਨ, ਤਿੰਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਤਿੰਨੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਘਰ ਆਏ ਤੇ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਕੀਰਤਨ, ਗੀਤਾ ਪਾਠ ਆਦਿ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਇਕੱਠ ਹੈ, ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸ ਸ਼ੁਭ ਅਵਸਰ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪਧਾਰਨਾ ਜੀ | ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਸੱਦਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ | ਉਹ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤ ਗਏ | ਪਰ ਦੋ-ਦਿਨ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਯੋਜਨ ਕੈਂਸਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ... ਉਹ ਸ਼ਿਰੜੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ | ਸ਼ਿਰੜੀ, ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ ਹੈ | ਅਚਾਨਕ ਇਕ ਖ਼ਬਰ ਉੱਡੀ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਿਰੜੀ ਵਿਚ ਸ਼ਿਰੜੀ ਵਾਲੇ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੇ ਮੰਦਰ 'ਚ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਨੇ ਆਪ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਕੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਹਨ | ਦਰਸ਼ਨ ਇਉਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਕਿ ਖੁਦ ਦੇਹਧਾਰੀ ਹੋ ਕੇ ਜਾਂ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨ ਆਏ ਹਨ, ਸੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਐਨਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਇਕ ਕੰਧ 'ਤੇ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਚਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਗਈ, ਇਕ ਸਫਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਵਰਕਰ ਨੇ ਜਦ ਕੰਧ 'ਤੇ ਉੱਕਰੀ ਇਹੋ ਫੋਟੋ ਵੇਖੀ ਤਾਂ ਉਹ ਅਚੰਭਿਤ ਹੋ ਗਿਆ | ਉਹਨੇ ਝੱਟ ਦੂਸਰੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਆਗਾਹ ਕੀਤਾ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਕੰਧ 'ਤੇ ਉਕਰੀ ਫੋਟੋ ਵੇਖੀ, ਰੌਲਾ ਪੈ ਗਿਆ, ਮਿੰਟਾਂ-ਸਕਿੰਟਾਂ 'ਚ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਦਰਸ਼ਨ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਗਈ |
'ਬਾਤ ਨਿਕਲੀ ਤੋ ਦੂਰ ਤਲਕ ਜਾਏਗੀ', ਟੀ.ਵੀ. ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਬਾਤ ਨਿਕਲੀ... ਦੂਰ ਤਲਕ ਚਲੀ ਗਈ... ਸੱਚ 'ਤੇ ਆਸਥਾ ਭਾਰੀ ਹੋ ਗਈ | ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਜਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਆਸਥਾ ਨੇ ਪਰੇਰਿਆ, ਉਹ ਵੀ ਸਭ ਕੁਝ ਭੁਲ-ਭੁਲਾ ਕੇ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਇਕ ਵੈਨ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਮੰੁਬਈ ਤੋਂ ਇਸ ਚਮਤਕਾਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ |
ਉਹ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇ ਤਾਂ ਤਿੰਨੇ ਬੜੇ ਨਿਹਾਲ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਖਿੜੇ ਹੋਏ ਸਨ | ਮਾਨੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਜੀਵਨ ਸਫ਼ਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ |
ਤਿੰਨੇ ਹੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬਾਬਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ | ਮੈਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ, ਪੁੱਛਿਆ, 'ਕੰਧ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਬਾਬਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਤੁਸਾਂ ਵੀ ਵੇਖੀ?'
'ਨਹੀਂ ਜੀ, ਸਾਡੇ ਐਨੇ ਭਾਗ ਕਿੱਥੋਂ ਕਿ ਦਰਸ਼ਨ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ |' ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, 'ਪੁੱਛੋ ਕੁਝ ਨਾ ਜੀ, ਉਥੇ ਕਿੰਨੀ ਖ਼ਲਕਤ ਆਈ ਸੀ, ਤਿਲ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ | ਕਈ ਤਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਆਏ ਸਨ | ਆਸਥਾ ਉਹ ਸੀਮੈਂਟ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੰਗ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ | ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਤੋਂ ਹੋਰ ਪਕੇਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ |
ਚੰਦਨ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਤਾਂ ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖਿੱਚ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਆਸਥਾ ਨਾਲ ਖਿੱਚੇ ਚਲੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਚੰਦਨ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਨਾਲ ਲਿਪਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
ਹਿੰਦੂ, ਸਿੰਧੀ, ਗੁਜਰਾਤੀ ਤੇ ਮਰਾਠੀ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੇ ਮੁਰੀਦ ਹਨ | ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੀ ਕਰਾਮਾਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇਕ ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ ਸੀ 'ਸ਼ਿਰੜੀ ਕੇ ਸਾੲੀਂ' ਬਾਬਾ ਇਸ ਨੇ ਤਾਂ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਹੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਮਗਰੋਂ ਪ੍ਰਕਰਣ ਤੇ, ਕਈ ਟੀ.ਵੀ. ਸੀਰੀਅਲ ਵੀ ਬਣੇ, 'ਕੱਚੇ ਧਾਗੇ ਸੇ, ਬੰਧੀ ਆਏਗੀ ਸਰਕਾਰ ਮੇਰੀ', ਇਥੇ ਬਿਨਾਂ ਕੱਚੇ ਧਾਗੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਡਾਰਾਂ ਆ ਗਈਆਂ | ਮੈਂ ਇਕ ਫਿਲਮ 'ਬੁਰਾ ਆਦਮੀ' ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਹਿਤ ਯੂਨਿਟ ਨਾਲ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ | ਰਸਤੇ 'ਚ ਸ਼ਿਰੜੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ | ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਲਗਪਗ ਸਭੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੇ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਬਾਬਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕਰਨ | ਪ੍ਰਭਾਤ ਦਾ ਵੇਲਾ ਸੀ, ਏਸ ਵੇਲੇ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਆਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਬਹੁਤ ਭੀੜ ਸੀ | ਉਸ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ, ਜੈਨੀ ਸਭੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕੀਂ ਸਨ ਪਰ ਇਕ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਮੁਸਲਿਮ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਆਈ ਸਨ ਤੇ ਮਸੀਤ 'ਚ ਹੀ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ (ਨੋ ਕਾਮੈਂਟਸ) |
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਬਥੇਰਾ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ, ਸਨਾਤਮ ਧਰਮ ਦੇ ਸਮੂਹ ਅਨੁਆਈਆਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਬਾਬਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਅਰਚਨਾ ਸਨਾਤਮ ਧਰਮ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ, ਪਰ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਵਧਦੀ ਹੀ ਗਈ, ਭਗਤ ਵਧਦੇ ਹੀ ਗਏ | ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਕਰੋੜਾਂ ਦਾ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ | ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਰੂਪਤੀ ਦਾ ਬਾਲਾ ਜੀ ਮੰਦਿਰ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਮੰਦਿਰ ਸੀ, ਹੁਣ ਸ਼ਿਰੜੀ ਦਾ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 'ਚ ਆ ਖਲੋਤਾ ਹੈ |
ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ, ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕਦਮ ਸ਼ੋਰ ਮਚਿਆ ਸੀ, ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੁੱਧ ਪੀ ਰਹੀਆਂ ਹਨ | ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲਿਟਰ ਦੁੱਧ ਘਰ-ਘਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਰੋੜ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੁੱਧ ਪੀਤਾ ਸੀ |
ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਮੰਨਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਬੇਜਾਨ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਦੁੱਧ ਪੀ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ | ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਵੀ ਜੋ ਖਾਧਾ ਜਾਂ ਪੀਤਾ ਹੈ, ਇਉਂ ਨਹੀਂ ਕਿ
ਖਾਧਾ ਪੀਤਾ ਲਾਹੇ ਦਾ
ਬਾਕੀ ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹੇ ਦਾ |
ਇਹ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨੇਮ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਖਾਧਾ ਜਾਂ ਪੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਭਲਕੇ ਉਸੇ ਸਰੀਰ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਵੀ ਹੈ | ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਉੱਡੀ ਕਿ ਸ਼ਿਰੜੀ ਦੇ ਸਾੲੀਂ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਇਕ ਕਰਾਮਾਤ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਕੰਧ 'ਤੇ ਜਿਸ ਥੱਲੇ ਉਹ ਬੈਠਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਹੈ |
ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵਹੀਰਾਂ ਵਗ ਤੁਰੀਆਂ ਉਸੇ ਕੰਧ 'ਤੇ, ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਸਾੲੀਂ ਬਾਬਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪੁੱਜੇ, ਕੰਧ ਖਾਲੀ ਸੀ | ਸੱਚਮੁੱਚ ਉਥੇ ਤਸਵੀਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹ ਜਾਚਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਸਥਾ 'ਚ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਣਾ, ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਦੀ ਗੰੁਜਾਇਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ... ਸਭੇ ਗੁਡਮੈਨ ਦੀ ਲਾਲਟੈਨ ਹਨ, ਦਿਮਾਗ਼ੀ ਲਾਲਟੈਨ ਐਨਾ ਚਾਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ...
ਆਸਥਾ 'ਚ ਕਿੰਤੂ-ਪੰ੍ਰਤੂ ਦੀ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ |

ਕਹਾਣੀ: ਨੇਕ ਰੂਹ

ਛੋਟੂ ਨੇ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਚਾਹ ਦਾ ਕੱਪ ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਖਿੱਲਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਮੇਜ਼ ਦੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਟਿਕਾਉਣ ਵਿਚ ਰੁੱਝ ਗਿਆ | ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਇਕ ਅਰਸਾ ਹੋ ਚੱਲਿਆ ਸੀ | ਅਨਪੜ੍ਹ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦਫਤਰ ਦੀ ਹਰ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਬਾਬਤ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ | ਉਦੋਂ ਮਸਾਂ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸ ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਚਪੜਾਸੀ ਲੱਗਾ ਸੀ ਤੇ ਅੱਜ ਸੱਠਾਂ ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦਾ ਹੋ ਚੱਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਮਰ ਦੇ ਇਸ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਪੁੱਜ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਰੱਤਾ ਅਵੇਸਲਾਪਨ ਨਹੀਂ ਸੀ | ਫਾਈਲਾਂ ਸਮੇਟਣ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਨਿਗਾਹ ਮਾਰੀ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬ ਗਹਿਰ-ਗੰਭੀਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤੇ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਪਈ ਚਾਹ ਵੀ ਠੰਢੀ ਹੋ ਗਈ ਜਾਪਦੀ ਸੀ |
ਉਸ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਮਾਲਿਕ, ਜੇ ਤਬੀਅਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਘਰ ਮੁੜ ਜਾਓ, ਅੱਜ ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਖਾਸ ਕੰੰਮ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਕਾਗਜ਼-ਪੱਤਰ ਉਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪ ਘਰ ਆ ਕੇ ਕਰਵਾ ਲਵਾਂਗਾ | '
ਸਾਹਿਬ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਚਿੰਤਾ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋ-ਅੰਦਰੀ ਖਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਘਰ ਜਾਂ ਦਫਤਰ ਹੋਣ ਨਾਲ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ | ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਤਾਂ ਸਭ ਠੀਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਸੁਖ ਨਾਲ ਕੰਪਨੀ ਕਰੋੜਾਂ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦੀ ਹੈ | ਉਹ ਵੀ ਦਿਨ ਵੀ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਘਾਟਿਆਂ ਕਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਵੇਚ-ਵੇਚ ਕੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਤਨਖਾਹਾਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ | ਪਰ ਉਦੋਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਛੋਟੂ ਨੇ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ ਸੀ | ਸੋਚਾਂ ਦੀਆਂ ਘੁੰਮਣ-ਘੇਰੀਆਂ ਵਿਚ ਪਏ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ-'ਛੋਟੂ, ਮੇਰੀ ਤਬੀਅਤ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਪਰ ਗੱਲ ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਲਾਡੋ ਧੀ ਦੀ ਹੈ... | '
'ਕੀ ਹੋਇਆ ਲਾਡੋ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ?', ਛੋਟੂ ਨੇ ਤ੍ਰੱਭਕ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ | ਉਸ ਦਾ ਤ੍ਰੱਭਕਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਉਹ ਛੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਕੁੂਲ ਫਿਰ ਕਾਲਜ ਲਿਜਾਉਣ ਅਤੇ ਲਿਆਣ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ |
'ਨਹੀਂ ਛੋਟੂ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ | ਦਰਅਸਲ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਰਾਤ-ਦਿਨ ਸਤਾਉਂਦੀ ਹੈ | ਕਦੇ ਚੰਗਾ ਘਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਕਦੇ ਚੰਗਾ ਮੁੰਡਾ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ, ਕਦੇ ਰੁਤਬੇਦਾਰ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ |' ਬੱਸ ਏਨੀ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਛੋਟੂ ਮੁਸਕਰਾ ਪਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ-'ਤੁਸੀਂ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰੋ ਸਾਹਿਬ ਜੀ, ਮੈਂ ਵੀ ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਦਾ ਪਿਓ ਹਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਤਕਲੀਫ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹਾਂ | '
ਦੋਵੇਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤ ਵਿਆਹੁਣੇ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਕੰਮ ਹੈ | ਆਏ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਘਰੋਂ ਤਲਾਕ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸੁਣ-ਸੁਣ ਕੇ ਅਤੇ ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਕਿਤਨੇ ਹੀ ਜੋੜਿਆਂ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋਇਆ ਦੇਖ ਅਕਸਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਇਸ ਬਾਬਤ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਸਨ |
'ਨਹੀਂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰੋ ਤੁਹਾਡੀ ਲਾਡੋ ਰਾਣੀ ਲਈ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਥੋੜੈ... | ਸਾਹਿਬ ਜੀ, ਮੈਂ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੇਕ ਰੂਹ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਹਾਂ ਜਿਸ ਦਿਨ ਕੋਈ ਨੇਕ ਰੂਹ ਮਿਲ ਗਈ ਆਪਣੀ ਗੁੱਡੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਆਹ ਦਵਾਂਗਾ, ਮੈਂ ਪ੍ਰੇਮ-ਵਿਆਹ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਨਹੀਂ ਜੇ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਨਾਲ ਲਬਰੇਜ਼ ਰੂਹ ਮਿਲੇ ਤਾ ਮਿੰਟ ਨਹੀਂ ਲਾਉਣਾ ਧੀ ਨੂੰ ਤੋਰਨ ਵਿਚ...ਪਰ ਅਜੇ ਤਾਂ ਉਹ ਬੀ.ਏ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ |
ਛੋਟੂ ਨੇ ਆਪ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਆਪਣੀਆਂ ਚਾਰ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾ ਲਿਖਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਹੀ ਗਲਤ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਬਣਾਇਆ | ਉਸ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਉਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬੇਟੀ ਵਿਦਿਆ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਅਨਵਰ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਉਰਦੂ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੀ ਬੇਟੀ ਸਪਨਾ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਡਾਕਟਰ ਹੈ , ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਮਨਰਾਜ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਹੈ | ਤੀਜੀ ਧੀ ਮਨੋਰਮਾ ਬਹੁਤਾ ਪੜ੍ਹੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਬਹੁਤ ਗੁੜੀ ਹੋਈ ਤੇ ਸੰਸਕਾਰੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਰਮੇਸ਼ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰੀ ਹੈ ਤੇ ਮਨੋਰਮਾ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੀ ਹੈ | ਚੌਥੀ ਬੇਟੀ ਮਿੰਨੀ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਡੇਵਿਡ ਬਿਜਲੀ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ |
ਚੱਕਰਾਂ 'ਚ ਪਿਆ ਸਾਹਿਬ ਛੋਟੂ ਦੇ ਜਵਾਈਆ ਦੇ ਨਾਂਅ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਅਨਵਰ, ਮਨਰਾਜ, ਰਮੇਸ਼, ਡੇਵਿਡ | ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਪੁੱਛਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਛੋਟੂ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ-'ਸਾਹਿਬ ਤੁਹਾਡੀ ਉਲਝਣ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸ ਦਵਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਧੀਆਂ ਲਈ ਵਰ ਮੈਂ ਆਪ ਹੀ ਟੋਲੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰੇਮ-ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ | ਇਹ ਸੁਣ ਸਾਹਿਬ ਹੈਰਤ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਛੋਟੂ ਨੂੰ ਬਿਟ-ਬਿਟ ਤੱਕਣ ਲੱਗਾ | '
ਸਾਹਿਬ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਛੋਟੂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਪਾਲਿਆ ਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਕੇ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ ਹੈ | 'ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਆਹ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਮੇਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੀ ਇਹ ਹੀ ਸਲਾਹ ਹੈ ਰੁਤਬਿਆਂ ਦੇ ਮੇਲ, ਹੈਸੀਅਤ ਦੇ ਮੇਲ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗ ਕਿਤੇ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਮੇਲ ਨੂੰ ਨਾ ਭੁੱਲ ਜਾਣਾ', ਤਰਲਾ ਜਿਹਾ ਪਾ ਕੇ ਉਸ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸਮਝਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ |
ਸੋਚਾਂ 'ਚ ਪਏ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫਿਰ ਛੋਟੂ ਨੂੰ ਮੁਖਾਤਿਬ ਹੁੰਦਿਆ ਕਿਹਾ, 'ਪਰ ਨੇਕ ਰੂਹਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਵੇਂ?' ਤਾਂ ਛੋਟੂ ਮੁਸਕਰਾ ਕੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਸਾਹਿਬ –'ਇਹ ਕੋਈ ਔਖਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ, ਬੱਸ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਸੂਝਵਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਚੁੰਬਕ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਦੀ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਕ ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਰੂਹਾਂ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚੀਆਂ ਚੱਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ | ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਤੇ ਖਿਆਲ ਉਚੇ-ਸੁੱਚੇ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਚੰਗੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪੇ ਮੇਲ ਕਰਵਾਉਂਦੀ |'
ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੁਰਸੀ ਤੋਂ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਛੋਟੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਚੰਗਾ ਇਹ ਦੱਸ, ਤੇਰਾ ਨਾਂਅ ਕੀ ਹੈ?
'ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਂਅ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਪੈ ਗਈ?, ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਛੋਟੂ ਬਣ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਦਾ ਛੋਟੂ ਹੀ ਰਹਾਂਗਾ', ਹੱਥ ਬੰਨ੍ਹ ਛੋਟੂ ਨੇ ਕਿਹਾ |
'ਹੁਣ ਤੂੰ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਨਾ ਪਾ ਸਿੱਧੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਦੱਸ |' ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਫਿਰ ਪੁੱਛਿਆ |
ਛੋਟੂ ਖਿੜਖਿੜਾ ਕੇ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ-'ਸਾਹਿਬ ਮੇਰਾ ਧਰਮ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਹੈ | ਇਹ ਉਹ ਧਰਮ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਨੇਕ ਰੂਹ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ | '
ਇਹ ਸੁਣ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ | ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ-ਮਨ ਦੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ ਸਨ |

