ਕਹਾਣੀ

ਉੱਚੇ ਪਹਾੜ, ਨੀਵਾਂ ਦਿਲ

35-40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਥੇ ਮੇਰੀ ਇਕ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਲੜਕੀ ਸਿਲਾਈ-ਕਢਾਈ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਚਲਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਚੇ-ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਡੂੰਘੀਆਂ ਘਾਟੀਆਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਸੀ। ਸਵੇਰੇ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਤੋਂ ਚਲ ਕੇ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਮੈਂ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਪਤਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਂ ਨਦੀ ਦਾ ਪੁਲ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਇਹ ਇਕ ਦੋ ਛੱਤੀ ਇਮਾਰਤ ਸੀ, ਥੱਲੇ ਸਕੂਲ ਚਲਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੀ। ਉੱਪਰ ਪਹਾੜੀ ਤਰਜ਼ ਦੇ ਢਾਲਵੀਂ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਰਹਿਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਜਦ ਸਕੂਲ ਚਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਨਾਲ ਦੇ ਹੀ ਕਿਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਮੇਰੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਤਾਰਾ ਹਾਂਕੇ ਜੋ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਕੂਲ ਚਲਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਹੈਲਪਰ ਔਰਤ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਨਾਂਅ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਂ ਪੁੱਛ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਜਲ ਪਾਣੀ ਛਕ ਕੇ ਉਹ ਹੈਲਪਰ ਔਰਤ ਉੱਪਰ ਆ ਗਈ ਅਤੇ 'ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨਮਸਤੇ' ਕਹਿ ਕੇ ਮੇਰੇ ਬੈੱਡ 'ਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੈਠ ਗਈ। ਉਸ ਅਣਜਾਣ ਔਰਤ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬੈਠਣਾ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਲੱਗਾ। ਖ਼ੈਰ ਉਸ ਗੋਰੀ-ਚਿੱਟੀ ਅਤੇ ਲੰਮੇ ਕੱਦ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਇਥੇ ਬਾਰੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਰਾਜ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਪੁੱਛੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਿਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੁਹ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਥੱਲੇ ਚਲੀ ਗਈ, 'ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਮੈਂ ਅਭੀ ਆਤੀ ਹੂੰ', ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਇਕ 10 ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੋਟ ਸੀ। ਉਸ ਨੋਟ ਦੇ ਇਕ ਕੋਨੇ 'ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਮਸਰਾਂ ਦੇ ਦਾਣੇ ਜਿੰਨਾ ਇਕ ਦਾਗ਼ ਸੀ। ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, 'ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ਾਮ ਕੋ ਬਾਜ਼ਾਰ ਜਾਏਂਗੇ, ਯੇ ਨੋਟ ਚੇਂਜ਼ ਕਰਵਾਨਾ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕੁਝ ਖਰੀਦ ਲੇਂਗੈ। ਉਦੋਂ ਨੋਟ ਵੱਡੇ ਸਾਈਜ਼ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿਚੋਂ 10 ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਵਾਂ ਨੋਟ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿਚ ਪਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕੀ ਆਖਰ ਮਾਜਰਾ ਕੀ ਹੈ।'
ਨਵਾਂ ਨੋਟ ਸਾਂਭਦੀ ਹੋਈ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, 'ਆਜ ਸ਼ਾਮ ਕੋ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਜਾਏਂਗੇ ਚਲੋ ਅਭੀ ਕਾਫੀ ਦਿਨ ਪੜਾ ਹੈ, ਨਦੀ ਕੇ ਸਾਥ-ਸਾਥ ਜਾ ਕੇ ਇਕ ਕੋਟੇਸ਼ਵਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਵੁਹ ਆਪ ਕੋ ਦਿਖਾਤੀ ਹੂੰ।' ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਇਕ ਪਗਡੰਡੀਨੁਮਾ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਚਲ ਪਏ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਉੱਚੇ-ਉੱਚੇ ਪਹਾੜ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੀ ਨਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਚਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਕੋਟੇਸ਼ਵਰ ਪਹੁੰਚੇ, ਇਹ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇਕ ਗੂਫ਼ਾਨੁਮਾ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਛੱਲਾਂ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਉਸ ਹਨੇਰੀ ਗੁਫਾ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਮੇਰਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਉਭਰੀ ਹੋਈ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜੋ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ ਇਕ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਥਰ ਵਰਗੀ ਚੀਜ਼ ਸੀ। ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, 'ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਯੇਹ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਹੈ ਯਹਾਂ ਕੰਵਾਰੀ ਲੜਕੀਆਂ ਤੀਨ-ਤੀਨ ਪੱਤੋ ਵਾਲੀ ਇਕ ਸੌ ਪੱਤੀਆਂ ਲਾ ਕਰ ਇਸ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰਤੀ ਹੈਂ। ਐਸੇ ਤਰੀਕੇ ਸੇ ਕੀ ਹੂਈ ਪੂਜਾ ਸੇ ਉਨ ਕੋ ਮਨਪਸੰਦ ਕਾ ਪਤੀ ਮਿਲਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਸੇ ਵੁਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿਆਰ ਕੀ ਆਸ਼ਾ ਕਰਤੀ ਹੈਂ।' ਕੋਟੇਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਮੁੜਦੇ ਸਮੇਂ ਕਾਫੀ ਹਨੇਰਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਹਨੇਰਾ ਵੀ ਡਰਾਉਣਾ ਅਤੇ ਖੌਫ਼ਨਾਕ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ, ਆਪਕੀ ਸ਼ਾਦੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕੰਵਾਰੇ ਹੋ?' 'ਜੀ ਸ਼ਾਦੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ' ਮੇਰਾ ਉੱਤਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਚੁੱਪ ਰਹੀ, ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਕੁਝ-ਕੁਝ ਸਮਝ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ, ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।
ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੇਰਾ ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਜਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੀ। ਸਵੇਰੇ ਉਠ ਕੇ ਨਾਸ਼ਤਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਫ਼ਰ 'ਤੇ ਚਲ ਪਿਆ। ਉਦੋਂ ਜੋਸ਼ੀ ਮੱਠ ਤੋਂ ਬਦਰੀ ਨਾਥ ਬੱਸ ਸਰਵਿਸ ਚਾਲੂ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੈਦਲ ਹੀ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਪਹਾੜ ਉੱਚੇ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਫ਼ਰ ਰੌਚਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਪੈਦਲ ਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਮੈਨੂੰ ਮਾਲਵੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਮਿਲੇ। ਬੁਹਤੀ ਗਰਮ ਜੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਿਲੇ, ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਦੀਕ ਆ ਗਏ ਹੋ। ਜ਼ਰੂਰ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਕੇ ਜਾਣਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਆਗਿਆ ਪੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਦਿਖਾ ਕੇ ਗੋਬਿੰਦਘਾਟ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਚਲੇ ਜਾਣਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਸੀ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰ ਕੇ ਜਾਇਓ। ਪਰ ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੇਪਰ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਇਹ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਜੋਸ਼ੀ ਮੱਠ ਦੀ ਮੋਹਰ ਹੇਠ ਜਾਰੀ ਹੋਇਆ ਆਗਿਆ ਪੱਤਰ ਸੀ। ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵੀ ਉੱਪਰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਪਰ 56-60 ਸਾਲ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਇਸ ਪੱਤਰ 'ਤੇ ਜਾਣਾ ਮੁਨਾਸਿਬ ਨਾ ਸਮਝਿਆ। ਗੋਬਿੰਦ ਘਾਟ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਚੌਕੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜ-ਦਸ ਰੁਪਏ ਦੇ ਦਿਓ, ਤਾਂ ਉਹ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਬੇਗਾਨੀ ਪੁਲਿਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਨਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾ ਬਦਰੀ ਨਾਥ ਮੰਦਰ ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਉਥੇ ਰਾਤ ਰਹਿ ਕੇ ਵਾਪਸੀ ਵੇਲੇ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਫ਼ੌਜੀ ਟਰੱਕ ਮਿਲ ਗਿਆ, ਮੈਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਪੁੱਜ ਗਿਆ।
ਵਾਪਸੀ 'ਤੇ ਘਰ ਆ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸ ਲੜਕੀ ਨੇ ਨਦੀ 'ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਦੁੱਖ ਵੀ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਵੀ ਹੋਈ। ਉਸ ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਡਮ ਤਾਰਾ ਹਾਂਕੇ ਅਜੇ ਉਥੇ ਹੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਲੜਕੀ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪਤੀ ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਸਾਲ ਦੋ ਸਾਲੀਂ ਘਰ ਆਉਂਦਾ ਪਰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਹੁਰੇ ਘਰ 'ਚ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਤੰਗੀ-ਤੁਰਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਕੱਟਣੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਰੰਗ ਰੂਪ ਦੀ ਸੁਨੱਖੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਤੋਂ ਵੀ ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਪਤੀ ਖਰਚਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਸੁਸਰਾਲ ਵਾਲੇ ਵੀ ਉਸ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਪਰ ਬੋਝ ਹੀ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਲੜਕੀ ਬੜੀ ਨੇਕ ਦਿਲ ਅਤੇ ਠੰਢੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਕੰਮ ਵਾਲੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਔਰਤ ਰੱਖੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ ਉਸ ਨੇ ਉਥੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਵੀ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਹੋਵੇ।
ਇਕ ਦਿਨ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਹ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇਕ ਰਾਤ ਰਹਿ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਫਿਰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਤੱਕ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਗਈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਜਾਣ ਲਈ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ਪਰ ਪਤੀ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਹੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਪਿਟਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਰੋਂਦੀ ਕੁਰਲਾਉਂਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਤਾਰਾ ਦੇ ਸਕੂਲੇ ਹੈਲਪਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਲਈ। ਤਾਰਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਰਾਮ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ ਕੇ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਹੋਈ ਹੈ।

-ਪਿੰਡ ਮਸੀਤਾਂ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ।
ਮੋਬਾਈਲ : 99157-31345.

