ਦਿਨ ਗਿੱਧਿਆਂ ਦੇ ਆਏ

ਸਾਉਣ ਮਹੀਨੇ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼

* ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ *

ਸਿੱਲ੍ਹੀ-ਸਿੱਲ੍ਹੀ ਹਵਾ ਰੁਮਕਦੀ ਆਉਣ ਘਟਾਵਾਂ ਚੜ੍ਹ ਕੇ,
ਮੋਤੀ ਬਣ-ਬਣ ਡਿੱਗਣ ਕਣੀਆਂ ਕੀ ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੀ ਤੜਕੇ,
ਜੋ ਤਪਿਆ ਸੀ ਠੰਢਾ ਹੋਇਆ ਅੱਜ ਧਰਤੀ ਦਾ ਸੀਨਾ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਚੰਦ ਟਕਿਆਂ ਦੀ ਕਰਨ ਨੌਕਰੀ ਜਾ ਬੈਠੋਂ ਪਰਦੇਸ,
ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਲੰਘਦਾ ਜਾਵੇ ਪਹੁੰਚੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਠੇਸ,
ਹੁਸਨ ਮੇਰੇ ਦੀ ਕਦਰ ਨਾ ਪਾਈ, ਵੱਡਿਆ ਤੂੰ ਸ਼ੌਕੀਨਾ
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਦਿਨੇ ਦੁਪਹਿਰੇ ਖੀਰ ਤੇ ਪੂੜੇ ਸ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੋਰ,
ਤਿੱਤਰ, ਬਟੇਰੇ ਚੁੰਝ ਲੜਾਉਂਦੇ, ਪੈਲਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਮੋਰ,
ਨਾਤ੍ਹੀ-ਨਿੱਖਰੀ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਚੁਫੇਰੇ ਲਗਦੀ ਕੋਈ ਹੁਸੀਨਾ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਮੇਲ ਕਰਾਵੇ ਭਾਦੋਂ ਪਾਏ ਵਿਛੋੜੇ,
ਪਤਾ ਨਾ ਚੱਲਿਆ ਕਦੋਂ ਬੀਤ ਗਏ ਦਿਨ ਤੀਆਂ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹੇ।
ਜੁਗ-ਜੁਗ ਜੀਵਣ ਪੇਕੇ, ਸਹੁਰੇ ਸਤਕੋਹਾ ਤੇ ਛੀਨਾ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਸਜ-ਸੰਵਰ ਕੇ ਤੀਆਂ ਖੇਡਣ ਨਿਕਲ ਤੁਰੀ ਮੁਟਿਆਰ,
ਮੱਥੇ ਟਿੱਕਾ, ਤਿੱਖੇ ਨੱਕ 'ਚੋਂ ਕੋਕਾ ਕਰਦਾ ਵਾਰ,
ਸੂਟ ਬੂਟੀਆਂ ਵਾਲਾ ਪਾ ਕੇ ਬਣੀ ਕਬੂਤਰ ਚੀਨਾ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਆਰਕੰਡੀ ਦਾ ਸੂਟ ਸੁਆ ਦੇ ਵੇ ਬੰਟੀ ਦੇ ਬਾਪੂ,
ਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਰਾਣੋਂ ਤੇਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਜਾਪੂ,
ਨਾਲੇ ਸੱਗੀ-ਫੁੱਲ ਘੜਵਾ ਦੇ ਭਾਵੇਂ ਵਿਕਣ ਜ਼ਮੀਨਾਂ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਉੱਚੀ ਪਿੱਪਲੀ ਪੀਂਘਾਂ ਪਈਆਂ ਝੂਟਣ ਵਾਰੋ-ਵਾਰੀ।
ਚੁੰਨੀ ਸੀ ਲਹਿਰਾਉਂਦੀ ਜਿੱਦਾਂ ਪੰਛੀ ਭਰਨ ਉਡਾਰੀ।
ਰੱਬ ਕਰੇ ਦੋ ਵਾਰੀ ਆਵੇ ਸਾਲ'ਚ ਇਹ ਮਹੀਨਾ।
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਸੱਤੀ, ਸੁੱਖੀ ਪਿੜ ਵਿਚ ਆਈਆਂ ਕਿਕਲੀ ਚੜ੍ਹੀ ਹੁਲਾਰੇ,
ਪੱਬਾਂ ਥੱਲੇ ਰੇਤ ਸਰਕਦੀ ਕੋਈ ਨਾ ਗਿੱਧਾ ਹਾਰੇ।
ਦੂਰੋਂ ਜਾਪੇ ਨੱਚਦੀਆਂ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਅਤੇ ਕਰੀਨਾ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਉਡਣ ਪਰਾਂਦੇ, ਹੱਥੀਂ ਚੂੜਾ, ਪੈਰੀਂ ਝਾਂਜਰ ਛਣਕੇ,
ਝੂਮਣ ਝੁਮਕੇ ਟੁੱਟ ਗਈ ਗਾਨੀ ਖਿੱਲਰ ਗਏ ਸਭ ਮਣਕੇ,
ਜੋਸ਼ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਹੈ ਭਿੱਜ ਗਈ ਕੁੜਤੀ ਨਾਲ ਪਸੀਨਾ,
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।
ਇਸ ਵਾਰੀ ਤਾਂ ਨਾਗ ਕੋਰੋਨਾ ਨੇ ਹੈ ਕਹਿਰ ਕਮਾਇਆ,
ਉਸ ਦਾ ਕਾਹਦਾ ਸਾਵਣ ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਮ ਹੈ ਛਾਇਆ,
ਕੁਦਰਤ ਅੱਗੇ ਕੌਣ ਸੇਖਵਾਂ ਖੜ੍ਹੇ ਤਾਣ ਕੇ ਸੀਨਾ?
ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਸਈਓ, ਆਇਆ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ।

