ਤਾਜਾ ਖ਼ਬਰਾਂ
- ਲੁਟੇਰਾ ਗਿਰੋਹ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਿਚਕਾਰ ਆਹਮੋ ਸਾਹਮਣੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਜਾਰੀ
-
ਪੱਟੀ, 18 ਜਨਵਰੀ (ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ) - ਪੱਟੀ ਨਜ਼ਦੀਕ ਮਹੀ ਰੀਜ਼ੋਰਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਛੁਪੇ ਪੰਜ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਿਚਕਾਰ ਆਹਮੋ ਸਾਹਮਣੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋ ਗੈਂਗਸਟਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਗੈਂਗਸਟਰ ਮਾਹੀ ਰੀਜ਼ੋਰਟ ਦੇ... - ਅਣਪਛਾਤੇ ਕਾਰ ਸਵਾਰਾਂ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਮਾਰੀ ਗੋਲੀ
-
ਸਰਹਾਲੀ ਕਲਾਂ, 18 ਜਨਵਰੀ (ਅਜੇ ਸਿੰਘ ਹੁੰਦਲ) - ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮਾਮੂਲੀ ਗੱਲੋਂ ਕਾਰ ਸਵਾਰਾਂ ਨੇ ਦੂਜੀ ਕਾਰ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿੰਡ ਢੋਟੀਆਂ ਵਿਖੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਮਾਲਕ ਗੱਡੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸੜਕ ਤੇ ਆ ਰਹੀ ਸਵਿਫ਼ਟ ਕਾਰ ਸਵਾਰਾਂ... - ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਆਗੂ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ
-
ਸਿੰਘੂ ਬਾਰਡਰ, 18 ਜਨਵਰੀ (ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ) - ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਬਣਾਈ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚੋਂ ਹਟੇ ਅਤੇ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਆਏ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਵਰਕਰ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ... - ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਟਰੈਕਟਰ ਰੈਲੀ 'ਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਬੁੱਧਵਾਰ ਕਰੇਗਾ ਸੁਣਵਾਈ
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 18 ਜਨਵਰੀ - ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ 'ਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਹੋਈ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਟਰੈਕਟਰ ਰੈਲੀ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ 'ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ... - ਸਮੁੰਦੜਾ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕੱਢਿਆ ਵਿਸ਼ਾਲ ਟਰੈਕਟਰ ਮਾਰਚ
-
ਸਮੁੰਦੜਾ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ), 18 ਜਨਵਰੀ (ਤੀਰਥ ਸਿੰਘ ਰੱਕੜ) - ਕਿਸਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਖੇਤੀ ਬਿੱਲਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਪਰੇਡ ਦੀ ਰਿਹਰਸਲ ਵਜੋਂ ਦੋਆਬਾ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਕਸਬਾ ਸਮੁੰਦੜਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਟਰੈਕਟਰ ਮਾਰਚ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ... - ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਦਮ ਘੁੱਟਣ ਕਾਰਨ ਮਾਂ-ਪੁੱਤ ਦੀ ਹੋਈ ਮੌਤ
-
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 18 ਜਨਵਰੀ (ਰੇਸ਼ਮ ਸਿੰਘ) - ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਮਾਂ-ਪੁੱਤ ਦੀ ਦਮ ਘੁੱਟਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਦੁਖਦਾਈ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਮਾਂ ਵਲੋਂ ਠੰਢ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਘਰ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਅੰਦਰ ਅੰਗੀਠੀ ਬਾਲ ਲਈ... - ਵੈੱਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਚਿਆ 'ਤਾਂਡਵ'
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 18 ਜਨਵਰੀ - ਆਮੇਜ਼ਨ ਪ੍ਰਾਈਮ ਵੀਡੀਓ 'ਤੇ 15 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਰੀਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਵੈਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਤਾਂਡਵ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ... - ਭਾਰਤ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਟੈਸਟ : ਮੀਂਹ ਰੁਕਿਆ, ਮੈਚ ਫਿਰ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਸ਼ੁਰੂ
- ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ 145 ਮੌਤਾਂ