ਗ਼ਜ਼ਲ

* ਡਾ: ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਸੰਧਾਵਾਲੀਆ *

ਕੀ ਲਿਖਾਂ ਤੇਰਾ ਪਤਾ ਤੇ ਕਿਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਂਅ ਲਿਖਾਂ,
ਕਿਹੜਿਆਂ ਹਰਫ਼ਾਂ 'ਚ ਤੈਨੂੰ ਕੀ ਲਿਖਾਂ ਕੀ ਨਾ ਲਿਖਾਂ।
ਸੂਰਜਾ ਵੇ ਲਿਖ ਦਿਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਚ ਜੇ ਨਾਂਅ ਤੇਰਾ,
ਅੰਤ ਵਿਚ ਆਪੇ ਨੂੰ ਤੇਰੀ ਧੁੱਪ ਹਾਂ ਜਾਂ ਛਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਇਸ਼ਕ ਤੇਰੇ ਵਿਚ ਭਿੱਜੇ ਮੌਸਮਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਹੈ,
ਨਾਮ ਤੇਰਾ ਬਾਰਿਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸ ਥਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਲਿਖਣ ਲੱਗਿਆਂ ਹੀ ਸਿਆਹੀ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਵਹਿ ਗਈ,
ਅੱਖਰਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸਾਹ ਦੱਸ ਹੁਣ ਕਿੱਦਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਉਂਜ ਤਾਂ ਤੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈਂ ਧੜਕਣਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਵੀ,
ਤੂੰ ਹੀ ਦੱਸ ਕਿ ਜਜ਼ਬਿਆਂ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਿੱਦਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਸਾਰੀਆਂ ਨਾੜਾਂ 'ਚ ਤੇਰਾ ਧਿਆਨ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਹੈ,
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਿੱਜੀਆਂ ਸਵੇਰਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਮਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਪਿਆਰ ਤੇਰੇ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਸੂਲੀਆਂ ਤੇ ਥਿਰਕਣਾ,
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਸ਼ਾਰੀਆਂ ਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੂਕਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਨਾਮ ਤੇਰਾ ਲਿਖ ਦਿਆਂ ਜੇ ਟਹਿਕਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ,
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਨਾਮ ਤੇਰੇ ਰੂਹ ਦੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਲਿਖਾਂ।
ਹਰ ਅਦਾ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਤੇਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਮਦਹੋਸ਼ ਹੈ,
ਕੀ ਕਰਾਂ ਇਜ਼ਹਾਰ ਤੇਰਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਮਜ਼ਾਂ ਲਿਖਾਂ।

ਤਿੰਨ ਰੁਬਾਈਆਂ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਨਾਂਅ

* ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ *

ਹੈ ਦਿਨ ਜੇ ਢਲ ਰਿਹਾ ਲਗਦੈ ਤਾਂ ਮੁਕਣੀ ਰਾਤ ਵੀ ਆਖ਼ਿਰ।
ਇਹ 'ਨ੍ਹੇਰਾ ਸਿਮਟ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਚੜੂ ਪ੍ਰਭਾਤ ਵੀ ਆਖ਼ਿਰ।
ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਮਰ ਜਾਣਾ ਤੇ ਮੌਲੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਫਿਰ ਤੋਂ,
ਹੈ ਚਲਣੀ 'ਸੇਖਵਾਂ' ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗੂੜ੍ਹੀ ਬਾਤ ਵੀ ਆਖ਼ਿਰ।

ਕੋਰੋਨਾ ਕਿੰਜ ਹੈ ਮਰਦਾ ਇਹ ਜਾਨਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਘਰੀਂ ਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹੀ ਮਾਨਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਸੰਗ ਜੋ 'ਸੇਖਵਾਂ' ਪਏ ਜੂਝਦੇ ਯੋਧੇ,
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਦੁਆਵਾਂ ਦੇ ਹੀ ਚਾਨਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਗ਼ਜ਼ਬ ਦੇ ਝੁਲਦੇ ਝੱਖੜਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਰੁੱਖ ਵੀ ਝੁਕ ਕੇ ਸਹਿੰਦੇ ਨੇ।
ਉਡਾਰੀ ਭਰਨ ਨਾ ਪੰਛੀ ਕਿਤੇ ਲੁਕ ਛਿਪ ਕੇ ਬਹਿੰਦੇ ਨੇ।
ਸਮਾਂ ਕੁਝ 'ਸੇਖਵਾਂ' ਹਾਲੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੀ ਰਹੀਏ,
ਜੋ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਡੋਲੇ ਉਸੇ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ।

ਮੋਬਾਈਲ : 98184-89010

ਉਲੰਪਿਕ ਦਾ ਸੋਨ ਤਗਮਾ

ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਮਾਨਸੀ ਪਾਰਕ ਕੋਲ ਦੀ ਲੰਘੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਚਾਂਦਨੀਆਂ ਕਨਾਤਾਂ ਲੱਗ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਅੱਜ ਇਥੇ ਕੋਈ ਉਤਸਵ ਹੋਏਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਕਾਲੋਨੀ ਵਾਲਿਆਂ ਵਲੋਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਕਦੇ ਸ਼ਾਦੀ, ਕਦੀ ਪਾਠ-ਪੂਜਾ ਤੇ ਕਦੀ ਕੋਈ ਪਾਰਟੀ। ਮਾਨਸੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਵੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਤਾਂ ਮਿਲੇਗਾ ਹੀ। ਉਸ ਨੇ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅੱਜ ਉਸ ਦੀ ਬੋਰੀ ਜਲਦੀ ਭਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜਲਦੀ ਵਿਹੀਲ ਹੋ ਕੇ ਇਥੇ ਆ ਸਕੇ। ਇਹ ਸੋਚਦਿਆਂ ਹਲਵਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗਾ।
ਸ਼ਾਇਦ ਰੱਬ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਸੁਣ ਲਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਬੋਰੀ ਦਿਨੇ ਹੀ ਰੱਦੀ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਝੌਂਪੜੀ 'ਚ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ 'ਕੱਲੀ ਉਦਾਸ ਜਿਹੀ ਬੋਰੀ 'ਤੇ ਬੈਠੀ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਉਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਵੀ ਲਿਆ ਨਹੀਂ ਸਕੀ ਤੇ ਡੱਬੇ ਵਿਚ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਲਈ ਚਾਵਲ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਮਾਨਸੀ ਨੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਕੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਅੱਜ ਕੋਈ ਉਤਸਵ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਉਥੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਤੂੰ ਵੀ ਉੱਠ ਕੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਚੱਲ। ਉਥੇ ਖਾਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ।
'ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਉਥੇ ਵੜਨ ਕੌਣ ਦੇਵੇਗਾ, ਉੱਥੇ ਤਾਂ ਮੋਟੂ ਡੰਡਾ ਲੈ ਕੇ ਗੇਟ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ।'
'ਮਾਂ ਤੂੰ ਚੱਲ ਤਾਂ ਸਹੀ, ਅੱਜ ਹਲਵਾ ਖਾਣ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦਿਲ ਕਰਦਾ', ਮਾਨਸੀ ਨੇ ਮਾਂ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰਕ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਂਢੀ-ਗੁਆਂਢੀ ਉਥੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾਈ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਮੋਟੂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਡੰਡਾ ਘੁਮਾਉਂਦਿਆਂ ਸਭ ਨੂੰ ਗੇਟ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ, ਚੁੱਪ ਕਰ ਕੇ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਵੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਕਿ 'ਜੇ ਰੌਲਾ ਪਿਆ ਤਾਂ ਡੰਡੇ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਭੁੱਖੇ ਹੀ ਤੋਰਾਂਗਾ', ਮੋਟੂ ਦਾ ਡੰਡਾ ਘੁੰਮਦਾ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਚੁੱਪ ਕਰ ਕੇ ਗੇਟੋਂ ਪਰਾਂ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠ ਗਏ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਥੇ ਬੈਠਿਆਂ ਘੰਟਾ ਬੀਤ ਗਿਆ। ਚਾਨਣੀਆਂ ਹੇਠ ਡੀ.ਜੇ. ਕੰਨ ਪਾੜ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਥਰਥਰਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਲੋਕ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ ਕੁਝ ਝੂਮ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਕੁਝ ਦੁਲੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੋਈ ਗੱਲ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਹੀ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਰ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਉਹ ਪਲੇਟਾਂ ਚੁੱਕੀ, ਖਾਣੇ ਦੀ ਮੇਜ਼ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰ ਕੱਢਦੇ ਵਰਾਇਟੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਪਲੇਟ ਵਿਚ ਕੀ ਰੱਖਣ ਤੇ ਕੀ ਨਾ ਰੱਖਣ।
ਵੇਟਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਖਾਣਾ ਮਾਨਸੀ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਅੱਗੋਂ ਦੀ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਲੰਘਦਾ ਉਹ ਸਾਰੇ ਰੌਲੀ ਪੌਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਦੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਭੁੱਖੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੌਲੀ ਸੁਣ ਕੇ ਮੋਟੂ ਡੰਡਾ ਘੁਮਾਉਂਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਤੇ ਮਿੰਟ ਕੁ ਖੜੋ ਕੇ ਫਿਰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਚਲੇ ਜਾਂਦਾ।
ਥੋੜ੍ਹੇ ਚਿਰ ਪਿਛੋਂ ਇਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਮੋਟੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਾਈਨ ਲੁਆ ਕੇ ਰੋਟੀ ਵਰਤਾ ਦੇਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਅੰਦਰਲਾ ਇਕੱਠ ਤਕਰੀਬਨ ਰੋਟੀ ਖਾ ਹਟਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਅੰਦਰੋਂ ਦੋ ਮੁੰਡੇ ਵੀ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਫਟਾਫਟ ਚਾਰ-ਚਾਰ ਪੰਜ-ਪੰਜ ਰੋਟੀਆਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਉੱਤੇ ਰੱਖੀਆਂ ਤੇ ਰੋਟੀਆਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਹੀ ਸਬਜ਼ੀ ਪਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਠਣ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੋਟੂ ਨੇ ਡੰਡਾ ਘੁਮਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰਾ ਲਾਣਾ ਹੀ ਉਠ ਤੁਰਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਹਨੇਰਾ ਕਾਫੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਮਾਨਸੀ ਨੇ ਉਠਦੀ-ਉਠਦੀ ਨੇ ਕਾਫੀ ਚਿਰ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਰ ਪਏ ਮੂੰਗੀ ਦੇ ਹਲਵੇ ਉੱਤੇ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਵੀ ਸੀ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂ ਘੇਸਲ ਵੱਟ ਗਏ। ਮਾਨਸੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਮੋਟੂ ਉਥੇ ਹੈ ਨਹੀਂ ਅੰਦਰ ਵੀ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਬੰਦੇ ਹੀ ਖਾਣੇ ਦੀ ਮੇਜ਼ ਕੋਲ ਸਨ। ਉਹ ਆਲਾ-ਦੁਆਲਾ ਦੇਖਦੀ ਸਿੱਧੀ ਹਲਵੇ ਦੀ ਟਰੇ ਕੋਲ ਗਈ ਤੇ ਜਲਦੀ ਦੇਣੀ ਇਕ ਪੇਪਰ ਪਲੇਟ ਚੁੱਕੀ ਤੇ ਦੋ ਕੜਛੀਆਂ ਹਲਵਾ ਪਾਇਆ ਤੇ ਗੇਟ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ। ਅਜੇ ਉਹ ਅੱਧ ਵਿਚਾਲੇ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਮੋਟੂ ਡੰਡਾ ਘੁਮਾਉਂਦਾ ਉਸ ਵੱਲ ਨੂੰ ਆਇਆ। ਮਾਨਸੀ ਦੀ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਜਾਨ ਹੀ ਨਿਕਲ ਗਈ। ਪਰ ਉਹਨੇ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਸ਼ੂਟ ਵੱਟ ਲਈ। ਗੇਟ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਮਾਨਸੀ ਨੇ ਪਿਛੇ ਦੇਖਿਆ, ਮੋਟੂ ਵੀ ਦੌੜਾ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮਾਨਸੀ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਗੇਟ ਲੰਘ ਗਈ। ਗੇਟ ਲੰਘ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਮਾਂ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਹੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਪਿਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਮੋਟੂ ਗੇਟ ਕੋਲ ਹੀ ਹਫਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਢਿੱਡ ਲੁਹਾਰ ਦੀ ਧੌਂਖਨੀ ਵਾਂਗੂੰ ਹੇਠਾਂ ਉੱਤੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਬੇਸ਼ਕ ਮਾਨਸੀ ਵੀ ਸਾਹੋਸਾਹ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਹਲਵਾ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਸੀ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਉਹ ਏਨੀ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਈ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਉਲੰਪਿਕ ਦੌੜਾਕ ਨੇ ਉਲੰਪਿਕ ਦਾ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਹੋਵੇ।