-ਮੋਬਾਈਲ : 98184-89810

ਬਿਨ ਕੁੰਡੇ ਵਾਲਾ ਜੱਗ

'ਪਾਪਾ ਘਰੇ ਈ ਓਂ' ਨੂੰਹ ਰਾਣੀ ਦਾ ਫੋਨ ਸੀ।
'ਹਾਂ ਘਰੇ ਈ ਆਂ... ਤੁਸੀ ਕਿੱਥੇ ਓਂ?' ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਦੇ ਨਾਲ ਸਵਾਲ ਵੀ ਦਾਗ਼ ਦਿੱਤਾ।
'ਅਸੀਂ ਬਰਨਾਲੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਆਂ, ਬੱਸ ਇਕ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਥੋਡੇ ਕੋਲ ਬਠਿੰਡੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਚਾਹ-ਪਾਣੀ ਪੀਵਾਂਗੇ, ਫੇਰ ਕਾਰ ਵਿਚ ਤੇਲ ਪਵਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣਾ ਏ।'
'ਅੱਗੇ ਕਿੱਥੇ?'
'ਅੱਗੇ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋੋਸਤ ਦੀ ਭੈਣ ਦਾ ਵਿਆਹ ਏ ...ਉਹ ਅਟੈਂਡ ਕਰਨਾ ਹੈ।'
ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਉਮੀਦ ਸੀ ਬਈ ਨੂੰਹ-ਪੁੱਤ ਅੱਜ ਤਾਂ ਘਰੇ ਟਿਕ ਕੇ ਬੈਠਣਗੇ। ਸੰਭਾਲਣਗੇ ਆਪਣੀ ਔਲਾਦ ਨੂੰ ਜੀਹਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਟਿੰਡੀ ਦੇ ਬੀਅ 'ਤੇ ਟੰਗਿਆ ਹੋਇਐ। 'ਯਾਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਜੁਆਕ ਨੇ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ। ਸਾਡਾ ਬਾਪੂ ਇਕ ਦਬਕਾ ਮਾਰਦਾ ਸੀ, ਕੋਈ ਕੰਨ ਪਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੜਕਦਾ ਤੇ ਇਹ ਸਾਲੇ ਸਿਰ 'ਚ ਮੋਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਨੇ' ਮੈਂ ਮੂੰਹ 'ਚ ਹੀ ਬੁੜਬੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਮਿਲ ਗਈ ਏ ...ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਤਾਂ ਨ੍ਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ! ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਬਈ ਹੁਣ ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹ ਆਊਗਾ...ਪਰ ਕਿੱਥੇ। ਇਹਦੇ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਦਫ਼ਤਰ 'ਚ ਈ ਚੰਗੇ ਸੀ। ਕੋਈ ਪੁੱਛ-ਦੱਸ ਤਾਂ ਸੀ।
ਦੋਵੇਂ ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਾ-ਲਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਕਲਰਕ ਦੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਮੂਜਬ ਤਿੰਨੇ ਵਿਆਹ-ਵਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀ ਏਨਾ ਕੁ ਹੀ ਬਣਦਾ ਏ...ਆਪਣੀ ਔਲਾਦ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਾਲੀਮ ਦਿਵਾਉਣੀ ਤੇ ਵਿੱਤ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ-ਵਰ ਦੇਣਾ। ਵੱਡੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਡੇਅਰੀ ਖੋਲ੍ਹ ਲਈ ਸੀ, ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਵੀ ਦੁੱਧ ਪਾ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਛੋਟਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਡੀ.ਸੀ. ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਕਲਰਕ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 'ਮਿਆਰੀ-ਵਿੱਦਿਆ' ਦਿਵਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾ ਵੱਸਿਆ ਸੀ। ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਕੱਰਰਾ ਵਕਤ ਤੇ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਪਾਂ ਫੁੱਲੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਮਾਉਂਦੇ ਕਿ ਚਲੋ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਜੂਲਾ ਗਲੋਂ ਲਹਿ ਗਿਆ, ਹੁਣ ਆਪਾਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹਾਂ। ਮਨ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਸਬੀਲ ਬਣਾਈ ਸੀ ਬਈ ਹੁਣ ਕੁਛ ਘੁੰਮਾਂ-ਫਿਰਾਂਗੇ, ਕਿਸੇ ਸੈਰ-ਤਫ਼ਰੀਹ 'ਤੇ ਜਾਵਾਂਗੇ... ਬਥੇਰਾ ਘੱਟਾ ਢੋਅ ਲਿਆ, ਹੁਣ ਸਭ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਫ਼ਾਰਗ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ, ਸੁੱਖ ਲੈਣ ਦਾ ਵੇਲਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤੀ 'ਤੇ ਜਿਹੜੇ ਚਾਰ ਪੈਸੇ ਮਿਲੇ ਨੇ, ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਾਂਗੇ, ਪਿਛਲੀ ਉਮਰੇ ਕੰਮ ਆਉਣਗੇ ਪਰ ਧੇਲਾ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ...ਔਲਾਦ ਨੇ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਿਫ਼ਰ-ਫੰਡ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਪਿੰਡ ਵਾਲਾ ਬੇਟਾ ਕਹਿੰਦਾ, 'ਡੈਡੀ ਮੇਰੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਫੰਡਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਨੇ...ਗਾਹਕ ਨਾ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਨਵੀਆਂ ਲੈਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ...ਕਮ-ਸੇ-ਕਮ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਚਾਹੀਦਾ' ਨਾ-ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘੁੱਟ ਭਰਨਾ ਪਿਆ। ਵੇਲੇ-ਕੁਵੇਲੇ ਜਿਹੜਾ ਉਹਦਾ ਗੋਹਾ 'ਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਉਹ ਅੱਡ ਆ।
ਫਿਰ ਇਕ ਦਿਨ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਛੋਟਾ ਆ ਧਮਕਿਆ ਜਿਹੜਾ ਫੋਨ ਕਰੇ ਤੋਂ ਵੀ ਮਸਾਂ ਹੀ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਨਾਲ ਉਹਦੀ ਬੇਗ਼ਮ ਵੀ ਸੀ ਜੀਹਨੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਸਾਲ ਵੀ ਸਾਂਝੇ ਘਰ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੱਟਿਆ, ਅਖੇ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚ ਰਹਾਂਗੇ, ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਫਿਊਚਰ (ਭਵਿੱਖ) ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਏ।
'ਡੈਡੀ ਰੋਜ਼-ਰੋਜ਼ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਮਕਾਨਾਂ ਵਿਚ ਧੱਕੇ ਨਹੀਂ ਖਾਈਦੇ' ਛੋਟੇ ਦੇ ਬੋਲ ਸਨ।
'ਹੱਛਾ! ਫੇਰ?' ਮੈਂ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਬਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸੱਪ ਕੱਢੂਗਾ।
'ਫੇਰ ਕੀ...ਬੱਸ ਹੁਣ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕੋਠੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨੀ ਆਂ...ਪਲਾਟ ਤਾਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਈ ਬੈਠਾਂ'
'ਮੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਕੀ ਹੁਕਮ ਆ ਜਨਾਬ ਦਾ' ਮੈਂ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿਚ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ।