-ਮੋਬਾਈਲ : 085278-28852.
5mail: silkysingh.anhad@gmail.com

ਆਸ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ

(ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਐਤਵਾਰ ਦਾ ਅੰਕ ਦੇਖੋ)
• ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧਿਰਗ ਤਿਨਾ ਦਾ ਜੀਵਿਆ ਜਿਨਾ ਵਿਡਾਣੀ ਆਸ |
• ਜਿਥੇ ਕੋਈ ਉਦਮ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਥੇ ਕਿਸੇ ਆਸ ਦੀ ਵੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ |
• ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਆਪ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਓ | ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਆਸ ਰੱਖੋ | ਭਾਵ ਕਦੀ ਪਰਾਈ ਆਸ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਨਾ ਰਹੋ | ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਲਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਾ ਰਹੋ | ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਅਗਲਾ ਕਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉੱਪਰ ਚਾੜ੍ਹ ਕੇ ਥੱਲਿਉਂ ਪੌੜੀ ਖਿੱਚ ਲਵੇ | ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 'ਪਰਾਈ ਆਸ ਕਰੇ ਨਿਰਾਸ |'
• ਅੱਧੇ ਦੁੱਖ ਗ਼ਲਤ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਆਸ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ | ਬਾਕੀ ਅੱਧੇ ਦੁੱਖ ਸੱਚੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ |
• ਉਦਾਸੇ ਚਿਹਰੇ, ਲਟਕੇ ਮੰੂਹ, ਢਿੱਲੀ ਤੇ ਮੱਠੀ ਤੋਰ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਹਾਰ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਨਾਂਅ ਹੈ | ਖੁਸ਼ੀ ਹੀ ਸਿਹਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ (ਮਾਯੂਸੀ) ਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ |
• ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹਰ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿਚ ਮੌਕਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਨੂੰ ਹਰ ਮੌਕਾ ਮੁਸੀਬਤ ਲਗਦਾ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਸੰਭਵ ਨੂੰ ਅਸੰਭਵ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਜਿਊਾਦੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਚਿਤਾ ਸਮਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ | ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਸੋਚ ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਦ ਵਰਗੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਵਿਅਕਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਅਯੋਗ, ਕਾਰਜਹੀਣ ਤੇ ਬੇਵਸ ਸਮਝਦਾ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰਾ ਸ਼ਬਦ ਅਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ ਬੰਦੇ ਲਈ ਹਮਦਰਦੀ ਓਨੀ ਅਹਿਮ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਪਿਆਸੇ ਲਈ ਪਾਣੀ |
• ਅਸਲੀ ਹੌਸਲੇ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਉਤੇ ਭਾਰੂ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਵੇ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਕਦੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ | ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ |
• ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਥੇ ਮਨੁੱਖ ਜਿਊਾਦਾ ਵੀ ਮਰਿਆਂ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕਰਦੀ ਹੈ |
• ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਲਣਾ ਮੂਰਖਤਾ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਮੂਰਖਤਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੈ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਮਨੁੱਖ ਜਿਊਣ ਦੀ ਕਲਾ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਡਮੁੱਲੇ ਤੱਤ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਦੇ ਮੌਕੇ ਖੰੁਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
• ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਦੇ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ |
• ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਸੋਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ |
• ਹਰ ਕੋਈ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਕੋਲ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਬਚਦਾ ਹੈ |
• ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਨੂੰ ਘਾਹ ਵੀ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਵੀ ਘਾਹ-ਫੂਸ ਹੀ ਲਗਦੇ ਹਨ |
• ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਗ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਆਸ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਦਵਾ ਬਣਦੀ ਹੈ |
• ਪੈਰ ਦੀ ਮੋਚ ਤੇ ਛੋਟੀ ਸੋਚ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ |
• ਸਦਾ ਦੁਖੀ ਬਣੇ ਰਹਿਣਾ, ਆਲਸ, ਨਿਕੰਮਾਪਣ ਅਤੇ ਸੁਸਤੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦ 'ਚੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |
• ਇਕ ਦਰੱਖਤ ਨਾਲ ਮਾਚਿਸ ਦੀਆਂ ਕਰੋੜਾਂ ਤੀਲਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਮਾਚਿਸ ਦੀ ਇਕੋ ਤੀਲ ਪੂਰੇ ਦਰੱਖਤ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਇਸ ਲਈ ਨਾਂਹ-ਪੱਖੀ ਸੋਚ ਕਦੇ ਨਾ ਰੱਖੋ | ਇਕ ਨਾਂਹ-ਪੱਖੀ ਵਿਚਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹਾਂ-ਪੱਖੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ | (ਚਲਦਾ)

-ਮੋਬਾਈਲ : 99155-63406.