-ਮੋਬਾਈਲ : 98762-09542.

ਗੁੱਸਾ

(ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪਿਛਲੇ
ਐਤਵਾਰ ਦਾ ਅੰਕ ਦੇਖੋ)
* ਗੁੱਸਾ ਆਉਣ ਨਾਲ ਬੰਦਾ ਦੰਦ ਪੀਸਦਾ ਹੈ। ਮਾਸ-ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮੀਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਹ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
* ਆਦਮੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਹਿਰਾ ਅਤੇ ਅੱਗ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਤਾਵਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਲ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅਤੇ ਸਰੀਰ/ਸਿਹਤ ਦਾ ਸੱਤਿਆਨਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।
* ਜਦੋਂ ਗੁੱਸਾ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੰਦੇ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਪਿਛੇ ਛੁਪ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
* ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
* ਹਮੇਸ਼ਾ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਫਿਕਰਾਂ ਵਿਚ ਪਏ ਰਹਿਣਾ ਇਕ ਸਰਾਪ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਇਕ ਨਸ਼ੇ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਪਰੰਤ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਕ ਪਸ਼ੂ ਦੇ ਲੈਵਲ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਡੀਗਰੇਡ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਹੰਕਾਰ ਮਨ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗੁੱਸਾ ਅਕਲ ਨੂੰ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਉਮਰ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਕੀਤੀ ਕਰਾਈ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ 'ਤੇ ਭਾਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
* ਗੁੱਸਾ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ।
* ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਵੀ ਬੁਰੀ ਗਲ ਮੂੰਹੋਂ ਨਹੀਂ ਕੱਢਦਾ।
* ਵੱਡਿਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਬੋਲਣ ਨਾਲ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਗੁੱਸਾ/ਕਲੇਸ਼ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਘਰ ਦੀਆਂ ਨੀਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
* ਗੁੱਸੇ ਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਵੀ ਉੱਚੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ।
* ਗੁੱਸਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਦੀਵੇ ਨੂੰ ਬੁਝਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਕਰੋਧ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਤੇ ਅਕਲ ਸੜ ਕੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
* ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਸੇਕ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਹੀ ਭਸਮ ਕਰੇ। ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
* ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦੋਸਤ ਘੱਟ ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
* ਗੁੱਸੇਖੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਅਸਲ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਵੀ ਗੁੱਸੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੇ ਤੇ ਹੰਕਾਰੀ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਦੋ ਗੁਣ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਛੋਟਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਮੁਆਫ਼ੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਹਾਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
* ਜਦੋਂ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਤੂਫਾਨ ਆ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਿਛੇ ਸਿਰਫ਼ ਦੁੱਖ ਹੀ ਦੁੱਖ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਜਿਸ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਹਿਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਗੁੱਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਹਿੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
* ਮਨੁੱਖ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਹੀ ਪਾਪ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਕਦੇ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਗੁੱਸਾ ਸਾਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ।
* ਸਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਅਕਲ ਬਿਲਕੁਲ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪਛਤਾਵੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੇ ਪੱਲੇ ਕੱਖ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ।
* ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਆ ਕੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਗ਼ਲਤ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਅਕਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਪਰਾਧ ਤੇ ਕਤਲ ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਹੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਨੀਂਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਵੀ ਘੱਟ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਮਿੱਤਰਾਂ ਵਿਚ ਘ੍ਰਿਣਾ ਦਾ ਪਾਤਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੰਕਾਰੀ ਬੰਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਈਸ਼ਵਰ ਨਹੀਂ, ਈਰਖਾਲੂ ਦਾ ਕੋਈ ਗੁਆਂਢੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਗੁਸੈਲ ਦਾ ਕੋਈ ਮਿੱਤਰ ਨਹੀਂ।
(ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਐਤਵਾਰ ਦੇ ਅੰਕ 'ਚ)

ਮੋਬਾਈਲ : 99155-63406.