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 18 ਜਨਵਰੀ - ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ 13,788 ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 14,457 ਲੋਕ ਡਿਸਚਾਰਜ... - ਭਾਰਤ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਚੌਥਾ ਟੈਸਟ : ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 243/7 'ਤੇ, ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਮੈਚ 'ਚ ਰੁਕਾਵਟ
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
-
ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ, 18 ਜਨਵਰੀ (ਪੁਰੇਵਾਲ) - ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ 354ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਤਹਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਮੈਣੀ ਸੰਗਤ ਵਿਖੇ ਵਿਖੇ ਵੀ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ... - ਗੜਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਆਪ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਦਿੱਤੇ ਤਿਆਗ ਪੱਤਰ
-
ਗੜਸ਼ੰਕਰ,18 ਜਨਵਰੀ (ਧਾਲੀਵਾਲ)- ਹਲਕਾ ਗੜਸ਼ੰਕਰ ’ਚ 2017 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ’ਚ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾੳਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਆਪ ਆਗੂਆਂ... - ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਆਪ, ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਪਿੰਡ ਸੇਖਾ ਕਲਾਂ 'ਚ ਸੜਕ ਜਾਮ ਕਰ ਲਾਇਆ ਧਰਨਾ
-
ਠੱਠੀ ਭਾਈ, 18 ਜਨਵਰੀ (ਜਗਰੂਪ ਸਿੰਘ ਮਠਾੜੂ)-ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪੰਚਾਇਤ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਬਲਾਕ ਬਾਘਾਪੁਰਾਣਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੇਖਾ ਕਲਾਂ ਵਿਖੇ ਅੱਜ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾ ਤੇ ਆਮ... - ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਸੁੱਚੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਤੇ ਕਲਗੀ
-
ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ,18 ਜਨਵਰੀ (,ਪੁਰੇਵਾਲ)- ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ 354ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ... - ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ: ਅੱਜ ਟਰੈਕਟਰ ਪਰੇਡ ਲਈ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ 'ਚ ਸੁਣਵਾਈ
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 18 ਜਨਵਰੀ - 26 ਜਨਵਰੀ - ਅੰਦੋਲਨਕਾਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਟਰੈਕਟਰ ਪਰੇਡ ਲਈ 'ਲਕਸ਼ਮਣ ਰੇਖਾ' ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ... - ਦਿੱਲੀ: ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਰਾਜਪਥ ਵਿਖੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਦੀ ਕੀਤੀ ਰਿਹਰਸਲ
-
ਦਿੱਲੀ: ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਰਾਜਪਥ ਵਿਖੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ... - ਅੱਜ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੇ ਸਕੂਲ
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 18 ਜਨਵਰੀ - ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ 10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਪਏ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਅੱਜ ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੇ ... - ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ 354 ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਸਬੰਧੀ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਹੋਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
-
ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ,18 ਜਨਵਰੀ (ਡਾ ਕਮਲ ਕਾਹਲੋਂ,ਪੁਰੇਵਾਲ)- ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ 354ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅੱਜ ਤੋਂ 20 ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ... - ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅੱਜ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਅਤੇ ਸੂਰਤ ਮੈਟਰੋ ਰੇਲ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦਾ ਕਰਨਗੇ ਭੂਮੀ ਪੂਜਨ
-