ਹਿੰਦੀ ਵਿਅੰਗ: ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਦੀ ਪਾਟੀ ਜੁੱਤੀ

ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਦਾ ਇਕ ਚਿੱਤਰ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ | ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾ ਰਹੇ ਹਨ | ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਮੋਟੇ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਟੋਪੀ, ਕੁੜਤਾ ਅਤੇ ਧੋਤੀ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਹੈ | ਪੁੜਪੜੀਆਂ ਅੰਦਰ ਨੂੰ ਧਸੀਆਂ, ਗਲ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਉਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ | ਪਰ ਸੰਘਣੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਨਾਲ ਚਿਹਰਾ ਭਰਿਆ ਲਗਦਾ ਹੈ |
ਪੈਰਾਂ 'ਚ ਕੈਨਵਸ ਦੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ | ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਸਮੇ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ | ਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਕਰ ਕੇ ਤਸਮਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰਿਆਂ ਉੱਪਰਲੀ ਲੋਹੇ ਦੀ ਪੱਤੀ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਮੋਰੀਆਂ 'ਚੋਂ ਫੀਤਾ ਪਾਣ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ | ਫੇਰ ਤਸਮੇ ਜਿਮੇਂ-ਕਿਮੇਂ ਕੱਸ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
ਸੱਜੇ ਪੈਰ ਦੀ ਜੁੱਤੀ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਪਰ ਖੱਬੇ ਪੈਰ ਦੀ ਜੁੱਤੀ 'ਚ ਵੱਡੀ ਮੋਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ | ਮੋਰੀ ਵਿਚੋਂ ਉਂਗਲੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਈ ਹੈ | ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਇਸ ਜੁੱਤੀ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਰੁਕ ਗਈ ਹੈ | ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ, ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਣ ਦੀ, ਜੇ ਇਹ ਲਿਬਾਸ ਹੈ ਤਾਂ ਆਮ ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲਾ ਲਿਬਾਸ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ? ਨਹੀਂ, ਇਸ ਆਦਮੀ ਕੋਲ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ | ਇਹਦੇ 'ਚ ਪਹਿਰਾਵੇ ਬਦਲਣ ਦਾ ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਹੈ | ਇਹ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫੋਟੋ 'ਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ |
ਮੈਂ ਫੋਟੋ ਵੱਲ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ | ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਖੇ ਕਿ ਤੇਰੀ ਜੁੱਤੀ ਫਟ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਂਗਲੀ ਬਾਹਰ ਦਿਸ ਰਹੀ ਹੈ? ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਭੋਰਾ ਵੀ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ? ਭੋਰਾ ਵੀ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ, ਸੰਕੋਚ ਜਾਂ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ? ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਐਨੀ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਕਿ ਧੋਤੀ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੇਠਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਉਂਗਲੀ ਢਕੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਤੇਰੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਬੜੀ ਬੇਪ੍ਰਵਾਹੀ ਅਤੇ ਬੜਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ | ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਨੇ ਜਦੋਂ 'ਰੈਡੀ ਪਲੀਜ਼' ਕਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਦੋਂ ਪਰੰਪਰਾ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤੂੰ ਮੁਸਕਰਾਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ | ਦਰਦ ਦੇ ਡੰੂਘੇ ਖੂਹ ਦੇ ਤਲ 'ਤੇ ਪਈ ਮੁਸਕਾਨ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਤੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਤਾਂਹ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਂਗਾ ਕਿ ਵਿਚਾਲੇ ਹੀ 'ਕਲਿੱਕ' ਕਰਕੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਨੇ 'ਥੈਂਕ ਯੂ' ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇਗਾ | ਬੜੀ ਅਦਭੁੱਤ ਹੈ ਇਹ ਅਧੂਰੀ ਮੁਸਕਾਨ | ਇਹ ਮੁਸਕਾਨ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਵਿਚ ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਹੈ, ਵਿਅੰਗ ਹੈ |
ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਬੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਆਪ ਤਾਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਪਹਿਨ ਕੇ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ 'ਤੇ ਹੱਸ ਵੀ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਫੋਟੋ ਹੀ ਖਿਚਾਉਣੀ ਸੀ, ਠੀਕ ਜੁੱਤੀਆਂ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਜਾਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਾਉਂਦਾ ਹੀ ਨਾ | ਫੋਟੋ ਨਾ ਖਿਚਵਾਣ ਨਾਲ ਕੀ ਵਿਗੜ ਚੱਲਿਆ ਸੀ | ਹੋ ਸਕਦਾ ਪਤਨੀ ਨੇ ਜ਼ਿੱਦ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਹ 'ਚੰਗਾ ਚਲ ਭਾਈ' ਕਹਿ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ | ਪਰ ਇਹ ਕਿੱਡਾ ਵੱਡਾ ਦੁਖਾਂਤ ਹੈ ਕਿ ਆਦਮੀ ਕੋਲ ਫੋਟੋ ਖਿਚਾਣ ਲਈ ਵੀ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ? ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਇਹ ਫੋਟੋ ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ ਤੇਰੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਕੇ ਰੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ | ਪਰ ਤੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਦਰਦ ਵਿਅੰਗ, ਮੈਨੂੰ ਇੰਜ ਕਰਨੋਂ ਰੋਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ |
ਤੁਸੀਂ ਫੋਟੋ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ | ਸਮਝਦੇ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਣ ਲਈ ਜੁੱਤੀਆਂ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਮੰਗ ਲੈਂਦੇ | ਲੋਕ ਤਾਂ ਮੰਗਵੇਂ ਕੋਟ ਨਾਲ ਕੁੜੀ ਵੇਖਣ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਮੰਗਵੀਂ ਮੋਟਰ ਗੱਡੀ 'ਤੇ ਬਾਰਾਤ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਣ ਖਾਤਰ ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਤੱਕ ਮੰਗ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਤੁਸੀਂ ਜੁੱਤੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗ ਸਕੇ | ਥੋਨੂੰ ਫੋਟੋ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਨਹੀਂ ਪਤਾ | ਲੋਕ ਤਾਂ ਇਤਰ ਲਗਾ ਕੇ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਫੋਟੋ 'ਚੋਂ ਖੁਸ਼ਬੂ ਆਵੇ | ਗੰਦੇ ਤੋਂ ਗੰਦੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਫੋਟੋ 'ਚੋਂ ਵੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ |
ਟੋਪੀ ਤਾਂ ਅੱਠ ਆਨੇ ਦੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਉਸ ਸਮੇਂ ਜੁੱਤੀ ਪੰਜ ਰੁਪਈਏ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੋਣੀ | ਜੁੱਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਟੋਪੀ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ | ਹੁਣ ਤਾਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਹੋਰ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ | ਇਕ ਜੁੱਤੀ ਦੇ ਜੋੜੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਪੱਚੀ ਟੋਪੀਆਂ ਜਿੰਨੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ | ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਟੋਪੀ ਅਤੇ ਜੁੱਤੀ ਦੇ ਅਨੁਪਾਦਕ ਮੁੱਲ ਦੀ ਮਾਰ ਥੱਲੇ ਆ ਗਏ | ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਐਨੀ ਨਹੀਂ ਚੁੱਭੀ, ਜਿੰਨੀ ਅੱਜ ਚੁੱਭੀ ਹੈ | ਤੁਸੀਂ ਮਹਾਨ ਕਹਾਣੀਕਾਰ, ਨਾਵਲ ਸਮਰਾਟ, ਯੁੱਗ ਪ੍ਰਵਰਤਕ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ-ਕੀ ਕਹਾਉਂਦੇ ਸੀ, ਪਰ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਤੁਹਾਡੀ ਜੁੱਤੀ ਫਟੀ ਹੋਈ ਹੈ |
ਮੇਰੀ ਜੁੱਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ | ਉਪਰੋਂ ਚੰਗੀ ਦੀਂਹਦੀ ਹੈ | ਉਂਗਲੀ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦੀ | ਪਰ ਉਂਗਲੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤਲਾ ਫਟ ਗਿਆ ਹੈ | ਅੰਗੂਠਾ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਘਿਸਰਦਾ ਹੈ | ਤਿੱਖੇ ਰੋੜੇ ਨਾਲ ਰਗੜ ਖਾ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਲਹੂ-ਲੁਹਾਣ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਜੇ ਕਿਤੇ ਪੂਰਾ ਤਲਾ ਹੀ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪੰਜਾ ਛਿੱਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਉਂਗਲੀ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਦਿਸੇਗੀ | ਪਰ ਥੋਡੀ ਤਾਂ ਉਂਗਲੀ ਬਾਹਰ ਦਿਸਦੀ ਹੈ | ਪੈਰ ਤਾਂ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਹੈ | ਮੇਰੀ ਉਂਗਲੀ ਢਕੀ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾ ਥੱਲਿਉਂ ਘਿਸਰ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਤੁਸੀਂ ਪਰਦੇ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ | ਅਸੀਂ ਪਰਦੇ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਾਂ |
ਫਟੀ ਜੁੱਤੀ ਪਾ ਕੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਬੜੇ ਠਾਠ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹੋ | ਮੈਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਫਟੀ ਜੁੱਤੀ ਪਾ ਸਕਦਾ | ਫੋਟੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਨਾ ਖਿਚਵਾਵਾਂ | ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਜੀਵਨ ਕਥਾ ਬਗੈਰ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਛਾਪ ਦੇਵੇ | ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਵਿਅੰਗ-ਮੁਸਕਾਨ ਸਾਹਵੇਂ ਮੇਰਾ ਹੌਸਲਾ ਹਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ? ਕਿਹੋ ਜੇਹੀ ਹੈ ਇਹ ਮੁਸਕਾਨ?
-ਕੀ ਹੋਰੀ ਦਾ ਗੋਦਾਨ ਹੋ ਗਿਆ?
-ਕੀ 'ਪਸ਼ੂ ਕੀ ਰਾਤ' ਵਿਚ ਸੂਰ ਹਲਕੂ ਦਾ ਖੇਤ ਚਰ ਗਏ |
-ਕੀ ਸੁਜਾਨ ਭਗਤ ਦਾ ਮੰੁਡਾ ਮਰ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਡਾਕਟਰ ਕਲੱਬ ਛੱਡ ਕੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਆ ਸਕਦੇ?
ਨਹੀਂ, ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਧੋ ਔਰਤ ਦੇ ਕਫਨ ਦੇ ਚੰਦੇ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਗਿਆ | ਉਹੀ ਮੁਸਕਾਨ ਲਗਦੀ ਹੈ | ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜੁੱਤੀ ਫਿਰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ | ਕਿਵੇਂ ਫਟ ਗਈ ਇਹ? ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਲੇਖਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੇੜੇ ਮਾਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੋਣਾ | ਕੀ ਬਾਣੀਏ ਦੇ ਸੂਦ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਦੋ ਮੀਲ ਦਾ ਗੇੜਾ ਕੱਢ ਕੇ ਮੁੜ ਘਰੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਆ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ?
ਗੇੜੇ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਜੁੱਤੀ ਫਟਦੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਘਸ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਕੰੁਭਨ ਦਾਸ ਦੀ ਜੁੱਤੀ ਵੀ ਫਤਹਿਪੁਰ ਸੀਕਰੀ ਜਾਂਦੇ-ਜਾਂਦੇ ਘਸ ਗਈ ਸੀ | ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਪਛਤਾਵਾ ਹੋਇਆ | ਕਹਿੰਦਾ, 'ਆਵਤ ਜਾਤ ਪਨਹੈਆ, ਘਿਸਰ ਗਈ, ਵਿਸਰ ਗਇਉ ਹਰੀ ਨਾਮ |' ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਬੁਲਾ ਕੇ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, 'ਜਿਨ ਕੇ ਦੇਖੇ ਦੁੱਖ ਉਪ ਜਤ ਹੈ, ਤਿਨ ਕੋ ਕਰਬੋ ਪਰੇ ਸਲਾਮ |' ਤੁਰੀਏ ਤਾਂ ਜੁੱਤੀ ਘਸਦੀ ਹੈ, ਫਟਦੀ ਨਹੀਂ | ਤੁਹਾਡੀ ਜੁੱਤੀ ਕਿਵੇਂ ਫਟ ਗਈ? ਮੈਨੂੰ ਜਾਪਦੈ, ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕਰੜੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਠੋਕਰਾਂ ਮਾਰਦੇ ਰਹੇ ਹੋਵੋਂਗੇ | ਪਰਤ ਦਰ ਪਰਤ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਜੰਮਦੀ ਗਈ, ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਠੋਕਰਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਆਪਣੀ ਜੁੱਤੀ ਤੋੜ ਲਈ ਹੈ | ਕੋਈ ਰੁਕਾਵਟ ਪਹਾੜ ਬਣ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ | ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਨਾਲ ਜੂਝਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਜੁੱਤੀ ਤੁੜਵਾ ਲਈ | ਉਸ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਬਚ ਕੇ ਵੀ ਤਾਂ ਲੰਘ ਸਕਦੇ ਸੀ | ਰੁਕਾਵਟ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਵੀ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ | ਸਾਰੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਪਹਾੜ ਥੋੜ੍ਹਾ ਤੋੜਦੀਆਂ ਹਨ, ਰਾਹ ਬਦਲ ਕੇ, ਘੰੁਮ-ਘੁਮਾ ਕੇ ਵੀ ਚਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ |
ਤੁਸੀਂ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰ ਨਹੀਂ ਸਕੇ | ਕੀ ਤੁਹਾਡੀ ਵੀ ਉਹੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰੀਂ ਨੂੰ ਲੈ ਡੁੱਬੀ? 'ਨੇਮ ਧਰਮ' ਵਾਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ | ਨੇਮ ਧਰਮ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਇਕ ਜ਼ੰਜੀਰ ਸੀ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਮੁਸਕਰਾ ਰਹੇ ਹੋ | ਜਾਪਦੈ 'ਨੇਮ ਧਰਮ' ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ 'ਬੰਨ੍ਹਣ' ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਖਲਾਸੀ ਸੀ | ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਰ ਦੀ ਇਹ ਉਂਗਲੀ ਜੀਕੰੂ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੀਹਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਘਿਰਨਾ ਯੋਗ ਸਮਝਦੇ ਹੋ, ਉਸ ਵੱਲ ਹੱਥ ਦੀ ਥਾਂ ਪੈਰ ਦੀ ਉਂਗਲੀ ਨਾਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋ |
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਰੁਕਾਵਟ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਠੋਕਰ ਮਾਰਦੇ ਤੁਸੀਂ ਜੁੱਤੀ ਤੁੜਵਾ ਬੈਠੇ ਹੋ? ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਉਂਗਲੀ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ | ਤੁਹਾਡੀ ਵਿਅੰਗ-ਮੁਸਕਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ |
ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਜਾਂ ਸਾਡੇ ਸਭਨਾਂ 'ਤੇ ਹੱਸ ਰਹੇ ਹੋ | ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਜਿਹੜੇ ਉਂਗਲੀ ਲੁਕਾ ਕੇ ਅਤੇ ਤਲੇ ਘਸਾ ਕੇ ਤੁਰ ਰਹੇ ਹਨ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਜੋ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਟਿੱਲੇ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹਨ | ਤੁਸੀਂ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੋ, 'ਮੈਂ ਠੋਕਰਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਜੁੱਤੀ ਤੁੜਵਾ ਲਈ, ਉਂਗਲੀ ਵੀ ਬਾਹਰ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਈ | ਪਰ ਮੈਂ ਤੁਰਦਾ ਰਿਹਾ | ਤੁਸੀਂ ਉਂਗਲੀ ਨੂੰ ਲੁਕੋ ਕੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ, ਜੁੱਤੀ ਦੇ ਤਲੇ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਮਾਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ | ਤੁਸੀਂ ਤੁਰੋਗੇ ਕਿਵੇਂ?'
ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਫਟੀ ਜੁੱਤੀ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ | ਉਂਗਲੀ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ | ਤੁਹਾਡੀ ਵਿਅੰਗ ਮੁਸਕਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ |

-398 ਵਿਕਾਸ ਨਗਰ, ਗਲੀ ਨੰ: 10, ਪੱਖੋਵਾਲ ਰੋਡ, ਲੁਧਿਆਣਾ-141013.
ਮੋਬਾਈਲ : 97806-67686.
mayer_hk@yahoo.com

ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ

ਚੁੱਪ
ਪਹਿਲੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਭੱਠੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਆਪਣੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਪਾਪਾ ਇਹ ਸਰ ਤੇ ਮੈਡਮ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘਦੇ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ'? 'ਬੇਟਾ ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ, ਭੱਠੇ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਮਿੱਟੀ-ਘੱਟਾ ਤੇ ਧੂੰਆਂ ਉਡਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੂੰਹ ਢਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ' | 'ਪਾਪਾ ਜੇ ਇਹ ਨਾ ਢਕਣ ਫਿਰ ਕੀ ਹੋ ਜਾਊ'? 'ਪੁੱਤਰਾ ! ਮਿੱਟੀ-ਘੱਟਾ ਤੇ ਗੰਦੀ ਗੈਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਊ |' 'ਪਾਪਾ ਫੇਰ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ'? 'ਬੇਟਾ ਫੇਰ ਇਹ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ' | 'ਪਾਪਾ ਫੇਰ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ'? 'ਫੇਰ ਇਹ ਮਰ ਜਾਣਗੇ' | ਬੇਟੇ ਨੇ ਲੰਬਾ ਹਉਕਾ ਲੈਂਦਿਆਂ ਆਖਿਆ, 'ਪਾਪਾ ਤੂੰ ਵੀ ਮੂੰਹ ਢੱਕ ਲੈ'? 'ਬੇਟਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ' | 'ਪਾਪਾ ਉਹ ਐਡੀ ਦੂਰ ਦੀ ਲੰਘਦੇ ਹਨ, ਤੂੰ ਅਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੂੰਹ ਨਾ ਢਕਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਮਰ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਤੂੰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਬਿਨਾਂ ਮੂੰਹ ਢਕੇ ਇਸ ਮਿੱਟੀ-ਘੱਟੇ ਅਤੇ ਗੰਦੀ ਗੈਸ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਏਾ | ਤੂੰ ਕਹਿਨਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ' ? ਹੁਣ ਪਾਪਾ ਜੀ ਲਾਜਵਾਬ ਸਨ | ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਜਿੰਦਰਾ ਲੱਗ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਬੁੱਲ੍ਹ ਸੀਤੇ ਗਏ ਸਨ | ਬੱਚਾ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ |

-ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਤਲਵੰਡੀ ਕਲਾਂ,
ਗਿੱਲ ਨਗਰ, ਗਲੀ ਨੰ-13. ਮੁਲਾਂਪੁਰ ਦਾਖ਼ਾ (ਲੁਧਿਆਣਾ) | ਮੋਬਾਈਲ: 9463542896.