ਵਿਅੰਗ

ਬੇਤੁਕੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਗੁੱਭ ਗੁਭਾਟ

ਬੇਤੁਕੇ ਗਾਇਕ ਤੇ ਗੀਤਕਾਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਪਹੁਦਰੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਅੰਤਾਂ ਦੇ ਦੁਖੀ ਹਨ। ਇਸ ਇਕ ਪਾਸੜ ਫ਼ੈਸਲੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ 'ਤੇ ਡਾਕਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਲੋਂ ਮਿਲੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਖੋਹਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਊਲ-ਜਲੂਲ ਭੰਡੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂਅ ਬੱਦੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ 'ਤੇ ਲੱਤ ਮਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਅਖੇ, ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੋਖੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ, ਹਥਿਆਰਾਂ, ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਸੁਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਦੀਨਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ ਛਿੜਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਘਤਿੱਤੀ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਲੰਕਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਸਭ ਸੰਗ ਸ਼ਰਮ ਵੇਚ ਖਾਧੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਸਬਰ ਦੀ ਇੰਤਹਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਕਹੀਣ ਕਾਂਵਾਂਰੌਲੀ ਹੋਰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਹ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਰਹੀ ਲੱਚਰਤਾ ਖਤਮ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਸਾਹ ਲਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਇਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਾਂਗੇ। ਲੱਚਰਤਾ ਤੇ ਹਿੰਸਾਤਮਕ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕਰਾਂਗੇ, ਸੱਦ ਕੇ ਵੀ ਸਮਝਾਵਾਂਗੇ। ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਵੀ ਕੋਝੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਮਾਕੂਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ. ਦੀ ਫਲਾਣੀ-ਫਲਾਣੀ ਧਾਰਾ ਹੇਠ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਾਵਾਂਗੇ। ਜੇ ਫਿਰ ਵੀ ਨਾ ਹਟੇ ਤਾਂ...।
ਬੇਤੁਕੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਭੰਡੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਧਮਕੀਆਂ ਕਾਰਨ ਦੰਦ ਪੀਹ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਰਹਿ-ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦੋਖੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਵਾ-ਤਵਾ ਬੋਲ ਕੇ ਦਿਲ ਦੀ ਭੜਾਸ ਕੱਢ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਖੇ, ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੋਖੀ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫਿਰੇ ਬਿਮਾਰ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਲੰਕਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲਓ, ਕਰ ਲਓ ਗੱਲ। ਅਖੇ, ਇਹ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੋਖੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ, ਹਥਿਆਰਾਂ, ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਸੁਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਬੱਲੇ ਉਏ ਬਹੁਤੇ ਸਿਆਣਿਓ। ਸਦਕੇ ਜਾਈਏ ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ਦੇ। ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਜੁਆਕ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਬਈ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਚੋਚੀ ਕਹਿੰਦੇ ਓਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਈ ਹੋਣੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ 'ਚ ਇਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਬਾਰੇ ਵੀ ਲਿਖਿਐ। ਸਾਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਾ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਭਾਸ਼ਨਾਂ ਤੇ ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਿਲ ਦੇ ਵਲਵਲੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਕਾਰ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਾਉਣੀ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਰਜਾਤੰਤਰਵਾਦੀ ਢਾਂਚੇ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਯੂਨੀਅਨ ਬਣਾਵਾਂਗੇ। ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਵੀ ਖੜਕਾਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੱਕ 'ਤੇ ਡਾਕਾ ਨਹੀਂ ਪੈਣ ਦਿਆਂਗੇ।
ਰਹੀ ਗੱਲ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਹਥਿਆਰਾਂ, ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣ/ਗਾਉਣ ਦੀ। ਭਾਈ, ਐਵੇਂ ਨਾ ਖਿਦੋ ਵਾਂਗਰ ਬੁੜ੍ਹਕੀ ਜਾਓ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਾਜ ਦੀ ਅਜੋਕੀ ਤਸਵੀਰ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਮਾਰੂ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ, ਵਹਿਸ਼ੀਅਤ ਤੇ ਨੈਤਿਕ ਗਿਰਾਵਟ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਕੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਗੋਂ ਜਨਤਾ ਜਨਾਰਦਨ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਚੇਤੰਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਆਪ ਹੀ ਦੱਸੋ ਕਿ ਮਾੜਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਣੈ ਅੱਜ ਤੋਂ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦੂਕਾਂ, ਰਾਈਫਲਾਂ ਤੇ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਕਬਜ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਧਰੇ ਕੋਈ ਗੱਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀਆਂ।
ਉਦੋਂ ਸਾਡੇ ਜਿਹੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਪਛਾਣਦਿਆਂ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਗੀਤ ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਉਹੀ ਗੀਤ ਗਾ ਦਿੱਤੇ। ਉਦੋਂ ਡਾਂਗ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਥਿਆਰ ਸੀ, ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੇ 'ਡਾਂਗ' 'ਤੇ ਗੀਤ ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ। ਹੁਣ ਸਾਇੰਸ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਕਾਰਨ ਬੰਦੂਕਾਂ, ਰਫਲਾਂ ਤੇ ਸਟੇਨਗੰਨਾਂ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰਾਂ 'ਤੇ ਗੀਤ ਲਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਹਦੇ 'ਚ ਮਾੜਾ ਕੀ ਹੈ? ਕੀ ਇਕ ਕਵੀ, ਗੀਤਕਾਰ ਜਾਂ ਲੇਖਕ ਸਮਾਜ 'ਚ ਵਿਚਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਾਸਾ ਵੱਟ ਲਵੇ ਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਬਦਲ ਰਹੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਤੇ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਆਗਾਹ ਨਾ ਕਰੇ? ਕੀ ਇਹ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਤਾਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ? ਗੱਲ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ 'ਚ ਗੀਤ ਲਿਖਣਾ ਤਾਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਤੇ ਕੌਮ ਨੂੰ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਮੜ੍ਹਨ ਵਾਲਿਓ ਲੋਕੋ, ਆਪਣੀ ਸੌੜੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਬਦਲੋ, ਇਸ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕਰਾਓ।
ਥੋਡੀ ਸੋਚ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਹੋ ਜਾਊ ਤਾਂ ਥੋਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਸਭ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਊ।
ਤੁਸੀਂ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਉਂਦੇ ਓ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬੇਤੁਕੇ ਗੀਤ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਬੇਤੁਕੇ ਗੀਤ ਹੀ ਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਬਹੁਤੀ ਮੀਣ-ਮੇਖ ਕੱਢਣ ਵਾਲਿਓ। ਜ਼ਰਾ ਕੰਨ ਕਰਿਓ ਸਾਡੀ ਗੱਲ ਵੱਲ। ਜਦੋਂ ਮਾਨਵਤਾ ਨਾਲ ਸਰਸ਼ਾਰ ਦਿਲਾਂ 'ਚੋਂ ਸੱਚੇ ਵਲਵਲੇ ਆਪ-ਮੁਹਾਰੇ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਆ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਇਹ ਪਿੰਗਲ, ਅਰੂਜ ਵਾਲੀਆਂ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਚੇਤੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਜਿਵੇਂ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦੀ ਗੋਦ 'ਚੋਂ ਆਪ-ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਚਸ਼ਮਾ ਫੁੱਟ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਉਵੇਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਗੀਤ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਫੁਟਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਦਰਦਾਂ ਨਾਲ ਓਤ-ਪੋਤ ਗੀਤ ਸਭ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਤੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਮਨ 'ਚ ਲਬਾਲਬ ਭਰੇ ਕਰੁਨਾਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੱਸੇ ਫਾਰਮੂਲਿਆਂ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ। ਜਨਤਾ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਨਾ ਹੀ ਸਾਡਾ ਨੈਤਿਕ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਾਡਾ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਾਡੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਫ਼ਰਜ਼ ਤੋਂ ਕੋਤਾਹੀ ਕਰਨੀ। ਅਖੇ ਤੂੰ ਕੌਣ? ਮੈਂ ਖਾਹਮਖਾਹ।
ਅਖੇ : ਅਸੀਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਾਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਕਾਂਗਿਆਰੀ 'ਤੇ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ ਛਿੜਕਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਕਹਿਨੇ ਆਂ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ ਕਾਹਨੂੰ ਛਿੜਕਣੈ ਸਿੱਧਾ ਫਾਂਸੀ ਹੀ ਟੰਗ ਦਿਓ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੈ। ਐਦਾਂ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਪਿਰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੀ। ਸੱਚ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਨ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜੁਲਮੋ-ਸਿਤਮ ਹੁੰਦੇ ਆਏ ਆ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗਿਆਂ ਦੀ ਸਿਤਮਜ਼ਰੀਫੀ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪੀਣਾ ਪਿਆ ਸੀ।
ਅਖੇ : ਇਹ ਬੇਤੁਕੇ ਲੋਕ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੋਖੀ ਆ। ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਲੰਕਿਤ ਕਰਦੇ ਆ। ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਦੇ ਆ। ਲਓ ਕਰ ਲਓ ਗੱਲ। ਪੁੱਛਣ ਆਲਾ ਹੋਵੇ ਬਈ ਥੋਡੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੀਤਕਾਰ ਨਹੀਂ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਗੀਤ ਲਿਖਦੇ। ਥੋਡੇ ਇਹੀ ਗੀਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਤੇ ਸਾਡੇ ਗੀਤ ਤੁਕਬੰਦੀ। ਥੋਡਾ ਕੁੱਤਾ ਟੌਮੀ ਤੇ ਸਾਡਾ ਕੁੱਤਾ ਕੁਤੀੜ੍ਹ। ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਥੋਡੇ ਮਾਪਦੰਡ।
ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਇਹ ਪੈਮਾਨਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾ ਦਿਓ ਤਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਵੀ ਤੁਕਬੰਦੀ ਛੱਡ ਕੇ ਤੁਹਡੇ ਵਰਗੇ ਆਲ੍ਹਾ ਤੇ ਲਾਸਾਨੀ ਗੀਤ ਲਿਖ ਸਕੀਏ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗਾ ਸਕੀਏ। ਸੁੰਦਰਤਾ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਜਾਂ ਨਸ਼ੇ ਦੀਆਂ ਵਹਿਬਤਾਂ ਦਾ ਸਵੀਕਾਰਨਯੋਗ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਕੋਸ਼ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾ ਦਿਓ।
ਵਰਜਿਤ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਛਪਵਾ ਦਿਓ, ਸੁੰਦਰਤਾ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੱਸ ਦਿਓ, ਵਲਵਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਹੱਦ 'ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾ ਦਿਓ, ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰਸ਼ੁਦਾ ਸਮਾਨ-ਅਰਥੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਘੱਲ ਦਿਓ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਮਿੱਥ ਦਿਓ।
ਜਦ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡਾ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼, ਹਿਦਾਇਤਨਾਮਾ ਲਿਖਾਰੀ ਨਹੀਂ ਛਪ ਜਾਂਦਾ।
ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਤਾਂ ਸਾਥੋਂ ਨਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬਤਾਊਂ ਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਖਰਬੂਜ਼ਾ ਕਹਿ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ। ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਕੁਫ਼ਰ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਤੋਲ ਹੋਣਾ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ।

ਵਾਰਡ ਨੰ: 28, ਮਕਾਨ ਨੰ: 582, ਮੋਗਾ (ਪੰਜਾਬ)। ਮੋਬਾਈਲ : 93573-61417.