'ਬੱਸ ਡੈਡੀ ਜੀ...ਤੁਸੀਂ ਪੈਸੇ ਟਕੇ ਦੀ ਕੁਝ ਮਦਦ ਕਰੋ' ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ ਮਿੰਨੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕ੍ਰਾਹਟ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ 'ਡੈਡੀ' ਤੋਂ 'ਡੈਡੀ ਜੀ' ਦੀ ਸੁਰ ਬਦਲਦੇ ਹੋਏ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਨੀਂਵੀਂ ਪਾ ਕੇ ਜਵਾਬ-ਕਮ-ਸਵਾਲ ਪਾਇਆ।
'ਨਾਲੇ ਡੈਡੀ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਉੱਥੇ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਣੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਮਿਸਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਣਾ...ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਹਵਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਆ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ' ਨੂੰਹ-ਰਾਣੀ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਲੋਹੜੇ ਦੀ ਨਰਮੀਂ ਸੀ।
ਗੱਲ ਕੀ, ਗੱਲੀਂ-ਬਾਤੀਂ ਮੈਨੂੰ ਪਰਚਾ ਕੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਤਾਂ ਉਹ ਉਦਂੇ ਹੀ ਲੈ ਗਏ। ਫੇਰ ਇਕ ਦਿਨ ਕੰਮ ਰੁਕਦਾ ਦੇਖ ਕੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਮੈਂ ਖੁਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ...ਸਾਲ ਭਰ ਸ਼ਹਿਰ ਰਹਿ ਕੇ 'ਚਾਕਰੀ' ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੱਡ ਕੀਤੀ।
ਧੀ-ਰਾਣੀ ਵੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੜ੍ਹ ਗਈ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਉਹਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਜਾਣ ਦਾ ਮਨਸੂਬਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। 15-20 ਲੱਖ ਦਾ ਜੁਗਾੜ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਸੀ। ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹਵਾਉਂਦੀ ਮੇਰੇ ਕੰਨੀਂ ਵੀ ਪਾ ਦਿੱਤੀ।
ਘਰ-ਵਾਲੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ...'ਜੀ ਆਪਣਾ ਵੀ ਕੁਛ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ...ਧੀ-ਧਿਆਣੀ ਬਾਹਰ ਜਾ ਰਹੀ ਆ...' ਬੱਸ ਜੀ ਬਾਹਲੀ ਗੱਲ ਦਾ ਕੀ ਵਧਾਉਣਾ...ਚਾਰ ਲੱਖ ਦੇ ਕੇ ਉਹ 'ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਇਆ' ਗਿਆ। ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹਦੇ ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਜਿਹੜਾ ਜੀ.ਪੀ.ਐਫ. ਦਾ ਖਾਤਾ ਵਿਹਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਈ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਲੋਕ ਬੇਸ਼ੱਕ ਪੱਛਮੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿੰਦਦੇ ਨੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਕ ਗੱਲ ਮਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਟੁੰਬਦੀ ਆ...ਅਠਾਰਾਂ ਸਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰੇਕ ਮੁੰਡਾ-ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਆਪ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਆ...ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਹੀਂ...ਇਸ ਲਈ ਉੱਥੇ ਹਰ ਬੰਦਾ ਆਪਣੀ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ। ਸਾਡੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਆਦਮੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਝਮੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਏ। ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਤਮਾਮ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਗ਼ਮੀ ਦੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਨੀ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀ ਏ। ਆਪਣੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਮਾਨਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਟੱਬਰ ਦੀ ਖ਼ਿਦਮਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਈ ਗਵਾਈ ਜਾਂਦਾ। ਇੱਥੇ ਉਹਨੂੰ ਸਾਰੇ ਟੱਬਰ ਦਾ ਠੇਕਾ ਜੁ ਚੁੱਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਏ, ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਲਈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਟਾਈਮ ਈ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਉਂ ਈ ਹੋਈ। ਘਰਵਾਲੀ ਨੇ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਵਾਸਤੇ ਪਾਏ ਸਨ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਉਂਗਲ ਚਟਾਈ ਜਾਂਏਗਾ, ਗੁਣ ਗਾਈ ਜਾਣਗੇ, ਮਗਰੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਸਿਆਣਨਾ ਪਰ ਮੈਂ ਸਮਝਿਆ ਜਿੰਨੀ ਅਕਲ ਮੈਨੂੰ ਆਂ...ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ।
ਆਖ਼ਰ ਮਨ ਦੀਆਂ ਮਨ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈਆਂ। ਸਭ ਮਨਸੂਬੇ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਏ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਵੀ ਮੈਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬੈਠਾਂ ਹਾਂ। ਘਰ ਸੰਭਾਲਣ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਨੇ, ਛੋਟੇ ਨੂੰਹ-ਪੁੱਤ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਕਰਨ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਗਏ ਹੋਏ ਨੇ। ਅੱਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰੇ ਵੜਨ ਨੂੰ ਜੀਅ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਰਸਤੇ 'ਚੋਂ ਈ 'ਪੈਗ਼ਾਮ' ਦੇ ਰਹੇ ਨੇ...ਅਖੇ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣਾ ਏ।
ਪਿੰਡ ਆਲੇ ਬੰਦੇ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚ ਰਹਿਣਾ ਕੈਦ ਕੱਟਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ਪਰ ਪਿੰਡ ਕਿਹੜਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖੀਰ ਠਾਰੀ ਪਈ ਆ...ਉੱਥੋਂ ਵੀ ਵੱਡੇ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਈ ਜਾਂਦਾ...'ਅਖੇ ਡੈਡੀ ਤੂੰ ਛੇਤੀ ਮੁੜ ਆ...ਬੂਰੀ ਮੱਝ ਰਾਤ ਦੀ ਢਿੱਲੀ ਹੋ ਗਈ ਆ...ਬੱਲ੍ਹੀ ਦੇ ਕੱਟੇ ਨੂੰ ਮੋਕ ਲੱਗੀ ਪਈ ਆ ...ਤੂੰ ਆ ਕੇ ਨਾਲ ਦੇ ਪਿੰਡੋਂ ਡੰਗਰਾਂ ਵਾਲਾ ਡਾਕਟਰ ਲੈ ਆ।'
ਮੇਰੀ ਹਾਲਤ ਉਸ ਬਿਨ ਕੁੰਡੇ ਵਾਲੇ ਜੱਗ ਵਰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਆ...ਜੀਹਨੂੰ ਕੋਈ ਜਿਧਰੋਂ ਮਰਜ਼ੀ ਫੜ ਲਵੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਵੰਨੀਂ ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਉਲਟਾ ਲਵੇ।

-ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਫੇਜ਼-3, ਬਠਿੰਡਾ-151001,
ਮੋਬਾਈਲ : 96461-14221

ਸੱਪ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ

ਅੱਜ ਫਿਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਗੜੇ ਹੋਏ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੇ ਬਾਹਰੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮਨ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਲੁੱਟਾਂ-ਖੋਹਾਂ, ਫ਼ੁੱਲਾਂ ਜਿਹੀਆਂ ਕੋਮਲ ਬੱਚੀਆਂ ਦੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਤੇ ਆਦਮ ਵਲੋਂ ਆਦਮ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਦੋਂ ਮਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਦਾਸ ਕਰ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਘਰੋਂ ਹੋ ਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸੱਜਣ ਪੁਰਸ਼ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਜਾ ਬੈਠਾ। ਉਮਰ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜਣ ਵਾਲੇ ਬਾਬਾ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੜੇ ਹੀ ਚੰਗੇ ਤੇ ਮਾੜੇ ਵਕਤ ਆਪਣੇ ਬੁੱਢੇ ਹੱਡਾਂ 'ਤੇ ਹੰਢਾਏ ਸਨ। ਸੰਤਾਲੀ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1984 ਦੇ ਦੰਗੇ ਤੇ ਫਿਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਨਰ ਸੰਘਾਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਤੇ ਵਾਚਿਆ ਸੀ ਉਸ ਨੇ।
ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਦੁਆ-ਸਲਾਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਬਾਬੇ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ, 'ਬਾਬਾ ਜੀ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਇਹ ਜੋ ਕੁਝ ਫ਼ਰਵਰੀ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ 'ਚ ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਵਾਪਰਿਆ ਉਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਰੁਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਦਾ?'
'ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੁਕ ਸਕਦਾ', ਉਹ ਕੁਝ ਦੇਰ ਰੁਕ ਕੇ ਅੰਦਰੋਂ ਲਾਵੇ ਵਾਂਗ ਉੱਬਲਦਾ ਹੋਇਆ ਦੁਬਾਰਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਿਆ, 'ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਤਕਨੀਕ ਨੇ ਐਡੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਲਈ ਹਰ ਹੱਥ 'ਚ ਦੋ-ਦੋ ਮੋਬਾਈਲ ਹਨ ਬਲਕਿ ਸਾਡੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਕੋਲ ਤਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਉਹ ਹਰ ਸਹੂਲਤ ਹੈ ਜਿਹਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਦੂਰ ਬੈਠੇ ਕੀੜੀ ਵੀ ਫਿਰਦੀ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਨੇ। ਅਸਲ ਮੁੱਦਾ ਤਾਂ ਦਿਲੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਨੀਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।'
'ਫਿਰ... ਬਾਬਾ... ਜੀ ...ਇਹਦਾ... ਮਤਲਬ ...?'
'ਭਲਿਆ ਮਾਣਸਾ, ਤੁੰ ਆਪ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆਂ। ਸਾਡੇ ਲੀਡਰ ਕਦੋਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ। ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੀਤ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਅੱਜ ਕਿਹੜਾ ਦੇਸ਼ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਿੜੀ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਐ ਕੁਝ। ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਤਾਂ ਐਥੇ ਆ ਕੇ ਮੁੱਕਦੀ ਐ, ਮੈਨੂੰ ਦੱਸ ਕਦੇ ਤੂੰ ਕਿਸੇ ਲੀਡਰ ਦਾ ਆਪਣਾ ਜਾਨੀ ਤੇ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਵੇਖਿਆ?' 'ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ ਥੋਡੇ ਨਾਲ ਹੱਦਾਂ ਤੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਆਮ ਘਰਾਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਇਹ ਤਾਂ ਸਿਆਸੀ ਰੋਟੀਆਂ ਸੇਕਣ ਲਈ ਹਰ ਭਾਣਾ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਸਾਤੀ ਡੱਡੂਆਂ ਵਾਂਗ ਟਰੈਂ-ਟਰੈਂ ਕਰਦੇ ਆ ਵੜਦੇ ਹਨ ਅਗਲਿਆਂ ਦੇ ਘਰੀਂ।'
'ਉਏ! ਛੱਡ ਪਰੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂਅ ਲੈਣਾ? ਕਾਹਨੂੰ ਮੈਥੋਂ ਐਵੇਂ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਹਾਉਂਦਾ। ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜਿਹੜੇ ਸੱਪ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਮਾੜਾ ਆਖਦੀ ਐ, ਉਹਦੇ 'ਚ ਵੀ ਤਿੰਨ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਨੇ। ਇਕ ਤਾਂ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਜਿਊਂਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ, ਦੂਸਰਾ ਅਸਲੇ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਛੇੜੇ ਤੋਂ ਡੰਗ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦਾ ਅਤੇ ਤੀਸਰਾ ਤੁਰਦਾ ਭਾਵੇਂ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਵਲ ਖਾ ਕੇ ਹੈ ਪਰ ਆਪਣੀ ਖੁੱਡ 'ਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਵੜਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਲ ਕੱਢ ਕੇ ਵੜਦਾ। ਬਾਕੀ ਹੁਣ ਤੂੰ ਆਪ ਸਿਆਣਾ ਇਹ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆਵੀਂ ਡੰਗ ਮਾਰਨ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਕਸੂਰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਪਿਆਸੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਬਾਕੀ ਆਪਣੇ ਰੇਸ਼ਮੀ ਕੁੜਤਿਆਂ 'ਚੋਂ ਵਲ ਭਾਵੇਂ ਕੱਢ ਲੈਣ ਪਰ ਦਿਲਾਂ 'ਚੋਂ ਵਲ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕੱਢਦੇ। ਬਾਕੀ ਤੂੰ ਆਪੇ ਲੱਖਣ ਲਾ ਲੈ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕਿਹੜਾ....?'