ਲੁਕ ਗਈ
ਟੱੁਟੇ ਹੋਏ ਮੇਜ਼ ਦੀ ਦਰਾਜ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਖੰੂਜੇ ਲੱਗੀ ਪਈ ਕਲਮ ਨੂੰ ਚੱੁਕ ਕੇ ਪੱੁਛਿਆ, 'ਤੰੂ ਏਥੇ ਕਿਉਂ ਲੁਕੀ ਪਈ ਹੈਾ?' ਕਲਮ ਨੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਚੱੁਕ ਕੇ ਆਖਿਆ, 'ਕਦੇ ਜ਼ਮਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਲੁਕਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਾਲੇ ਮੇਰੇ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਸੀ | ਮੈਂ ਉਹੀ ਕਲਮ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੁਰੂਆਂ, ਪੀਰਾਂ, ਫ਼ਕੀਰਾਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਮਹਾਨ ਲਿਖਿਆ ਸੀ | ...ਅਤੇ ਫਿਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ, ਪ੍ਰੋ: ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ, ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਅੰਮਿ੍ਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ | ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਕੁਝ ਲੇਖਕ ਮੈਨੂੰ ਲੱਚਰਤਾ ਵੱਲ ਨੂੰ ਘੜੀਸ ਕੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਬਦਨਾਮੀ ਵਾਲਾ ਧੱਬਾ ਲਾ ਰਹੇ ਨੇ | ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਬਦਨੁਮਾ ਧੱਬੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਥੇ ਆ ਕੇ ਲੁਕ ਗਈ |

-ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ 'ਨਾਜ਼',
155, ਸੈਕਟਰ 2-ਏ, ਢਿੱਲੋਂ ਕਾਟੇਜ, ਸ਼ਾਮ ਨਗਰ,
ਮੰਡੀ ਗੋਬਿੰਦਗੜ੍ਹ (ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ)-147301. ਮੋਬਾ: 98554-80191

ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ - ਅੰਧ ਕੂਪ

ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ, ਅਕਲ, ਬੇਅਕਲੀ ਦਾ ਧੁਰਾ ਹੈ ਦਿਮਾਗ਼ |
ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ |
ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਸੋਚਿਆ, ਮੈਂ ਪੰਛੀਆਂ ਵਾਂਗ ਅਸਮਾਨ 'ਚ ਉੱਡਣਾ ਹੈ, ਉਹਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਉਸੇ ਪਾਸੇ ਲੱਗ ਗਿਆ, ਸੋਚ-ਸੋਚ ਕੇ ਉਹਨੇ ਅੰਤ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢ ਹੀ ਲਈ | ਟੈਲੀਫੋਨ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰ ਹੀ ਲਈ, ਰੇਲ ਗੱਡੀ, ਬੱਸਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਬਣਾ ਹੀ ਲਈਆਂ | ਕੱਪੜਾ ਬੁਣਨ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਸਿਊਣ ਦੀਆਂ ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਬਣਾ ਲਈਆਂ | ਟਾਈਮ ਵੇਖਣ ਲਈ, ਸਮਾਂ ਜਾਣਨ ਲਈ ਘੜੀਆਂ ਘੜ ਹੀ ਲਈਆਂ | ਜਿਹੜੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਦਿਮਾਗ਼ ਲਾਇਆ, ਸੋਚ-ਸੋਚ ਕੇ ਉਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਹੀ ਲਿਆ | ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਹਿਤ, ਖੋਜ-ਖੋਜ ਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਲੱਭ ਹੀ ਲਈਆਂ |
ਇਕੋ ਥਾਂ 'ਤੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਹਾਲਾਂ ਤਾੲੀਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਰੱਬ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ, ਉਹਦਾ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਹੈ? ਕਿੱਥੇ ਹੈ? ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਵੀ ਦਿਮਾਗ਼ ਨੇ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਿਸ ਦਾ ਲੱਖ ਯਤਨ ਕਰਕੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਹੱਲ ਨਾ ਲੱਭ ਸਕੋ, ਉਹਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਇਉਂ ਦਿਓ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਇਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬੁਝਾਰਤ 'ਚ ਫਸ ਜਾਏ, ਸੋਚੇ, ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਐ ਦਿਮਾਗ਼ ਲਾਏ, ਪਰ ਇਹ ਗੁੰਝਲ ਕਦੇ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕੇ | ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਪੰਜ ਦਰਿਆ ਨੇ ਸਮਝਾ ਦਿੱਤਾ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ :
ਰੱਬ ਇਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬੁਝਾਰਤ,
ਰੱਬ ਇਕ ਗੋਰਖ ਧੰਦਾ,
ਖੋਲ੍ਹਣ ਲੱਗਿਆਂ ਪੇਚ ਏਸ ਦੇ,
'ਕਾਫਿਰ' ਹੋ ਜਾਏ ਬੰਦਾ |
ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮਾਹਿਰ ਇਕ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਅਕਲ ਲਤੀਫ਼ ਸੀ, ਕਾਲੇ ਲੇਖ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਖਦਾ | ਰੱਬ ਦਾ ਬੰਦਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ, ਪਰ ਰੱਬ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਰੱਬ ਦਾ ਰੂਪ ਜਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਜਾਣਨ ਵਾਲਾ ਨੇੜੇ ਦਾ ਦੋਸਤ ਆਦਿ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੰਤ-ਮਹੰਤ, ਤਾਂਤਿ੍ਕ, ਵਾਂਤਿ੍ਕ, ਸਿੱਧ, ਪੀਰ... ਬਾਬਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਮਾਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਲਾ ਲੈਂਦਾ, ਜਿਹੜੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਉਹਦੀ ਮੜ੍ਹੀ 'ਤੇ ਦੀਵਾ ਬਾਲਦੇ | ਰੱਬ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੈ... ਕਵੀ ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ ਨੇ ਵੀ ਲਿਖਿਐ:
ਦੁਨੀਆ ਬਨਾਨੇ ਵਾਲੇ,
ਕਯਾ ਤੇਰੇ ਮਨ ਮੇਂ ਸਮਾਈ,
ਕਾਹੇ ਕੋ ਦੁਨੀਆ ਬਨਾਈ |
ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨੇ ਬੜੀ ਸਰਲਤਾ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ਼ ਲੜਾ ਕੇ ਇਹ ਗੁੰਝਲ ਇਉਂ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ, ਪੀਰ, ਸਾਧ, ਤਾਂਤਿ੍ਕ ਸਭ ਤੋਂ ਸੌਖੇ, ਬਾਬੇ ਬਣ ਜਾਓ, ਹਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦਾ ਸੌਖਾ ਹੱਲ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ 'ਮੁਸ਼ਕਿਲ-ਕੁਸ਼ਾ' ਬਣ ਜਾਓ... ਆਪਣੀਆਂ ਯੱਭਲੀਆਂ ਨਾਲ ਪਿਛਲੱਗੂਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਸੁੰਨ ਕਰ ਦਿਓ... ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਸੁੰਨ ਹੋ ਗਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਚ-ਝੂਠ ਪਰਖਣ ਦੀ ਨੀਅਤ ਕਲਾ 'ਤੇ ਪੱਥਰ ਪੈ ਗਏ... ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ 'ਚ ਇਕੋ ਰਾਹਤ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਖਿਰ ਧੰਨੇ ਭਗਤ ਨੇ ਪੱਥਰ 'ਚੋਂ ਰੱਬ ਪਾ ਹੀ ਲਿਆ ਸੀ |
ਇਸੇ ਲਈ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਦਾਨਿਸ਼ਵਰਾਂ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀ ਬੱਲੇ-ਬੱਲੇ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕੇ, ਬਾਬੇ ਬੱਲੇ-ਬੱਲੇ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਥੱਲੇ-ਥੱਲੇ |
ਮਨੁੱਖ ਦਿੱਤੀ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਜਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਸਾਰ 'ਚ ਉਹ ਅੰਧ-ਕੂਪ ਵਿਚ ਡਿੱਗਿਐ, ਉਸਨੂੰ ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਇਹ ਅਖੌਤੀ ਬਾਬੇ ਤੇ ਤਾਂਤਿ੍ਕ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤਾਂਤਿ੍ਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਦੇਣਗੇ ਪਰ ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਚ ਗੜੁੱਚ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ 'ਚੋਂ ਉਹਦਾ ਨਿਕਲਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
ਆਤਮਾ ਮਰਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਿਰਫ਼ ਚੋਲ਼ਾ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਪੁਖਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ 'ਚ ਵੀ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ | ਕੁਝ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ 'ਚ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਛਪੀ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਪਿੰਡ 'ਚ, ਇਕ ਘਰ 'ਚ ਜੰਮਿਆ ਬੱਚਾ ਜਦ 7-8 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਹਦਾ ਘਰ ਤਾਂ ਫਲਾਣੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਹੈ, ਉਹਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤਾਂ ਫਲਾਣੇ ਹਨ | ਸਕੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ, ਉਹ ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸੱਚ ਹੈ? ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੇ ਦੱਸੇ ਪਿੰਡ ਲੈ ਗਏ ਉਹਨੇ ਪਿੰਡ ਪਛਾਣ ਲਿਆ, ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਪਛਾਣ ਲਈਆਂ, ਆਪਣਾ ਪੁਰਾਣਾ ਘਰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ | ਜਦ ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ, ਉਥੇ ਲੱਗੀ ਆਪਣੇ ਸਵਰਗੀ ਪਿਤਾ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਕਿਹਾ, 'ਇਹ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਹਨ |' ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਨੇ ਵੀ ਉਹਦੇ ਕਥਨ 'ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਆਹੋ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਪੋਤਰਾ ਹੈ, ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਚਾਨਕ ਇਕ ਦੁਰਘਟਨਾ 'ਚ ਉਹਦੀ ਡੈੱਥ (ਮੌਤ) ਹੋ ਗਈ ਸੀ |
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਕ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੋ, ਸੁਣੋ ਤਾਂ ਲੋਕੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਚਮੁੱਚ ਏਦਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਉਹ ਗਵਾਹ ਹਨ | ਇਹ ਜਿੰਨੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਹ ਉਥੋਂ ਤਾੲੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ 'ਸੱਚ' ਸਨ | ਪਰ ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਤਰਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਇਆ? ਕੁਝ ਵਰਨਣ ਨਹੀਂ ਸੀ | ਇਸ ਮੋੜ 'ਤੇ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਿ ਜਿਹੜੀਆਂ ਦਿਮਾਗ਼ ਝੰਜੋੜ ਦੇਣ | ਅੰਧ-ਕੂਪ, ਹੋਰ ਹਨੇਰਾ ਹੋ ਗਿਆ | ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀ ਬੱਤੀ ਗੁੱਲ ਹੋ ਜਾਏ ਤਾਂ ਫਿਰ ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚ ਹੀ ਟੱਕਰਾਂ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ |
ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਹਾਲ 'ਚ ਹੀ ਬਰਾੜੀ 'ਚ ਜਿਹੜਾ ਕਾਂਡ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਕੋ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 11 ਜੀਅ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਚ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਉਹ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰ ਦੇਣ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਤਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਪਿਤਾ ਦੀ ਆਤਮਾ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਮੁੜ ਜਿਊਾਦਿਆਂ ਕਰ ਦਏਗੀ | ਹੁਣ ਜਿਹੜੀ ਤਾਜ਼ਾ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਹੈ, ਉਹਦੇ 'ਚ ਵੀ ਨਵੀਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਲੋਕਲ ਬਾਬਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕੀਂ ਬੀੜੀ ਵਾਲਾ ਬਾਬਾ ਜਾਂ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲਾ ਬਾਬਾ ਕਰ ਕੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ | ਹਾਲਾਂ ਤਾੲੀਂ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਕੋਈ ਹੱਥ ਹੈ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾ ਲਈ ਜਾਵੇ | ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਬਾਬੇ, ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਅੰਧ-ਕੂਪ 'ਚ ਡਿੱਗਣ ਦੇ ਡਰੋਂ, ਇਨਕਾਰੀ ਹੋਣ 'ਚ ਵੀ ਬੜੇ ਮਾਹਿਰ ਹਨ |
ਮੈਂ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਕਾਰੇ ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ 'ਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਵੀ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ | ਮੈਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਥੇ ਵੀ ਇਕ ਬਾਬੇ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ-ਸੱਚ ਦਾ ਜਾਣਕਾਰ ਹੋਣ ਨਾਤੇ ਕਈ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਏਦਾਂ ਹੀ ਸਮੂਹਿਕ ਹੱਤਿਆ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ |
ਇਕ ਤਾਂ ਸਿਆਪਾ ਹੈ ਡੂਮਜ਼ ਡੇਅ (4oom’s 4ay) ਅਰਥਾਤ ਪਰਲੋ, ਪਰਲਯ, ਕਯਾਮਤ (ਰੋਜ਼-ਏ-ਆਖਰ) ਦਾ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਏਗੀ (ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਬਚੇਗਾ) ਇਸ ਲਈ ਉਥੇ ਇਕ ਜਾਪਾਨੀ ਬਾਬੇ ਨੇ ਆਓਮ... ਸ਼ਿਕਰਿਕੀਓ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਸੱਚ ਨੂੰ 'ਅੰਧ ਕੂਪ' 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਪ੍ਰਪੰਚ ਰਚਿਆ | 1995 ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ ਆਪਣੇ 6 ਭਗਤਾਂ ਸੰਗ ਟੋਕੀਓ ਦੇ ਇਕ ਸਬ-ਵੇਅ 'ਚ ਸੈਰੀਨ ਗੈਸ (Sarin 7ass) ਛੱਡ ਕੇ 13 ਚੰਗੇ-ਭਲੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਮੌਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5800 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕਈ ਸਦਾ ਲਈ ਅਪੰਗ ਹੋ ਗਏ | ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਗਿ੍ਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ | ਹੁਣ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਹੀ ਟੋਕੀਓ 'ਚ ਉਸ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ |
'ਆਪ ਮੋਇਆ, ਜਗ ਪਰਲੋ'
ਉਹਦੇ ਲਈ ਤਾਂ ਡੂਮਜ਼ ਡੇਅ ਕਯਾਮਤ ਦਾ ਦਿਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਕੀ ਅੰਧ-ਕੂਪ ਵਾਲਾ ਭਰਮ-ਭੁਲਾਵਾ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ?
ਭੌਤਿਕ ਸੰਸਾਰ 'ਚ ਤਾਂ ਨਹੀਂ... ਜਦ ਤਾੲੀਂ ਇਹ ਸਾਧ, ਬਾਬੇ, ਤਾਂਤਿ੍ਕ, ਪਰਲੋ, ਕਯਾਮਤ ਡੂਮਜ਼ ਡੇਅ ਜਮਾਂ (ਯਮਦੂਤਾਂ) ਦਾ ਡਰ ਦੇ ਕੇ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ 'ਅੰਧ-ਕੂਪ' 'ਚ ਸੁੱਟੀ ਜਾਣਗੇ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਚ ਜਾਮ ਹੋਏ ਦਿਮਾਗ਼ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮਨੁੱਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਲਿਖੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਤਮਾਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨੇਰੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚਲਦਿਆਂ ਆਪਣਾ ਘਾਣ ਆਪ ਹੀ ਕਰੀ ਜਾਣਗੇ |