ਲਹੂ-ਰੰਗ ਅੱਖੀਆਂ ਦਾ ਮੰਜ਼ਰਨਾਮਾ

ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਚਿੱਟਾ ਕਫ਼ਨ ਲਪੇਟ ਕੇ ਸੁੱਤਾ ਪਿਐ। ਉਹਦੀਆਂ ਘਣੀਆਂ ਪਲਕਾਂ ਪੱਖੇ ਦੀ ਹਵਾ ਨਾਲ ਹਿਲਦੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਲਗਦੈ ਹੁਣੇ ਅੱਖੀਆਂ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਹੱਸਦਾ-ਹੱਸਦਾ ਉੱਠ ਪਵੇਗਾ।
ਪੂਰੇ ਘਰ ਵਿਚ ਅਗਰਬੱਤੀਆਂ ਕਰਕੇ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਪਈ ਫਿਰਦੀ ਏ। ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦੁਆਲੇ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਏ ਤੇ ਏਸ ਘੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਉਹਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਵੀ ਕਿਸੇ ਫੁੱਲ ਵਰਗਾ ਜਾਪਦਾ ਏ। ਸੋਹਣੀ ਜਿਹੀ ਤਿੱਖੀ ਨੱਕ, ਠਲੀਆਂ-ਠਲੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਬੰਦ ਨੇ ਤੇ ਘਣੀਆਂ ਪਲਕਾਂ ਉਹਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉਤੇ ਸਾਇਆ ਕੀਤਾ ਹੋਇਐ। ਸੋਹਣੇ ਘੜਵੇਂ ਬੁੱਲਾਂ ਉਤੇ ਨਿੰਮ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਹਾਸੇ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਏ। ਭੂਰੇ ਰੇਸ਼ਮ ਵਰਗੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲਿਟ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਆ ਪਈ ਏ। ਹਮੇਸ਼ ਵਾਂਗੂੰ ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਵਾਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟਾਉਨੀ ਆਂ ਤਾਂ ਇਕ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਕੀੜਾ ਮੈਨੂੰ ਉਹਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਟੁਰਦਾ ਦਿਸਦਾ ਏ। ਮੈਂ ਤ੍ਰਬਕ ਕੇ ਉਹਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਛੰਡ ਦੇਨੀ ਆਂ ਤੇ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਕੰਬ ਜਾਂਦਾ ਏ, 'ਕਿਤੇ ਇਹ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਲੜ ਜਾਂਦਾ ਫੇਰ...।'
ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ਹੱਥ ਫੇਰਨੀ ਆਂ ਤੇ ਨਾਲ ਈ ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਤਰਾੜ ਡਿੱਗ ਪੈਂਦੀ ਏ। ਮੌਤ ਕਦੋਂ ਦੀ ਉਹਦੇ ਮੱਥੇ ਹੇਠਾਂ ਬਲਦੀ ਹਯਾਤੀ ਦੀ ਲਾਟ ਨੂੰ ਬੁਝਾ ਗਈ ਹੋਈ ਏ ਪਰ ਮੈਂ ਤਤੜੀ ਮੰਨਾਂ ਕਿਵੇਂ? ਮੇਰੇ ਤ੍ਰੇੜਾਂ ਪਏ ਵਜੂਦ ਦੇ ਇਕ-ਇਕ ਟੋਟੇ ਵਿਚ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਆਣ ਵਸੀਆਂ ਨੇ ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣਿਆਂ ਲਾਲਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ-ਫੁੱਲ ਪਾ ਕੇ ਨਾ ਟੋਰ ਸਕੀਆਂ। ਹਾਏ! ਉਹ ਸਾਰੇ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਅਣਡਿੱਠੇ ਹੱਥਾਂ ਦਿਆਂ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ। ਮੈਂ ਇਕ ਇਕੱਲੀ ਆਂ, ਮੈਂ ਕੀਹਦਾ-ਕੀਹਦਾ ਸੋਗ ਮਨਾਵਾਂ? ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ-ਕੀਹਨੂੰ ਰੋਵਾਂ? ਮੇਰੇ ਚ੍ਹੌਵੀਂ ਪਾਸੇ ਬਰੂਦ ਦੀ ਬੋ ਏ। ਮੇਰੇ ਜੁੱਸੇ ਵਿਚ ਧਮਾਕੇ। ਮੇਰੇ ਸਾਰਿਆਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਗਵਾਚੇ ਲਾਲ ਤੇ ਮੈਂ ਇਕੱਲੀ ਆਂ।
ਅੱਜ ਇਕ ਵਾਰੀ ਫੇਰ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਚਿੱਟਾ ਕਫ਼ਨ ਵਲ੍ਹੇਟ ਕੇ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਏ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਲਹੂ ਰੋਂਦੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਗਵਾਚੇ ਲਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪਈਆਂ ਲੱਭਦੀਆਂ ਨੇ।
ਉਹ ਸਾਰੇ ਵੀ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੇ ਧੋਤੇ-ਧਾਤੇ ਯੂਨੀਫਾਰਮ ਪਾ ਕੇ ਚਾਈਂ ਚਾਈਂ ਸਕੂਲ ਵਲ ਟੁਰੇ। ਉਸ ਦਿਹਾੜੇ ਅੱਲ੍ਹਾ ਵਲੋਂ ਐਨੀ ਗਰਮੀ ਪੈ ਰਹੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਾਵਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਨਿਕਲੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹੱਸਦੇ-ਖੇਡਦੇ ਸਕੂਲੇ ਅੱਪੜੇ। ਹਾਲੇ ਉਸਤਾਨੀਆਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਾਉਣ 'ਤੇ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦਾ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨ ਪਾਰੋਂ ਆਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, 'ਤੂੰ ਵੱਡਿਆਂ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਜੇ ਇੰਜ ਦੇ ਈ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਪਈਆਂ ਪੂਰੀਆਂ... ਏਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਜੀਹਨੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਾਰੀ ਬਿਲਡਿੰਗ ਨੂੰ ਨੀਹਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੱਤਾਂ ਤੀਕਰ ਚੀਨੇ-ਚੀਨੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੱਤੀ ਹਵਾ ਵਿਚ ਬਾਰੂਦ ਤੇ ਮਾਸ ਸੜਨ ਦੀ ਬੋ ਰਲ ਗਈ।
ਉਸ ਦਿਹਾੜੇ ਮੈਂ ਡੇਢ ਸੌ ਘਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣਿਆਂ ਬਾਲਾਂ ਲਈ ਠੰਢਾ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠੀ ਰਹੀ। ਪਰ ਉਹ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਤ੍ਰਿਹਾਏ ਈ ਟੁਰ ਗਏ ਸਨ। ਮੈਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਗੁੱਠਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੈਣ ਪਾਉਂਦੀ ਪੈਰੋਂ ਵਾਹਣੀ ਤੇ ਸਿਰੋਂ ਨੰਗੀ ਦੌੜੀ ਪਰ ਉਥੇ ਕੀ ਪਿਆ ਸੀ... ਪਾਟੇ ਹੋਏ ਬਸਤੇ, ਲੀਰੋ-ਲੀਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਚਿੰਬੜਿਆ ਹੋਇਆ ਮਾਸ ਤੇ ਲਹੂ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਟੋਟੇ-ਭੋਰੇ ਕੱਠੀ ਕਬਰ ਵਿਚ ਦੱਬ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਤੇ ਮੈਂ ਲੇਖਾਂ ਸੜੀ ਏਨਾ ਵੱਡਾ ਕਫ਼ਨ ਕਿਥੋਂ ਲਿਆਉਂਦੀ? ਕਿਥੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਹਾਰ ਪਵਾਉਂਦੀ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਹਨ੍ਹੇਰੀ ਝੁਲਾਣ ਵਾਲੇ ਹੱਥ ਈ ਲੱਭਦੀ ਰਹਿ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਸੱਖਣੇ ਹੀ ਰਹੇ।
ਅੱਜ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਚਿੱਟਾ ਦੁੱਧ ਕਫ਼ਨ ਵਲ੍ਹੇਟ ਕੇ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਏ ਤੇ ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵੀ ਖਿਲਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਆਂ ਜਿਹੜੇ ਖਿਡੌਣੇ ਲੈਣ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਸੀ। ਖ਼ਲਕਤ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖਹਿ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਾਈਕਲਾਂ ਤੇ ਸਾਈਕਲਾਂ ਭੱਜਦੀਆਂ ਫਿਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਇਹ ਰੌਣਕਾਂ ਵੇਖ-ਵੇਖ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਿੰਨੀ ਵਾਧੂ ਖਲਕਤ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਢੁੱਕੇਗੀ ਓਨੀ ਹੀ ਵਿਕਰੀ ਹੋਏਗੀ। ਖਿਡੌਣੇ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਆਏ ਬਾਲ ਅਜੇ ਗੱਡੀ ਵਿਚੋਂ ਲੱਥੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜੋ ਧਾੜ ਕਰਕੇ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਗੱਡੀਆਂ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਵਾਅ ਵਿਚੋਂ ਉੱਛਲ ਪਈਆਂ। ਨਾਲ ਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਦੋ ਧਮਾਕੇ ਹੋਏ ਤੇ ਉਥੇ ਕਿਆਮਤ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਪੈ ਗਿਆ। ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਬਾਲਾਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਵੱਲ ਵਧੇ ਹੱਥ ਉਥੇ ਈ ਰਹਿ ਗਏ। ਕਾਰ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਕੋਇਲਾ ਕਰ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰਾ ਲੂੰ ਲੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹਿਆ ਗਿਆ।
ਹਾਲੀ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਭਰੇ। ਹਾਲੀ ਤੇ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਈ ਪਈ ਰੋਂਦੀ ਸਾਂ ਜੋ ਅੱਜ ਫੇਰ...ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆ ਜਾਪਦਾ ਏ। ਇਹ ਸੁੱਖ ਏ? ਹੋਏਗਾ ਪਰ ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੁੱਖ ਏ ਜੀਹਨੇ ਸੱਧਰਾਂ ਤੇ ਖ਼ਾਬਾਂ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਵਿਚ ਕਾਲੀ ਮੌਤ ਦਾ ਰੰਗ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਏ।
ਇਹ ਕਾਲਾ ਰੰਗ ਮੇਰਿਆਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਖਿੱਲਰ ਗਿਆ ਏ, ਮੇਰੀ ਸਾੜੀ 'ਤੇ ਡੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ਏ। ਮੇਰੇ ਉਸ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਖੌਰੇ ਕੀ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਆਉਂਦੀਆਂ-ਜਾਂਦੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਵੇਖਣ ਦਾ। ਉਹਦਾ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਦਾਅ ਲਗਦਾ ਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਜਾ ਖਲੋਂਦਾ...। ਉਸ ਦਿਹਾੜੇ ਵੀ ਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਖਲੋਤਾ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹਦਿਆਂ ਹੋਠਾਂ 'ਤੇ ਗੁਲਾਬ ਖਿੜੇ ਸਨ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਮਸ਼ਾਲਾਂ ਪਈਆਂ ਬਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਅਚਨਚੇਤ ਮੌਤ ਦੀ ਕਾਲੀ ਹਨ੍ਹੇਰੀ ਆਈ ਤੇ ਫੇਰ ਉਥੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਾ ਰਿਹਾ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਲਾਲ ਨੂੰ ਲੱਭਦੀ ਈ ਰਹਿ ਗਈ। ਕਿੰਨੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਆਪਣਿਆਂ ਲਾਲਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਦੀਆਂ ਈ ਰਹਿ ਗਈਆਂ।
ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਡੁਲ੍ਹਦਿਆਂ ਅੱਥਰੂਆਂ ਵਿਚ ਤੇ ਹਾਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਨ ਪਰ ਅੱਜ...'ਭੈਣੇ ਸਬਰ ਕਰ...ਹੋਣੀ ਕੀਹਦੇ ਆਖੇ ਮੁੜੀ ਏ।' ਅਚਨਚੇਤ ਕਿਸੇ ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਦਿਆਂ ਆਖਿਆ ਏ। ਸਬਰ...ਤੇ ਹੋਣੀ...ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਾਂ ਸਬਰ...ਮੈਂ ਹੋਣੀ ਕਿਉਂ ਹੋਣ ਦੇਵਾਂ...ਮੈਂ ਏਸ ਹੋਣੀ ਦਾ ਰਸਤਾ ਡੱਕਣ ਜੋਗੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜੀਹਨੇ ਮੇਰਿਆਂ ਲਾਲਾਂ ਦੇ ਟੋਟੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਛੱਡੇ ਨੇ...ਇਹ ਖੇਹ...ਹਾਲੀ ਤੇ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਕਫ਼ਨ ਵਲ੍ਹੇਟ ਕੇ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਏ ਤੇ ਮੇਰੇ ਕਲੇਜੇ ਦੇ ਜ਼ਖਮ ਅੱਲੇ ਨੇ।