ਨਵੀ ਦਿੱਲੀ, 18 ਜਨਵਰੀ- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅੱਜ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ... - ਅੱਜ ਦਾ ਵਿਚਾਰ
-
ਅੱਜ ਦਾ ਵਿਚਾਰ। - ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਤਲਬ
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 17 ਜਨਵਰੀ - ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸੰਸਦੀ ਸਥਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ 21 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਟਵਿੱਟਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤਲਬ ਕੀਤਾ... - ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤ ਅਜਨਾਲਾ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ
-
ਅਜਨਾਲਾ , 17 ਜਨਵਰੀ (ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ)-14 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤ ਅਜਨਾਲਾ ਦੀਆਂ 15 ਵਾਰਡਾਂ ਲਈ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਕੀਤਾ ... - ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਤਖਤ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਆਕਰਸ਼ਤ ਦੀਪਮਾਲਾ
-
ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ , 17 ਜਨਵਰੀ { ਕਮਲ ਕਾਹਲੋਂ , ਪੁਰੇਵਾਲ }- ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਤਖਤ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਆਕਰਸ਼ਤ ਦੀਪਮਾਲਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ... - ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 2,24,301 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਕੋਰੋਨਾ ਟੀਕਾ - ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲਾ
-
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 17 ਜਨਵਰੀ - ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਸਿਰਫ ਛੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਾਕਰਨ ਲਈ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਆਂਧਰਾ ... - ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਐਨਆਈਏ ਵੱਲੋਂ ਨੋਟਿਸ ਭੇਜਣਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕੋਝੀ ਚਾਲ - ਰੰਧਾਵਾ
-
ਪਠਾਨਕੋਟ ,17 ਜਨਵਰੀ (ਸੰਧੂ )-ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਐੱਨਆਈਏ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਕੈਬਿਨਟ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਨੇ ... - ਹੋਰ ਖ਼ਬਰਾਂ..
ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ
ਸੁਪਨਾ
ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਫ਼ੌਜੀ ਨੇ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰ ਕੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਆਉਂਦਿਆਂ ਸਾਰ ਹੀ ਪਿੰਡ ਦਿਆਂ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ¢ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਜਦ ਉਹ ਕਿਸੇ ਆਦਰਸ਼ (ਸੁਧਾਰਕ) ਪਿੰਡ ਦੀ ਬਦਲੀ ਦਿੱਖ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਦਾ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਹੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਨੁਹਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਗੁੰਦਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ¢
ਪੈਨਸ਼ਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਲਬੀਰ ਨੇ ਸਮੁੱਚੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਪਏ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਠਾਣ ਲਈ ਸੀ¢ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਆਪ੍ਰੇਟਿਵ ਬੈਂਕ, ਪੰਚਾਇਤ ਘਰ, ਡਿਸਪੈਂਸਰੀ ਤੇ ਆਰ. ਓ. ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਊਣਤਾਈਆਂ ਨੋਟ ਕੀਤੀਆਂ ਤੇ ਸਬੰਧਿਤ ਮਹਿਕਮਿਆਂ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਕੇ ਸਰਪੰਚ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਇਕ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ¢ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਲੈ ਕੇ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ,ਤੇ ਸ਼ਗਨ ਸਕੀਮ ਦੀਆਂ ਖੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਨੂੰ ਸਬੰਧਤ ਮਹਿਕਮੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਘਰ-ਘਰ ਪਹੁੰਚਦਾ ਕੀਤਾ¢ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਦਲਬੀਰ ...