ਨਹਿਲੇ 'ਤੇ ਦਹਿਲਾ: ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਆਪ ਲੱਭੋ

ਇਕ ਵਾਰੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਉਰਦੂ ਮੁਸ਼ਾਇਰਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਈ ਨਾਮਵਰ ਸ਼ਾਇਰ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਧੀਆ ਹੋਟਲਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਆਰਾਮ ਆਦਿ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਸੀ | ਇਸ ਮੁਸ਼ਾਇਰੇ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਮਿੱਤਰ ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ ਸਾਹਬ ਵੀ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਮਲਿਕਜ਼ਾਦਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਅਹਿਮਦ ਸਾਹਬ ਦੇ ਬੇਟੇ ਮਲਿਕਜ਼ਾਦਾ ਜਾਵੇਦ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ |
ਜਨਾਬ ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਜਾਵੇਦ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, 'ਤੁਸੀਂ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆਰਾਮ ਕਰੋ | ਮੈਂ ਉਰਦੂ ਜ਼ਬਾਨ ਦੇ ਆਸ਼ਿਕ ਅਤੇ ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸ੍ਰੀ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮੰੁਜਾਲ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ | ਜਾਵੇਦ ਸਾਹਬ ਨੇ ਵੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ |
ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਜਨਾਬ ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ ਸਾਹਬ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਤੋਹਫਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੂਟਕੇਸ ਸੀ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੇਬ ਵਿਚ ਨੋਟਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਭਾਰਾ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ਾ ਸੀ | ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖਕੇ ਜਾਵੇਦ ਸਾਹਬ ਨੇ ਜਨਾਬ ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, 'ਉਸਤਾਦ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਮੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦਾ |'
ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਜਨਾਬ ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਆਪ ਲੱਭੋ, ਲੁਧਿਆਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਜਨਾਬ ਮੰੁਜਾਲ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ |'

-ਜੇਠੀ ਨਗਰ, ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ ਰੋਡ, ਖੰਨਾ-141401.
ਮੋਬਾਈਲ : 94170-91668.