-ਸਟੇਟ ਐਵਾਰਡੀ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।ਮੋਬਾਈਲ : 8567886223

ਦੋ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ

ਡਾ: ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਸੰਧਾਵਾਲੀਆ

ਹੋਈਆਂ ਉਦਾਸ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ
ਰਾਹਾਂ ਤੇਰੇ ਫ਼ਿਰਾਕ ਨੇ ਮੱਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਤੇਰਾ ਖਿਆਲ ਹੀ ਰਿਹੈ ਤੇਰਾ ਧਿਆਨ ਹੀ,
ਸ਼ਾਮਾਂ ਕਿਵੇਂ ਬੇਰੰਗ ਹੋ ਢਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਜੀਣਾ ਮੁਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਨੀਂਦਾਂ ਨੇ ਰੁੱਸੀਆਂ,
ਮਲਦੇ ਨੇ ਸਾਡੇ ਵਲਵਲੇ ਤਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਲੂੰ ਲੂੰ 'ਚ ਤੇਰਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਨਜ਼ਰਾਂ ਬੇਤਾਬ ਨੇ,
ਨਾੜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਨੇ ਹੋ ਗਈਆਂ ਝੱਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਆਕਾਸ਼ ਨੇ ਹੈ ਭੇਜਿਆ ਬੱਦਲਾਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ਲਾ,
ਕਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਨੇ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਡਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਤੇਰੇ ਬਗ਼ੈਰ ਕੀ ਕਰਾਂ ਮੈਂ ਇਸ ਬਹਾਰ ਨੂੰ,
ਸੂਲਾਂ ਦੇ ਵਾਂਗ ਚੁਭਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਦਿਲਬਰ ਤੇਰੀ ਰਜ਼ਾ ਰਹੇ ਤੇ ਤੂੰ ਹੀਂ ਤੂੰ ਰਹੇ,
ਕੀ ਕੀ ਸੁਗਾਤਾਂ ਇਸ਼ਕ ਨੇ ਘੱਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਦਿਨ ਰਾਤ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਖੂਹ ਗਿੜੇ,
ਕੀ ਕੀ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨਹੀਂ ਝੱਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
ਧੁੱਪਾਂ ਪਿਆਸੀਆਂ ਅਤੇ ਛਾਵਾਂ ਉਦਾਸੀਆਂ,
ਰੀਝਾਂ ਉਮੰਗਾਂ ਹਸਰਤਾਂ ਜਲੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ।
-0-
ਨਾਮ ਤੇਰੇ ਦਾ ਮੁੱਖੜਾ ਚੁੰਮਿਆ, ਸ਼ਬਦ ਤੇਰੇ ਨੂੰ ਸੀਸ ਝੁਕਾਇਆ
ਇਸ਼ਕ ਤੇਰੇ ਦਾ ਸੁਰਮਾ ਪੀਹ ਕੇ, ਰੰਗ ਰੱਤੜੇ ਨੈਣਾਂ ਵਿਚ ਪਾਇਆ।
ਕੇਸਾਂ ਵਿਚ ਤਾਰੇ ਗੁੰਦਾਏ, ਚੰਨ ਦਾ ਟਿੱਕਾ ਮੱਥੇ ਲਾਇਆ,
ਆਤਮ ਰਸ ਵਿਚ ਭਿੱਜੀ ਰੂਹ ਨੇ, ਬੱਦਲਾਂ ਨੂੰ ਹੈ ਫ਼ਰਸ਼ ਬਣਾਇਆ।
ਤਖ਼ਤੇ ਤੋਂ ਹਾਂ ਤਖ਼ਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦ ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਚਰਨ ਟਿਕਾਇਆ,
ਸਹੀਉ ਨੀ ਮੈਨੂੰ ਦਿਉ ਵਧਾਈਆਂ, ਤੁਪਕੇ ਨੇ ਸ਼ਹੁ ਸਾਗਰ ਪਾਇਆ।
ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਬੱਦਲਵਾਈ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਚੰਨ ਲੁਕਾਇਆ,
ਤੱਕ ਕੇ ਤੇਰਾ ਨੂਰੀ ਮੁੱਖੜਾ ਹੁਣ ਮੇਰਾ ਅੰਦਰ ਚੁੰਧਿਆਇਆ।
ਬੇਖ਼ੁਦੀਆਂ ਦੀ ਚੜ੍ਹੀ ਖੁਮਾਰੀ ਝੂਟਾ ਇਕ ਅਰਸ਼ ਦਾ ਆਇਆ,
ਲਰਜ਼ ਲਰਜ਼ ਥਰਕੰਬਣੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੋਹਣਾ ਕੰਤ ਰੀਝਾਇਆ।
ਅੱਖੀਆਂ ਦਾ ਖੂਹ ਗੇੜ ਗੇੜ ਕੇ ਮੈਂ ਰੂਹ ਦਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਾਇਆ,
ਯਾਦ ਤੇਰੀ ਦੀ ਮਹਿੰਦੀ ਲਾਈ, ਪਿਆਰ ਤੇਰੇ ਦਾ ਵਟਣਾ ਲਾਇਆ।
ਕੁਝ ਛੋਹਾਂ ਕੁਝ ਚਿਣਗਾਂ ਦੇ ਕੇ, ਤੂੰ ਮਿਹਰਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਬਰਸਾਇਆ,
ਕੈਸੇ ਅਦਭੁੱਤ ਅਨੁਭਵ ਬਖ਼ਸ਼ੇ, ਸਾਰਾ ਅੰਦਰ ਹੈ ਨਸ਼ਿਆਇਆ।
ਹੁਣ ਮੈਂ ਕੱਤਾਂ ਗੀਤ ਇਸ਼ਕ ਦੇ, ਵਿਸਮਾਦਾਂ ਦਾ ਚਰਖਾ ਡਾਹਿਆ।
ਦਿਲ ਕਿਰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਪਾਏ, ਮੇਰਾ ਸਾਜਨੜਾ ਘਰ ਆਇਆ।
ਹਿਜਰ ਤੇਰੇ ਸੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਰਗੇ, ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੋਦ ਖਿਡਾਇਆ,
ਸਾਰੇ ਹੰਝੂ ਬਣ ਗਏ ਮੋਤੀ, ਤੂੰ ਰੂਹਾਨੀ ਲਾਡ ਲਡਾਇਆ।

ਗੁੱਸਾ

(ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪਿਛਲੇ
ਐਤਵਾਰ ਦਾ ਅੰਕ ਦੇਖੋ)
* ਜਦੋਂ ਨਹੁੰ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਨਹੁੰ ਨੂੰ ਕੱਟਦੇ ਹਾਂ, ਉਂਗਲੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। ਜਦੋਂ ਵਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵਾਲ ਕੱਟਦੇ ਹਾਂ, ਸਿਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕੱਟਣਾ ਜਾਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਰਿਲੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ।
* ਦੋ ਪਾਸੀਂ ਗੁੱਸਾ ਤਬਾਹੀ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸਾਂਭੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਮਘਦੇ ਹੋਏ ਕੋਲੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜ ਕੇ ਦੂਜੇ ਉਤੇ ਸੁੱਟਣਾ। ਇਸ ਲਈ ਯਕੀਨਨ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਵੀ ਸੜੇਗਾ।
* ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਿਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਗੁੱਸਾ ਆਉਣਾ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਕਬਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ, ਬਦਚਲਣੀ ਅਤੇ ਲਾਲਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅਸਲ ਉਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀਆਂ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ (ਕ੍ਰੋਧ) ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਮਨ ਨੂੰ ਤਾਂ ਦੁਖੀ ਕਰਦੀ ਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ, ਦੁੱਖ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ:
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧ ਕਾਇਆ ਕਉ ਗਾਲੈ॥
ਜਿਉ ਕੰਚਨ ਸੋਹਾਗਾ ਢਾਲੈ॥
* ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੀ.ਪੀ. ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਿੱਠਾ ਬੋਲਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਖਰਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
* ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹਾਲਤ ਮਾਚਿਸ ਦੀ ਤੀਲੀ ਵਰਗੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦਿਮਾਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
* ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚੋਂ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਨਿਕਲੇ ਹੋਏ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਹੋਏ ਲੱਖਾਂ ਮਿੱਠੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
* ਬੇਅਕਲੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸਾ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
* ਦਸ ਮਿੰਟ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਸਰੀਰ ਦੀ ਏਨੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
* ਇਕ ਵਾਰ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਖ਼ੂਨ ਦੀਆਂ 8 ਬੂੰਦਾਂ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 8 ਬੂੰਦਾਂ ਖੂਨ ਬਣਨ ਦੇ ਲਈ ਪੰਜ ਦਿਨ ਲਗਦੇ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ ਆਪਣੀ ਸਾਥਣ ਤਬਾਹੀ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਪਰ ਖੁਸ਼ੀ ਇਸ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਣ ਦੀ ਆਸ ਤਾਂ ਲਾਹ ਹੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆਇਆ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿ ਜੋ ਕੰਮ ਉਹ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕੀ ਹੋਣਗੇ?
* ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਕਦੇ ਕੋਈ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
* ਗੁੱਸਾ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਗਮੀ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਰੰਗ ਵਿਚ ਭੰਗ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਚੌਕੀਆਂ-ਥਾਣਿਆਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਖੜਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਦੇ ਗੇੜੇ ਲਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਈ ਤੋਂ ਭਾਈ ਮਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੁੜਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਨਰਕ ਦਿਖਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਹੀ ਕਤਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੀਖਾਂ ਥਾਣੀਂ ਵੇਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਕੁੱਕੜਾਂ ਦੇ ਖੁੱਡੇ ਵਾਂਗ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਲੜਾਈ-ਝਗੜਾ ਕਰਨਾ ਅਨਪੜ੍ਹ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਮੂਰਖਤਾ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਤੁਰਦੇ ਹਨ।
* ਜਿਸ ਦੇ ਪਾਸ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਗੁੱਸਾ ਹੀ ਗੁੱਸਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਦੁਕਾਨ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।
* ਹਰ ਸਮੇਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਚੰਬੜਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪਰ੍ਹਾਂ ਧੱਕੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿਚ ਰੋੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
* ਗੁਸੈਲੇ ਬੰਦੇ ਆਪਣੀ ਆਦਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰੀ ਬਣਦਾ ਹੋਇਆ ਕੰਮ ਵੀ ਵਿਗਾੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
* ਗੁੱਸਾ ਬੰਦੇ ਦੇ ਤਨ ਤੇ ਮਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
* ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨੁਕਸਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।
* ਜੇਕਰ ਮਨੁੱਖ ਮਾਨਸਿਕ ਪੀੜਾ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਸੰਤਾਪ ਗ੍ਰਸਤ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਜਿੰਨੀ ਮਰਜ਼ੀ ਵਧੀਆ ਖੁਰਾਕ ਖਾਵੇ, ਉਹ ਵਿਅਰਥ ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ।
(ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਐਤਵਾਰ ਦੇ ਅੰਕ 'ਚ)

ਮੋਬਾਈਲ : 99155-63406.