ਕਲਰਕ ਪਾਸ਼ਾ
ਬਰਾਤੀਆਂ ਦੀ ਛਿੱਟ-ਛਿੱਟ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ | ਉਹ ਨੱਚਦੇ-ਟੱਪਦੇ ਤੇ ਭੰਗੜਾ ਪਾਉਂਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ | ਜਦ ਨਵੇਂ ਸਬੰਧੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਰਾਤ ਹੋਰ ਹੁਸੀਨ ਹੋ ਗਈ, ਸ਼ਹਿਨਾਈ ਤੇ ਵਾਜੇ ਵੱਜ ਰਹੇ ਸਨ | ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਰੰਗੀਨ ਫੁਹਾਰੇ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਉੱਡ ਰਹੇ ਸਨ | ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ 'ਤੇ ਚਹਿਲ-ਪਹਿਲ ਤੇ ਰੌਣਕ ਹੀ ਰੌਣਕ ਸੀ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਰਾਤੀਆਂ ਦੀ ਬੜੀ ਟਹਿਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ | ਕਾਜ਼ੀ ਸਾਹਬ ਨਿਕਾਹ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਡਾਲ 'ਚ ਪੁੱਜੇ ਤੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੇ, 'ਬਰਖ਼ੁਰਦਾਰ... ਨਿਕਾਹ ਕਬੂਲ ਏ |' ਪੰ੍ਰਤੂ ਦੁਲ੍ਹਾ ਕੁਝ ਨਾ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ 'ਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜ ਗਈ ਤੇ ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਫਿਰ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਬਰਖ਼ੁਰਦਾਰ... ਨਿਕਾਹ ਕਬੂਲ ਏ |'
ਦੁਲ੍ਹਾ ਫਿਰ ਵੀ ਕੁਝ ਨਾ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਜਿਗਰੀ ਯਾਰ ਦੌੜਦਾ-ਦੌੜਦਾ ਉਸ ਕੋਲ ਆਇਆ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦਿਆਂ ਉਸ ਦੇ ਕੰਨ 'ਚ ਕੁਝ ਕਿਹਾ | ਜਦ ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਤੀਸਰੀ ਵਾਰ ਦੁਲ੍ਹੇ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਬਰਖੁਰਦਾਰ... ਨਿਕਾਹ ਕਬੂਲ ਏ' ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਣ ਦੁਲ੍ਹਾ ਝੱਟ ਬੋਲ ਪਿਆ, 'ਜਨਾਬ! ਕਬੂਲ ਏ!! ਕਬੂਲ ਏ!!! ਕਬੂਲ ਏ!!! ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਣ ਚਾਰੇ ...
ਕਾਵਿ-ਵਿਅੰਗ: ਕਾਠੀ ਦਾ ਤੰਗ
• ਨਵਰਾਹੀ ਘੁਗਿਆਣਵੀ •
ਡਿੱਗ ਪਿਆ ਮਿਆਰ ਸਿਆਸਤਾਂ ਦਾ,
ਆਮ ਆਦਮੀ, ਜਵ੍ਹਾਂ ਬੇਬੱਸ ਹੋਇਆ |
ਸਹੀ ਸੋਚ ਹਾਲਾਤ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋਈ,
ਘਟੀਆ ਲੀਡਰਾਂ ਦਾ ਘੜਮੱਸ ਹੋਇਆ |
ਮੱਤ ਮਾਰ ਲਈ ਬਹੁਤੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨੇ,
ਦਿਲ ਦਾ ਹਾਲ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਦੱਸ ਹੋਇਆ |
ਘੋੜਾ ਦੌੜਿਆ ਫਿਰੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਕੇ,
ਕਾਠੀ-ਤੰਗ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕੱਸ ਹੋਇਆ |
-ਨਹਿਰ ਨਜ਼ਾਰਾ, ਨਵਾਂ ਹਰਿੰਦਰ ਨਗਰ, ਫਰੀਦਕੋਟ-151203.
ਮੋਬਾਈਲ : 98150-02302.
...