ਕਹਾਣੀ: ਤਰਸਦੇ ਕੰਨ

ਪਾਠੀ ਸਿੰਘ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ ਛਕੇ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਪਰ ਬਾਬਾ ਕੈਲਾ ਤਾਂ ਖੰੂਡੀ ਸਹਾਰੇ ਲੱਤਾਂ ਘਸੀਟਦਾ, ਬੁੜਬੁੜਾਉਂਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੱਥ ਵੱਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ | ਬਾਬੇ ਕੈਲੇ ਨੇ ਉਸ ਖੰੁਢ 'ਤੇ ਬਹਿ ਕੇ ਸਾਹ ਲਿਆ ਜਿਥੇ ਉਹ ਤੇ ਬਾਬਾ ਸਰੂਪਾ 'ਕੱਠੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਬੈਠੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਕਰਦੇ ਸਨ |
ਅੱਜ ਬਾਬੇ ਸਰੂਪੇ ਦਾ ਭੋਗ ਸੀ | ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਕੱਠ ਸੀ | ਸਰੂਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਚਾਰ ਮੰੁਡਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਇਕ ਮੰੁਡਾ ਪਿੰਡ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ | ਧੀ ਵੀ ਚੰਗੇ ਘਰੇ ਵਿਆਹੀ ਸੀ | ਕੈਲੇ ਤੇ ਸਰੂਪੇ ਨੇ ਬਚਪਨ, ਜਵਾਨੀ ਤੇ ਬੁਢਾਪਾ ਇਕੱਠਿਆਂ ਗੁਜ਼ਾਰਿਆ ਸੀ | ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵੀ ਨੇੜੇ-ਨੇੜੇ ਹੀ ਸਨ |
ਸਰੂਪ ਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਈ ਸੀ | ਸਰੂਪ ਆਪਣੇ ਘਰਬਾਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਕੈਲੇ ਕੋਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ | ਸ਼ਹਿਰ ਰਹਿੰਦੇ ਨੂੰ ਹਾਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਅਤੇ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਹੀ ਖੁੱਲ੍ਹਾ-ਡੁੱਲ੍ਹਾ ਦੇਖਦਾ ਤਾਂ ਮਨ ਦੀ ਭੜਾਸ ਕੈਲੇ ਕੋਲ ਕੱਢਦਾ | ਭਾਵੇਂ ਕੈਲਾ ਵਿਆਹਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਸਮਝਦਾ ਸੀ | ਜਵਾਨੀ ਪਹਿਰੇ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਹੱਡ ਭੰਨ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਹੁਣ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਜਵਾਬ ਦੇ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤਾਂ ਹੀ ਸਵੇਰੇ ਘਰੋਂ ਰੋਟੀ-ਪਾਣੀ ਛਕ ਕੇ ਖੰੁਢ 'ਤੇ ਆ ਬਹਿੰਦੇ | ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਨਿੱਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ | ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਘਰਦੇ ਲੜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਕਿ, 'ਟੈਮ ਨਾਲ ਘਰੇ ਵੜ ਜਾਇਆ ਕਰੋ, ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਮੰੂਹ ਨਾਲ ਮੰੂਹ ਜੋੜੀ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਓ... |'
ਸੰਖੇਪ ਬਿਮਾਰੀ ਪਿਛੋਂ ਬਾਬਾ ਸਰੂਪ, ਕੈਲੇ ਨੂੰ 'ਕੱਲਾ ਛੱਡ ਤੁਰ ਗਿਆ | ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕੈਲਾ ਭਵੰਤਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਫਿਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ | ਖੰੁਢ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਬਹਿ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਜੀਅ ਨਾ ਲਗਦਾ, ਫਿਰ ਘਰੇ ਵਗ ਜਾਂਦਾ | ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾ ਬੁਲਾਉਂਦਾ | ਘਰ ਖਾਣ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਖੰੁਢ ਵੱਲ...ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਇਵੇਂ ਤੁਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ |
ਅੱਜ ਬਾਬੇ ਕੈਲੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਭੋਗ 'ਤੇ ਕਈ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੇ ਬੋਲਣਾ ਹੈ | ਬਾਬੇ ਸਰੂਪੇ ਨੂੰ ਪੁੱਤਾਂ ਨੇ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ | ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਧਰਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਯਾਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ | ਅਰਦਾਸ ਮਗਰੋਂ ਹਰੇਕ ਬੁਲਾਰਾ ਇਕ ਵਾਰ ਬਾਬੇ ਸਰੂਪ ਦਾ ਨਾਂਅ ਲੈਂਦਾ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਚੀਆਂ ਪਦਵੀਆਂ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਪੁੱਤਾਂ, ਨੂੰ ਹਾਂ, ਪੋਤਿਆਂ, ਕੁੜਮਾਂ ਸਭ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਦਾ | ਜੋ ਖਾਲੀ ਹੱਥ ਤੁਰ ਗਿਆ ਉਸ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਪਦਵੀਆਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਵਧੇਰੇ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ | ਬਾਬੇ ਕੈਲੇ ਦਾ ਜੀਅ ਕਾਹਲਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਬੇਲੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣ... ਉਸ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੋਵੇ ਪਰ... ਤੇ ਹੁਣ ਪਾਠੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਗੈਰ ਤਰਸਦੇ ਕੰਨਾਂ ਉਤੇ ਵਲੇਟੇ ਸਾਫੇ ਦੇ ਲੜ ਨਾਲ ਹੰਝੂ ਪੂੰਝਦਾ ਬਾਬਾ ਕੈਲਾ ਖੰੁਢ ਵੱਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਬੇਲੀ ਬੈਠ ਕੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਸਨ |

-ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਟੀਚਰ, ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ, ਸੰਧਵਾਂ ਫਰੀਦਕੋਟ | ਮੋਬਾਈਲ : 95011-08280.

ਆਸ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ

• ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੌਾਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਵੇਰੇ ਉਠਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਘੜੀ ਦੇ ਅਲਾਰਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਹੀ ਆਸ ਹੈ |
• ਜੀਵਨ ਦੇ ਰੁੱਖ ਤੇ ਜਦੋਂ ਗ਼ਮਾਂ ਦੀ ਪਤਝੜ ਛਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਬਹਾਰ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨੂੰ ਆਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
• ਜਾਗ ਰਹੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਆਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
• ਅੱਗੇ ਜੋ ਸਮਾਂ ਆਉਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲਤਾ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਉੱਨਤੀ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੀ ਆਸ ਹੈ |
• ਆਸ ਨੂੰ ਚਮਕਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸੰਘਣਾ ਹਨੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ |
• ਆਸ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੇ ਇਨਸਾਨ ਲਈ ਦਵਾ, ਬਿਖਰ ਚੁੱਕੇ ਖਾਬਾਂ ਦੀ ਪੀੜ ਚੂਸਣ ਵਾਲਾ ਮਣਕਾ ਅਤੇ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤੇ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀ ਬਰਸਾਤ ਦੀ ਝਾਕ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ |
• ਦਿਨ ਹਰ ਪਲ ਆਪਣੀ ਹੀ ਕੀਮਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ | ਸਵੇਰ ਆਸ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ | ਦੁਪਹਿਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ | ਸ਼ਾਮ ਪਿਆਰ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ | ਰਾਤ ਵਿਸ਼ਰਾਮ (ਰੈਸਟ) ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ | ਰੱਬ ਕਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਰਹਿਣ |
• ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਯਾਦਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਾਡਾ ਕੱਲ੍ਹ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ | ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਮਿੱਤਰਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਹਰ ਦਿਨ ਮੁਕੰਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |
• ਆਸ ਦੀ ਮੋਮਬੱਤੀ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਆਸ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੰੁ-ਮਾਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਗੂੜ੍ਹਾ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ |
• ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਹਾਰਾ ਹੈ 'ਆਸ' ਜੋ ਇਕ ਪਿਆਰੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੇ ਕੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਹੌਲੀ ਜਿਹੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, 'ਸਬਰ ਰੱਖ, ਸਭ ਚੰਗਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ |'
• ਆਸ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਜਣਨੀ ਹੈ | ਆਸ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ ਹੈ, ਬਲ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਹੈ | ਆਸ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸੰਚਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ |
• ਆਸ ਉਹ ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਹੈ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ |
• ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇਕ ਆਸ ਦਾ ਧੰਦਾ ਹੈ |
• ਆਸ ਉਹ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਖਰਾਬ ਹਨ |
• ਆਸ਼ਾਵਾਦ ਇਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ |
• ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਕੋਲ ਆਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ | ਉਹ ਉਸ ਪੰਛੀ ਵਰਗਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪਰ ਨਾ ਹੋਣ |
• ਆਸ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਬੀਜ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਲਹਿਰਾਉਂਦੀ ਫਸਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ | ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ |
• ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਆਸ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਧੁੱਪ-ਛਾਂ ਵਾਂਗ ਹਨ |
• ਆਸ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਕਾਇਮ ਹੈ | ਪੁਰਾਣੀ ਕਹਾਵਤ ਵੀ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ 'ਦੜ (ਚੁੱਪ) ਵੱਟ ਜ਼ਮਾਨਾ ਕੱਟ ਭਲੇ ਦਿਨ ਆਵਣਗੇ |'
• ਬੇਆਸ ਹੋਣ ਨਾਲੋਂ ਝੂਠੀ ਆਸ ਵੀ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ |
• ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਿਹਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਕੋਲ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਜਿਸ ਕੋਲ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਕੋਲ ਸਭ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |
• ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਿਊਾਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ |
• ਆਸ ਬਾਰੇ ਇਹ ਕਹਾਵਤਾਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ—ਜੀਵੇ ਆਸਾ, ਮਰੇ ਨਿਰਾਸਾ | ਜਬ ਤੱਕ ਸਾਸ ਤਬ ਤਕ ਆਸ | ਜਬ ਤੱਕ ਆਸ ਤਬ ਤੱਕ ਸਾਸ |

(ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਐਤਵਾਰ ਦੇ ਅੰਕ 'ਚ)
-ਮੋਬਾਈਲ : 99155-63406.