-ਮੋਗਾ। ਮੋਬਾਈਲ : 98140-68614

ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਸੇਕ

ਜੇਕਰ ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬੰਦੇ ਅਵਾਰਾ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਮਾਦ ਵਿਚ ਨਾ ਵਾੜਦੇ ਤਾਂ ਬਖਤੌਰੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚੱਲਣਾ। ਟਾਹਲੀ ਨਾਲ ਲਟਕਦਾ ਹੀ ਪਿੰਜਰ ਬਣ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤਿਆਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
ਪੁਲਿਸ ਥਾਣੇ ਵਿਚ ਗੁਆਚਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖਵਾਈ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲਾਸ਼ ਪੋਸਟਮਾਰਟਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਫੀ ਲੇਟ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਸਕਾਰ ਵੀ ਲੇਟ ਹੋ ਗਿਆ।
ਸਿਵਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਘ ਰਿਹਾ ਸੀ ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੈ ਰਹੀ ਠੰਢ ਨੇ ਮੇਰੇ ਸਮੇਤ ਸਿਵੇ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਏ ਦੋ ਹੋਰ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਵਾ ਸੇਕਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਮੇਰੇ ਲਈ ਬੜੀ ਵੱਡੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰੀ ਦੋਸਤ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਸੇਕ ਨਾਲ ਠੰਢ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਬੜਾ ਹਿੰਮਤੀ ਅਤੇ ਦਲੇਰ ਬੰਦਾ ਸੀ, ਥੋੜ੍ਹੀ ਕਿਤੇ ਡੋਲਣ ਵਾਲਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਏਨੀ ਜਲਦੀ ਹਿੰਮਤ ਛੱਡ ਗਿਆ, ਇਹ ਗੱਲ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਰਹੀ। ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਯਾਦ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਸੇਮੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਨਹਿਰ 'ਚੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ। ਵਾਲ-ਵਾਲ ਕਰਜ਼ਾਈ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦੇਣਦਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਭੱਜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਲੀਲ੍ਹਾ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਨਹਿਰ 'ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸਮਝਾਉਣ 'ਤੇ ਸੇਮੇ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਫੇਰੀ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮਦਦ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਕੀਤੀ। ਅੱਜ ਉਹੀ ਸੇਮਾ ਲੱਖਂਾ 'ਚ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤੇ ਬਖਤੌਰ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ।
ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਦਿਲ ਫੋਲ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪਤਾ ਹੀ ਨੀ ਲੱਗਣ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਘੁੰਢੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਰਾਹ ਵੱਲ ਤੋਰ ਲਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨੀ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕਦੋਂ ਮਂੈ ਮੱਠੇ ਹੋ ਰਹੇ ਉਸ ਦੇ ਸਿਵੇ ਨੂੰ ਫਰੋਲਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ।
'ਭਾਅ ਜੀ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ'? ਬਖ਼ਤੌਰੇ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਕੈਲੇ ਨੇ ਮੇਰੀ ਬਿਰਤੀ ਤੋੜਦੇ ਹੋਏ ਮੈਨੂੰ ਹਲੂਣਿਆ।
ਭਾਅ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ? ਸ਼ਾਇਦ! ਉਸ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਿੰਦਾ ਆੜ੍ਹਤੀਆ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਆ ਕੇ ਦੋ-ਦੋ ਘੰਟੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕੋਈ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸਾਡੇ ਘਰ ਸਾਫ਼ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਵੱਡਾ ਮੁੰਡਾ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਡਿਪੋਰਟ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਭੇਜਣ ਦਾ ਖਰਚਾ ਤੇ ਫਿਰ ਵਾਪਸੀ ਦਾ। ਛੋਟਾ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਤਾਂ ਦੂਰ, ਉਲਟ ਬੁਲਟ ਲਏ ਬਗੈਰ ਕਾਲਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਗਿਆ, 'ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤੁਸੀਂ ਵੱਡੇ 'ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਖਰਚ ਦਿੱਤੇ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ। ' ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੀ ਨੇੜੇ ਹੀ ਸੀ। ਕਮਾਦ ਦੇ ਪੈਸੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖੜ੍ਹੇ ਨੇ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਜੇ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ, ਬੇਮੌਸਮੀ ਬਰਸਾਤ ਨੇ ਰਹਿੰਦੀ -ਖੂੰਹਦੀ ਕਸਰ ਵੀ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਖਾਦਾਂ, ਦਵਾਈਆਂ, ਸਪਰੇਆਂ ਆਦਿ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੱਕ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਆੜ੍ਹਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੋਈ ਹੱਥ ਵੀ ਨਹੀਂ ਫੜਦਾ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੀ ਭੌਇੰ ਦੀ ਰਜਿਸਟਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਤਾਂ ਕਿਹਦੇ ਸਹਾਰੇ ਦਿਨ ਕੱਢਦਾ, ਇਹ ਸੋਚ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋ-ਅੰਦਰ ਖਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਮੇਰਾ ਉੱਪਰਲਾ ਸਾਹ ਉੱਪਰ, ਥੱਲੜਾ ਸਾਹ ਥੱਲੇ ਹੀ ਅਟਕ ਗਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਵੀ ਤਾਂ ਉਸ ਰਾਹ ਹੀ ਤੁਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਬੱਚੇ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰ ਕੇ ਰਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ, ਘਰ-ਬਾਰ ਸਭ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਆੜ੍ਹਤੀਆਂ ਦੇ ਰਹਿਮੋ- ਕਰਮ 'ਤੇ ਹੈ। ਰੱਬ ਬਣ ਕੇ ਬਹੁੜਣ ਦੀ ਆਸ ਕਿਤਿਓਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਠੰਢ ਵਿਚ ਵੀ ਪਸੀਨਾ ਆ ਗਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਮੇਰੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਸੇਕ, ਬਖ਼ਤੌਰੇ ਦੇ ਸਿਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਚਣ ਲਈ ਧੂ ਰਿਹਾ ਸੀ।

-ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ-143531. ਮੋਬਾਈਲ : 94179-48146.

ਕਿਹੜਾ ਬਰੂ?

ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰੀ ਘਰਵਾਲੀ ਸੈਨ ਲਿਆਂਡਰੋ ਦੀ ਬੈਨਕ੍ਰਾਫ਼ਟ ਸੜਕ 'ਤੇ ਸੈਰ ਕਰ ਕੇ ਪਰਤ ਰਹੇ ਸਾਂ। ਮੈਂ ਕੁੜਤਾ ਪਜਾਮਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨੇ ਕਮੀਜ਼-ਸਲਵਾਰ। ਅੱਗੋਂ ਸਾਨੂੰ ਇਕ ਜੋੜਾ ਆਉਂਦਾ ਮਿਲਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਕੁੜਤੇ-ਸਲਵਾਰਾਂ ਪਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੈਂਦੀ ਸੱਟੇ ਪੁੱਛਿਆ 'ਪੰਜਾਬੀ ਜੇ' ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲ ਕੇ ਕਿਹਾ, 'ਹਾਂ'
ਦੋਵੇਂ ਜੋੜੇ ਪੰਜਾਬੀ। ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ ਰਹਿ ਗਏ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਜੱਫੀਆਂ ਪਾਈਆਂ।
ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਜੋੜੇ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਲੱਗ ਪਏੇ। ਇਕ ਦਿਨ ਗੱਲਾਂ-ਗੱਲਾਂ 'ਚ ਮੇਰੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ 'ਭੱਟੀ ਸਾਹਿਬ' ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਬੋਧਤ ਕੀਤਾ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜੋੜੇ ਨੇ ਠਾਠਾਂ ਮਾਰਦੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, 'ਵਾਹ! ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਭੱਟੀ ਅਸੀਂ ਵੀ ਭੱਟੀ।'
'ਅੱਲਾ!' ... 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ'
ਇਕੋ ਖ਼ੂਨ। ਖ਼ੂਨਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘ, ਪਿਆਰ ਦੇ ਉੱਸਲਵੱਟੇ। ਅਧੇੜ ਉਮਰ ਦੀ ਵਿਹਲ। ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਘਰ ਜਾਣ-ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਥਾਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁਦੀਨਾ ਬੀਜ ਲਿਆ ਤੇ ਅਸੀਂ ਧਨੀਆ।
ਉਹ ਪੁਦੀਨਾ ਦੇਣ ਬਹਾਨੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ 'ਲਵੋ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨੀਓ ਚਟਣੀ ਬਣਾਓ ਤੇ ਖਾਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹ ਦਾ ਜ਼ਾਇਕਾ ਠੀਕ ਰਹੇਗਾ...।'
ਅਸੀਂ ਧਨੀਆ ਦੇਣ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਆਖਦੇ, 'ਲਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀਓ ਧਨੀਆ ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਹਾਂਡੀ 'ਤੇ ਭੁੱਕ ਲੈਣਾ ਮਿਜ਼ਾਜ ਠੰਡਾ ਰਹੇਗਾ...।'
ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਰਲ ਕੇ ਪੁਰਾਣੀ 'ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ' ਫ਼ਿਲਮ ਦੇਖੀ ਹੈ। ਵਾਸਤਾ ਈ ਰੱਬਦਾ ਤੂੰ ਜਾਈਂ ਵੇ ਕਬੂਤਰਾ... ਚਿੱਠੀ ਮੇਰੇ ਢੋਲ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਈਂ ਵੇ ਕਬੂਤਰਾ...। ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ ਤੜਪ ਤੇ ਮਿਲਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਦੀ ਹੂਕ ਤੇ ਯਕੂਬ ਬੇਹੱਦ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਉਹਦੇ ਮਨ ਦਾ ਕਬੂਤਰ ਬੋਲ ਗਿਆ 'ਭਾਈ ਜਾਨ ਅਸੀਂ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਿਵੇਂ ਪੁਰ ਖ਼ਲੂਸ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇ, ਸਾਂਝਾਂ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹੜਾ 'ਬਰੂ' ਲਾਪਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਅਫ਼ਰੇਵਾਂ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

-ਬਹਾਦਰਗੜ੍ਹ, ਪਟਿਆਲਾ-147021
ਸੰਪਰਕ 70875-11475.

ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ

(ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਐਤਵਾਰ ਦਾ ਅੰਕ ਦੇਖੋ)
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਮਿਠਾਸ ਭਰਨ ਦੀ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ।
* ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
* ਸਿਰਫ਼ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੀ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਸੁਖੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ।
* ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪੀਤੇ ਕੌੜੇ ਘੁੱਟ ਅਕਸਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
* ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸੁਖੀ ਰਹਿਣ ਲਈ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਸਹਿਣਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਮਝ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਮੂਲਮੰਤਰ ਹੈ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਆਤਮਾ ਦਾ ਗਹਿਣਾ ਹੈ।
* ਧੀਰਜ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।
* ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਹਿਣਾ, ਬਹਿਣਾ, ਕਹਿਣਾ ਤੇ ਸਹਿਣਾ ਆ ਗਿਆ, ਸਮਝੋ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੇਣਾ ਵੀ ਆ ਗਿਆ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
* ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਿਖਾਓ। ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਗਰਮ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਹੈ ਵੀ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਲ ਦੀ ਧਾਰਾ ਬਣ ਜਾਓ। ਕਲਾ-ਕਲੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਦੇ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਰਹੋਗੇ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਘਰ ਮੰਦਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੀ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।
* ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਨਾਲ ਕਦੀ ਇਹ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗ਼ਲਤ ਅਤੇ ਉਹ ਸਹੀ ਹੈ। ਮੁਆਫ਼ੀ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ 'ਚ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
* ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਗ਼ਲਤੀ ਸਹਿਣ ਕਰਨਾ ਇਕ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਾ ਹੋਰ ਵੀ ਮਹਾਨ ਗੱਲ ਹੈ।
* ਸਫ਼ਲ ਹੋਣ ਵਿਚ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਵਧੀਆ ਅਧਿਆਪਕ, ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਅਫ਼ਸਰ, ਬੁਲਾਰਾ, ਨੇਤਾ, ਰੀਸੈਪਸ਼ਨਿਸਟ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਆਦਿ ਬਣਨ ਲਈ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੁਣ ਹੈ। ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਜਿਹਾ ਗੁਣ ਹੈ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੋਂ ਖ਼ਾਸ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਇਹ ਇਕ ਚੰਗੀ ਤੇ ਵਧੀਆ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਘੱਟ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਗੁੱਸੇਖੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਨਿੱਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਸੜੂੰ-ਭਜੂੰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸੰਤੁਲਿਨ ਨਹੀਂ ਵਿਗਾੜਦਾ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਏ.ਸੀ. ਹਾਲ ਵਰਗੀ ਠੰਢਕ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ 'ਚ ਅਦੁੱਤੀ ਸ਼ਕਤੀ ਸਮਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
* ਜੇ ਨਿੰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
* ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਇਹ ਦੋ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਭਾਵ ਸਹਿਣ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸਮਝ ਸ਼ਕਤੀ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਾਣਨ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ।
* ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਕਦੇ ਅਸਫਲ ਨਾ ਹੋਵਾਂ ਤਾਂ ਸਹਿਣਾ ਸਿੱਖ ਲਵੋ।
* ਪਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਗੁਣ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
* ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਦੁੱਖ ਵਧ ਗਏ ਹਨ ਸਗੋਂ ਸਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਘਟ ਗਈ ਹੈ।
* ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਇਹ ਦੋ ਪੰਕਤੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖੋ:
ਹੋਕਰ ਸੁਖ ਮੇਂ ਮਗਨ ਨਾ ਫੂਲੇਂ, ਦੁੱਖ ਮੇਂ ਕਭੀ ਨਾ ਘਬਰਾਏਂ।
ਇਸ਼ਟ ਵਿਯੋਗ, ਅਨਸ਼ਿਟ ਯੋਗ ਮੇਂ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੀ ਦਿਖਲਾਏਂ।
* ਜੋ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਸਹਿਣਾ ਸਿੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਖੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
* ਸਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਸਹਿ ਗਿਆ ਉਹ ਰਹਿ ਗਿਆ।
* ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਅਨੰਦ ਨਹੀਂ ਮਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
* ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਕਦੇ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਹਿਣਾ ਸਿੱਖੋ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਜਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਰਨਾ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
(ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਐਤਵਾਰ ਦੇ ਅੰਕ 'ਚ)