...ਮੇਰੀ ਬੋਲੀ ਮੋੜ ਦਿਓ
ਨਵੰਬਰ 66 ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ ਪਹਿਲਾ, ਰਾਜਧਾਨੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ | 28 ਪਿੰਡ ਉਜਾੜ ਕੇ, ਬਲੀ ਲੈ ਲਈ ਛੱਤ ਦੇ ਬਾਲਿਆਂ ਦੀ | ਕੌਡੀਆਂ ਵੱਟੇ ਖੋਹ ਲਈ ਪੈਲੀ, ਵਿਲਕਦੇ ਰਹਿ ਗਏ ਮਾਂ-ਪਿਓ, ਹਾਕਮੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤਾਂ ਦਿੱਤਾ ਨ੍ਹੀਂ, ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਮੋੜ ਦਿਓ... ਚੰਗੀਗੜ੍ਹ ਤੁਸੀਂ ਦੇਣਾ ਨੲੀਂ, ਮੇਰੀ ਬੋਲੀ ਮੋੜ ਦਿਓ... | ਮਾਂ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਕੇ, ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਤਹਿਤ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ | ਬੜਾ ਅਮੀਰ ਸੀ ਵਿਰਸਾ ਮੇਰਾ, ਨਾਲੇ ਸੀ ਪੁਆਧ ਖਿੱਤਾ | ਥਾਰਾ-ਮਾਰ੍ਹਾ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਹੁਣ ਉੱਡ ਗਈ ਏ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤਾਂ ਦਿੱਤਾ ਨ੍ਹੀਂ, ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਮੋੜ ਦਿਓ... | ਰੱਬਾ ਦਿਲ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਰਹਿ ਗਿਆ ਏ, ਕਦੇ ਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਣਾ ਐਸਾ ਘਾਟਾ ਪੈ ਗਿਆ ਏ | ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਬੱਝੇ ਬੂਹੇ 'ਤੇ, ਬੰਦ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿਓ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤਾਂ ਦਿੱਤਾ ਨ੍ਹੀਂ, ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਮੋੜ ਦਿਓ... | ਹਉਕੇ ਲੈਂਦੇ ਬੋਹੜ ਤੇ ਬਾਬੇ, ਐਥੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਗਏ ਨੇ, ਪੰਜਾਬ ਉਜਾੜਨ ਵਾਲੇ ਆਖਰ, ਆਪੇ ਉੱਜੜ ਗਏ ਨੇ | ਹੋਰ ਨਾ ਪਰਖੋ ਸਾਨੂੰ, ਸਾਡੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਜੋੜ ਦਿਓ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤਾਂ ਦਿੱਤਾ ਨ੍ਹੀਂ, ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਮੋੜ ਦਿਓ... | 'ਪੰਡਵਾਲਾ' ਏ ਪਿੰਡ ਤੇਰਾ, ...
ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਦਾ ਹੰਕਾਰ
ਇਕ ਵਾਰ ਸੁਕਰਾਤ ਕੋਲ ਇਕ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਆਇਆ ਜੋ ਆਪਣੀ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨਸ਼ੇ 'ਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੰਕਾਰੀ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ |
ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਏ ਹੋ?'
'ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸੋਂ ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਨ ਆਇਆ ਹਾਂ', ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਬੋਲਿਆ |
ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਹੁ ਸਾਹਮਣਿਓਾ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਆਓ ਤੇ ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਇਸ ਨਕਸ਼ੇ 'ਚ ਦੱਸੋ ਕਿ ਯੂਰਪ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਤੇ ਯੂਨਾਨ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਨੇ ਇਕ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ ਉਂਗਲੀ ਟਿਕਾਈ ਤੇ ਕਿਹਾ ਜੀ ਇਹ ਯੂਨਾਨ ਹੈ | ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਫਿਰ ਕਿਹਾ, ਅੱਛਾ ਹੁਣ ਦੱਸੋ ਕਿ ਤੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਿੱਥੇ ਹੈ? ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਬੋਲਿਆ, 'ਜਦੋਂ ਯੂਨਾਨ ਹੀ ਇਕ ਬਿੰਦੂ ਜਿੰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਇਸ 'ਚ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲੇਗੀ?'
ਸੁਕਰਾਤ ਬੋਲੇ, 'ਇਸ ਵੱਡੇ ਨਕਸ਼ੇ 'ਚ ਇਕ ਬਿੰਦੂ ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਤੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਤੂੰ ਫਿਰ ਹੰਕਾਰ ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈਾ |' ਬਸ ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹ ਹੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡੋ ਫਿਰ ਦੇਖੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਸਵਾਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ | ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋ ਕੇ ਸੁਕਰਾਤ ...