ਹਾਸ ਵਿਅੰਗ

ਸਹੁਰਿਆਂ ਦਾ ਕੁੱਤਾ

ਸਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ 'ਬਹੁਤੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨੀ ਵੀ ਮਾੜੀ ਤੇ ਬਹੁਤੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਸੁਣਨੀ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਾੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।'
ਸਿਆਣੇ ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਆਖੀ ਜਾਣ ਪਰ ਸਾਡੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ, ਰਾਜ-ਦੁਲਾਰੇ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਤਾਰੇ ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਜੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੱਬਰ ਨੂੰ ਇਸ ਕਥਨ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਛੋਟ ਵੀ ਇਕ ਦੋ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਹੰਡਰਡ ਪਰਸੈਂਟ। ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਅ ਲੱਗੇ, ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਂਦਰਾਂ ਕਰ ਸਕਣ, ਆਪਣੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੀ ਦੱਬ ਕੇ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲਓ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੱਸ ਸਹੁਰੇ ਦਾ ਕੇਸ ਹੀ ਲੈ ਲਓ। ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ, ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੀ ਦਹਿਲੀਜ਼ ਟੱਪਦਿਆਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਫੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੜੀਆਂ ਕੱਤਰੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੰਦ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਨ ਲੱਗੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਬਹੁਤਾ ਹੀ ਖਹਿੜੇ ਪੈ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਛੰਦ ਸੁਣਾਇਆ:
ਛੰਦ ਪਰਾਗਾ, ਛੰਦ ਪਰਾਗਾ, ਛੰਦ ਪਰਾਗਾ ਕੇਸਰ,
ਸੱਸ ਮੇਰੀ ਪਾਰਬਤੀ ਤੇ ਸਹੁਰਾ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ।
ਛੰਦ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਸਹੁਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਧੰਨ-ਧੰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਛੰਦ 'ਤੇ ਕਿੰਤੂ-ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸੈਂਕੜੇ ਜਵਾਬ ਸਨ। ਹੱਸ ਕੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ, 'ਯਾਰ, ਜਿਹੜੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰ ਦਾ ਟੋਟਾ, ਚੰਦ ਸੂਰਜ ਜਿਹੀ ਲਾਡਲੀ ਸਾਡੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ, ਇਕੱਲੀ ਲਾਡਲੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਾਜੋ-ਸਾਮਾਨ ਵੀ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਘੱਟ ਹੋਏ। ਨਾ ਘੱਟ ਕਿਵੇਂ ਹੋਏ? ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸੋ? ਸਾਡੇ ਲਈ ਤਾਂ ਸੱਸ ਸਹੁਰਾ ਰੱਬ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਨੇ। ਲੜਕੀ ਦੇਣ ਲੱਗਿਆਂ ਭੋਰਾ ਦਰੇਗ ਨੀ ਕੀਤਾ, ਸੀਂ ਨੀ ਨੀ ਵੱਡੀ। ਧੀ ਦੇਣ ਲੱਗਿਆਂ ਜਿਗਰਾ ਵੱਡਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਭਰਾ ਜੀ। ਕੀ ਸਮਝੇ?' ਉਹ ਤਾਂ ਰੋਟੀ ਦਾ ਸੱਦਾ ਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਥੇ ਖੜ੍ਹੇ-ਖੜ੍ਹੋਤੇ ਹੀ ਸੱਸ-ਸਹੁਰੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਦੇ ਉਹ ਪੁਲ ਬੰਨ੍ਹਣੇ ਸੀ, ਉਹ ਪੁਲ ਬੰਨ੍ਹਣੇ ਸੀ ਕਿ ਪੱਕੇ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋ ਜਾਣੇ ਸਨ।
ਸਹੁਰੇ ਘਰ 'ਚ ਇਕ ਅੱਧ ਸਾਲੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣਾ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਈ ਕਈ ਸਾਲੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਕਿਸੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਜੀਜੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਅੱਧੀ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਸਾਲੀਆਂ ਨਸੀਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਰ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਪੀ ਜੀਜਾ ਜੀਜਾ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਅਖਾਣ ਵੀ ਸੁਣੀ ਹੋਈ ਸੀ, 'ਸਾਲੀ ਅੱਧੀ ਘਰ ਵਾਲੀ', ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਖਾਣ ਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਈ। ਉਹ ਤਾਂ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਦੇ ਮਾਲਜ਼ ਜਾਂ ਈਜ਼ੀ ਸਟੋਰਾਂ ਵਾਂਗ ਸਮਝੀ ਬੈਠੇ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਸੇਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵਸਤਾਂ 'ਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, 'ਬਾਈ ਵੰਨ ਗੈੱਟ ਵਨ ਫਰੀ' ਉਹ ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਇਹੋ ਸਮਝੀ ਬੈਠੇ ਸਨ, 'ਮੈਰੀ ਵਨ ਗੈੱਟ ਹਾਫ਼ ਫ੍ਰੀ' ਪਰ ਸਾਲੀ ਅੱਧੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਭਾਵੇਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨ ਵਲੋਂ ਉਹ ਕੋਈ ਕਸਰ ਬਾਕੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦਿੰਦੇ। ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਕੁੜੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਮੋਸਟ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਟ ਕਹਿਣ 'ਚ ਵੀ ਦਰੇਗ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਸੁਚੱਜੀ ਸਚਿਆਰੀ ਤੇ ਸਦਾਚਾਰੀ ਤਾਂ ਉਹ ਹੋਵੇਗੀ ਹੀ। ਮੂੰਹ ਭਾਵੇਂ ਸੁੱਕ ਜਾਵੇ, ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਥੁੱਕ ਲਾ ਲਾ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਦੀ ਪਤੰਗ ਉੱਚੀ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਉਡਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਹੁਰੇ ਘਰ 'ਚ ਇਕ ਸਾਲਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪਰ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਬਦਨਸੀਬ ਜੀਜੇ ਨੂੰ ਹੀ ਭਾਵੇਂ ਸਾਲੇ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਜਾਂ ਫਲ ਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਏਡਾ ਬਦਨਸੀਬ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਕਹੌਤ ਵੀ ਸੁਣੀ ਹੋਈ ਸੀ।
'ਜ਼ੋਰੂ ਕਾ ਭਾਈ ਏਕ ਤਰਫ਼, ਸਾਰੀ ਖੁਦਾਈ ਏਕ ਤਰਫ਼।'
ਭਾਵ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਭਾਵੇਂ ਇਕ ਪਾਸੇ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤੇ 'ਜ਼ੋਰੂ ਕਾ ਭਾਈ' ਭਾਵ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਲਾ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਖਲੋਤਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਝੱਟ ਹੀ ਛਲਾਂਗ ਜਾਂ ਟਪੂਸੀ ਮਾਰ ਕੇ ਝੱਟ ਆਪਣੇ ਪਰਮ-ਪਿਆਰੇ ਸਾਲੇ ਦੇ ਪਾਲੇ ਵਿਚ ਜਾ ਖਲ੍ਹੋੋਵੋਗੇ। ਸਾਲੇ ਸਾਹਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ, ਸਾਰੀ ਖ਼ਲਕਤ ਨੂੰ ਹੇਚ ਸਮਝਦੇ ਹੋ। ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਵੀ ਆਪਣੀ ਵੀਹ ਇੰਚ ਛਾਤੀ ਤਾਣ ਕੇ ਆਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ:
'ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੋ ਜਾਏ ਬੇਸ਼ੱਕ ਸਾਰੀ ਖ਼ੁਦਾਈ,
ਹਮ ਖੜ੍ਹੇਗਾ ਸਾਥ ਜ਼ੋਰੂ ਕੇ ਭਾਈ।'
ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਵੇਂ ਬੂਰ ਦੇ ਲੱਡੂ ਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਦਾ ਸਹੁਰਾ ਘਰ ਪ੍ਰੇਮ ਬਾਦਸਤੂਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਜੀਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡੋ ਜੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੇੜ 'ਚ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨੋਂ ਵੀ ਉਹ ਬਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਕੁੱਤਾ ਨਾ ਰਹਿ ਕੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਾਲੇ ਯੁਧਿਸ਼ਟਰ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਾਮਰ 'ਚ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਲੱਭਦੇ ਨੇ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਉਹ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੇ ਕੁੱਤੇ 'ਤੇ ਨਿਛਾਵਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨੂੰ ਕੁੱਤਾ ਨਾ ਸਮਝੋ ਜੀ, ਇਹ ਤਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਿਆਣਾ ਹੈ। ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਅਲਸ਼ੈਸ਼ਨ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਇਟਲੀ ਦੇ ਇਕ ਮਸ਼ਾਹੂਰ ਘੁਰਾਣੇ 'ਚੋਂ ਸਾਡੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਕੋਲ ਡਾਇਰੈਕਟ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਜੱਤ ਦੇਖੋ। ਕਿੰਨੀ ਮੁਲਾਇਮ ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ, ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਕੁੱਤਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਨਾਢੂ ਖਾਂ ਨਵਾਬ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ। ਸਹੁਰਿਆਂ ਦਾ ਇਹ ਕੁੱਤਾ... ਸਹੁਰਿਆਂ ਦਾ ਇਹ ਕੁੱਤਾ... ਕੁੱਤਾ ਕਹਿੰਦਿਆਂ-ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਬੇਸ਼ੱਕ ਥਿੜਕ ਜਾਵੇ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਯਤਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਹੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕ ਦੋਖੀ ਆਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, 'ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਅਖਾਣ ਤਾਂ ਸੁਣੀ ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ, 'ਅਖੇ, 'ਭੈਣ ਘਰ ਭਾਈ ਕੁੱਤਾ, ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਜਵਾਈ ਕੁੱਤਾ।'
ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਕੋਲ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਦੋਖੀਆਂ ਲਈ ਜਵਾਬ ਵੀ ਰੈਡੀਮੇਡ ਹਨ। ਹੱਸ ਕੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ, 'ਭਰਾਤਾ ਜੀ, ਜੇ ਸਹੁਰਿਉਂ ਆਈ ਕੰਨਿਆ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬੇਗਮ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ, ਘਰ ਦੀ ਮਾਲਕਮ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਹ ਤਾਂ ਫੇਰ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਜਮਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕੁੱਤਾ ਹੋਇਆ? ਐਵੇਂ ਨਾ-ਸਮਝੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੇ', ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਕਹੌਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੰਨੋਂ ਸੁਣ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਕੰਨੋਂ ਕੱਢ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਛਾਂਗਾ ਰਾਮ ਜਿਹੇ ਸਹੁਰਾ ਭਗਤ ਜੀਵ ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਮੋਬਾਈਲ : 94635-37050.