-ਮੋਬਾਈਲ : 99155-63406.

ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਵਾਲ

'ਮਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੂਲੋਂ ਕਿਉਂ ਹਟਾ ਲਿਆ। ਮੇਰੇ ਤਾਂ ਵੀਰੇ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਹਨ। ਵੀਰੇ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹਟਾਇਆ ਉਸ ਦਾ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ' ਗੀਤਾ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ।
'ਬਹਿ ਜਾ ਚੁੱਪ ਕਰ ਕੇ ਐਵੇਂ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨਹੀਂ ਲੜਾਈਦੀ', ਮਾਂ ਕੁਰੱਖਤ ਲਹਿਜ਼ੇ ਨਾਲ ਬੋਲੀ। 'ਤੈਨੂੰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਅਗਲੇ ਘਰ ਭੇਜਣਾ ਹੈ, ਬੇਗਾਨੀ ਅਮਾਨਤ ਹੈਂ ਤੂੰ। ਤੇਰੇ ਵੀਰ ਨੇ ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਕੇ ਤੇਰੀ ਭਾਬੀ ਨੂੰ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। '
'ਮਾਂ ਜੇ ਭਾਬੀ ਵੀਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਈ ਫੇਰ, ਫੇਰ। ਜੇ ਆਪਣੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਬੇਗਾਨੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਹੈ ਈ ਬੇਗਾਨੀ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਆਪਣੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣੂੰਗੀ?' ਧੀ ਦਾ ਸਵਾਲ ਮਾਂ ਨੂੰ ਖਾਮੋਸ਼ ਕਰ ਗਿਆ।
-ਲੈਕ: ਨਵਦੀਪ ਸਿੰਘ ਭਾਟੀਆ
ਮੋਬਾਈਲ : 98767-29056.
ਕਿਹੜੇ ਰੂਪ ਵਿਚ?
'ਪਾਣੀ? ਪਾਣੀ?' ਮੇਰਾ ਬੇਟਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਨੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਿਢਾਲ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ ਸਭ ਘੂਕ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸਨ। ਦੋਵੇਂ ਬੋਤਲਾਂ ਮੁੜ ਦੇਖੀਆਂ, ਪਾਣੀ ਦਾ ਇਕ ਤੁਪਕਾ ਵੀ ਨਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਸਮਾਂ ਦੇਖਿਆ, ਬਾਰਾਂ ਵੱਜਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਨੇ ਕੱਲ੍ਹ ਰਾਤ ਛੇ ਵਜੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।
ਬਾਥਰੂਮ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਇਕ ਪਿਆਰੀ ਜਿਹੀ ਕੁੜੀ ਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਪੈ ਗਈ। ਝੱਟ ਆਪਣੀ ਸੀਟ 'ਤੇ ਗਈ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ ਲਿਆ ਕੇ ਦਿੱਤੀ, ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਫੇਰ ਉਸ ਨੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਬੁਖਾਰ ਚੈੱਕ ਕਰ ਕੇ ਦਵਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਖਾਣ ਲਈ ਬਿਸਕੁਟ ਵਗੈਰਾ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਜਾਂਦੀ ਹੋਈ ਕਹਿੰਦੀ, 'ਮੇਰਾ ਸੀਟ ਨੰਬਰ ਅਠੱਤੀ ਹੈ। ਉਂਜ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਉਂਦੀ ਰਹਾਂਗੀ ਪਰ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਕੋਈ ਔਖ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬੁਲਾ ਲੈਣਾ।'ਸਾਡੀ ਨੰਨ੍ਹੀ ਜਾਨ ਤਾਂ ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ 'ਚ ਜਾ ਪਈ ਤੇ ਮੈਂ ਸੋਚਣ ਲੱਗੀ, 'ਰੱਬਾ ਤੇਰਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ, ਤੂੰ ਕਿਹੜੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਆ ਜਾਵੇਂ। '

-ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਮਹਿਮੀ
-ਪਟਿਆਲਾ। ਮੋਬਾਈਲ : 96460-24321.