ਪਰਖ
ਇਕ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਿਖਣ ਕਲਾ ਦੀ ਬੜੀ ਹਊਮੈ ਸੀ | ਉਸ ਨੇ ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸਲਾਹਿਆ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ | ਦੂਜਾ ਉਹ ਮੰਨਿਆ ਹੋਇਆ ਕਾਮਰੇਡ ਵੀ ਸੀ | ਉਹ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਮੁੱਠੀ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ ਉੱਪਰ ਹਵਾ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਲਾਰਦਾ ਜਿਵੇਂ ਇਨਕਲਾਬ ਆਉਣ ਲਈ ਹੁਣ ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣੀ | ਮੈਂ ਵੀ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਲੈ ਗਿਆ | ਉਸ ਮੈਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ | ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੰਵਾਰ ਕੇ ਲਿਖੋ | ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਫਿਰ ਲੈ ਗਿਆ | ਉਸ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਮਿਲਿਆ, ਅਜੇ ਹੋਰ ਕਸਰ ਹੈ ਜ਼ਰਾ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰੋ | ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਮੈਂ ਉਹੋ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਕੁਝ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਕਰਕੇ ਲੈ ਗਿਆ | ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਸਿਰ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ | ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਬਣੀ | ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਪਾਸ਼ ਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਝੱਟ ਬੋਲ ਪਿਆ, ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਤਾਂ ਬੜੀ ਉੱਚ ਪਾਏ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ | ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਸਾਰੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦੱਸੀ, 'ਜਨਾਬ ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਲਿਖੀ ਹੈ |' ਹੁਣ ਕਾਮਰੇਡ ਲੇਖਕ ਜ਼ਰਾ ਚੁੱਪ ਜਿਹਾ ਹੋ ਗਿਆ | ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਮੇਰੀ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਹੀ ...
ਬੁਲਟ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ
ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਮੈਂ ਨਿੱਜੀ ਕੰਮ ਲਈ ਬੈਂਕ ਮੈਨੇਜਰ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸਾਂ | ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸੋਫ਼ੇ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮੈਨੇਜਰ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ, 'ਮੈਡਮ, ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕਰਜ਼ਾ ਪਾਸ ਕਰੋ | ਮੰੁਡਾ ਬਹੁਤ ਅੜੀ ਪਿਆ ਹੋਇਐ ਹੈ |' ਮੈਡਮ ਅੱਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖ ਰਹੀ ਸੀ, 'ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ, ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ ਪਾਸ ਕਰ ਦਿਆਂ ਤੁਹਾਡਾ ਕਰਜ਼ਾ | ਤੁਹਾਡੇ ਪਹਿਲੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਤਾਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ |' ਉਹ ਭਲਾ ਬੰਦਾ ਬੈਂਕ ਮੈਨੈਜਰ ਨੂੰ ਤਰਕ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ, 'ਮੈਡਮ ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਵਿਚ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ | ਮੈਂ ਕਿਥੇ ਨੂੰ ਭੱਜ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਤੁਹਾਡਾ ਕਰਜ਼ਾ ਮਾਰ ਕੇ |' ਮੈਂ ਉਸ ਸੱਜਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਕਿ ਇਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮੰੁਡਾ ਕਿਧਰੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਰਜ਼ਾ ਮੰਗ ਰਿਹੈ | ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਹੀ ਲਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਕਰਜ਼ਾ ਮੰਗ ਰਿਹੈ? ਉਹ ਅੱਗੋਂ ਬੋਲਿਆ, 'ਸਰ, ਮੰੁਡਾ ਬੁਲਿਟ ਲੈਣ ਲਈ ਅੜਿਆ ਹੋਇਐ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਐਨੀ ਮਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿਆਂ |'
ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ...