ਕਹਾਣੀ

ਬੇਵਸੀ

ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 25-26 ਸਾਲ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਲੜਕੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਲੜਕਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਲੜਕੇ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ। ਅਵਤਾਰ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਮਕਾਨ ਬਣਿਆ ਸੀ ਤੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਕਈ ਦਰੱਖਤ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੰਛੀ ਬੈਠਦੇ ਸਨ। ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਣਾ-ਫੱਕਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰਦਾ ਤਾਂ ਪੰਛੀ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਹੀ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕਿਆਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣਾ ਮਕਾਨ ਢਾਹ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨਵਾਂ ਬਣਾਉਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀਘਰ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮੋਹ ਸੀ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਾਂਹ ਕੀਤੀ। ਅਖੀਰ ਉਸ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕਿਆਂ ਨੇ ਇਕ ਵਿਉਂਤ ਬਣਾ ਕੇ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਬੁਲਾ ਲਿਆ। ਭਾਵੇਂ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਿਲ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ ਪ੍ਰੰਤੂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ 10-12 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਮੋਹ ਨੇ ਤੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਉਸ ਦਾ ਲੜਕਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਹੁਟੀ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨੌਕਰੀ 'ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਘਰ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਧਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਲੜਕੇ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲਾ ਮਕਾਨ ਤੋੜ ਕੇ ਨਵਾਂ ਮਕਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਔਖੇ-ਸੌਖੇ ਹੋ ਕੇ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਕਿਵੇਂ ਕੱਢਿਆ ਤੇ ਘਰ ਆਉਣ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਲੜਕੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਇੰਨੀ ਦੂਰ ਆਏ ਹੀ ਹੋ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5-6 ਮਹੀਨੇ ਤਾਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿੱਦ ਹੀ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਫੜ ਲਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਲੜਕੇ ਨੇ ਬੇਵੱਸ ਹੋ ਕੇ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਟਿਕਟ ਕਟਾ ਕੇ ਜਹਾਜ਼ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ।
ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਘਰ ਪੁੱਜਿਆ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਟੁੱਟਾ ਘਰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਕੱਟੇ ਦਰੱਖਤ ਦੇਖੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਮੱਥਾ ਫੜ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਚੁੱਪ ਧਾਰ ਲਈ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਏਧਰ-ਉਧਰ ਦੇਖਿਆ ਪਰ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਏ। ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁੱਖ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹੀ ਆਪਣੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਹ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿਚ ਲੜਾਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਸ ਨੇ ਦਾਣਾ-ਫੱਕਾ ਲਿਆ ਕੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੀ ਸੋਚੀ ਪਰ ਕੋਈ ਪੰਛੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਇਆ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਪੰਛੀ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਗਏ ਤੇ ਦਾਣਾ-ਫੱਕਾ ਖਾਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਰਲ-ਪਰਲ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ ਪਰ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੰਝੂਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਲਿਆ।

-ਮੀਰਹੇੜੀ, 551/2, ਰਿਸ਼ੀ ਨਗਰ, ਸ਼ਕੂਰ ਬਸਤੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। ਮੋਬਾਈਲ : 92105-88990.

ਮੁਹੱਬਤ ਹਿਜਰਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ

ਹਿੰਦ-ਪਾਕਿ ਤਕਸੀਮ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਵੇਂ ਭੁਲੇਖਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਜ਼੍ਹਬੀ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਘਰ ਬਾਹਰ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ।
ਇਸ ਫਿਰਕੂ-ਫਸਾਦਾਂ ਦੇ ਤਪਸ਼ ਭਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਕ ਪਿੰਡੋਂ ਕਾਫ਼ਲਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਆਉਣ ਲਈ ਤੁਰ ਪਿਆ ਸੀ ਪਰ ਕਰਤਾਰ ਤੇ ਕਰੀਮ ਇਕ-ਦੂਸਰੇ ਨਾਲ ਘੁੱਟ ਕੇ ਬਗਲਗੀਰ ਹੋਏ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਰੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਦਿਨ ਦਾ ਸੂਰਜ ਅੱਥਰੂ ਪੂੰਝਦਾ ਹੋਇਆ ਕਰਤਾਰ ਕਰੀਮ ਤੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ ਦੋ ਕੁ ਕਦਮ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਰੀਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਪੱਗ-ਵੱਟ ਯਾਰ ਭਰਾ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ, 'ਖਾਲੀ ਹੱਥ ਹੀ ਭੱਜਿਆ ਜਾਨੈ, ਆਹ ਲੈ ਨੇਜਾ ਲੈ ਜਾ।' ਤੇ ਅਗਾਂਹ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜਿਆ ਨੇਜਾ ਕਰੀਮ ਨੇ ਕਰਤਾਰ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ। ਕਰਤਾਰ ਫਿਰ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਰੋ ਪਿਆ ਤੇ ਕਰੀਮ ਨਾਲ ਚੰਬੜ ਗਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, 'ਯਾਰ ਕਰੀਮ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਕੇਡਾ ਖੈਰ-ਖਵਾਹ ਏਂ? ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਤੂੰ ਨੇਜਾ ਪਿਆ ਫੜਾਨੈ, ਉਹ ਵੀ ਤੇ ਤੇਰੇ ਮਜ਼੍ਹਬ ਦੇ ਹੀ ਹੋਣਗੇ।' ਕਰੀਮ ਨੇ ਗਲ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਮਜ਼੍ਹਬੀ-ਸਾਵਾ ਪਰਨਾ ਸੰਵਾਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, 'ਨਹੀਂ ਕਰਤਾਰ ਮੁਹੱਬਤ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਮਜ਼੍ਹਬ ਆਪਣੀ ਥਾਂ, ਜਿਥੇ ਮੁਹੱਬਤ ਆ ਜਾਂਦੀ ਏ ਨਾ ਉਥੇ ਮਜ਼੍ਹਬ ਆਪ ਹੀ ਵੱਡੇ ਜੀਅ ਵਾਂਗੂੰ ਲਾਹਮ ਕਰ ਜਾਂਦੈ।' ਕਰਤਾਰ ਨੇਜਾ ਲੈ ਕੇ ਤੇਜ਼-ਕਦਮੀ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਘੁਸਮੁਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਤ ਪਸਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਕਰੀਮ ਨੇ ਵੀ ਵਾਪਸ ਪਿੰਡ ਵੱਲ ਜਾਣ ਲਈ ਅਜੇ ਦੋ-ਚਾਰ ਪੁਲਾਂਘਾਂ ਹੀ ਪੁੱਟੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਫਸਾਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਨ-ਦਨਾਉਂਦੀਆਂ ਮਾਰੂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਕਰਤਾਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਉਂ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਘਾਵ ਖਾ ਕੇ ਗਿਰੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ, 'ਯਾ ਅੱਲ੍ਹਾ' ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਡਿਗਦੀ ਤੇ ਸੁਣੀ ਹੋਈ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ, 'ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ।'
ਕਰੀਮ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰਤੁਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਾਲੀ ਬੋਲੀ ਰਾਤ ਵਿਚ ਫਿਰਕੂ ਤਪਸ਼ ਦੀ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹ ਗਏ ਦੋ ਮਜ਼੍ਹਬੀ ਵਜੂਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਰੂਹਾਂ ਅੰਬਰਾਂ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਮੁਹੱਬਤ (ਕਰੀਮ) ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਤੁਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਧਰਲੀ ਤੇ ਉਧਰਲੀ ਧਰਤੀ ਪਰ ਕਾਇਮ-ਦਾਇਮ ਹੈ। ਵਕਤ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਤਕਸੀਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਲੋਕ ਇਧਰੋਂ-ਉਧਰ ਤੇ ਉਧਰੋਂ-ਇਧਰ ਹਿਜ਼ਰਤ ਕਰਦੇ ਆ-ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਕੀਮ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ, ਜਾਇਦਾਦ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਭਾਵੇਂ ਹਿਜਰਤ ਕਰਕੇ ਤਕਸੀਮ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਮੁਹੱਬਤ ਨਾ ਹੀ ਤਕਸੀਮ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹਿਜ਼ਰਤ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।

-ਲਹਿਲ, ਪਟਿਆਲਾ। ਮੋਬਾ : 97798-82050.