ਖਰੀਫ਼ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦਾ ਬਦਲ ਲੱਭਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਮਤਵਾਤਰ ਜਾਰੀ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਝੋਨਾ ਕਣਕ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਲੱਭਣ 'ਚ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਨਹੀਂ ਜੋ ਇਸ ਜਿੰਨਾ ਮੁਨਾਫਾ ਦੇ ਸਕੇ। ਕੇਂਦਰ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਇਹ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮੱਸਿਆ ਖ਼ਰੀਫ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਥੱਲੇ ਰਕਬਾ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਉ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਖ਼ਰੀਫ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੱਧ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਿਸ ਉਪਰੰਤ ਜ਼ਮੀਨ ਥੱਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਨੀਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ 'ਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਬਦਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਕੀ ਆਦਿ ਬੀਜ ਕੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਆਦਿ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਫੂਕ ਕੇ ਦੇਖ ਲਏ। ਕਪਾਹ ...
ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ, ਜੀਵ, ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਹਨ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬੀਜ ਪੈਣ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਪਰ ਪਰਾਗਣ ਕਰਵਾ ਕੇ ਝਾੜ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੋਸਤ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਸ਼ਹਿਦ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਝਾੜ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਪੰਛੀ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਯੋਗਸਾਲਾ ਵਿਚ ਮਿੱਤਰ ਕੀੜੇ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਸਲਾਂ 'ਤੇ ਛੱਡ ਕੇ ...
ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਬਹੁਤੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਜੱਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਨਿਡਰ ਤੇ ਬਹਾਦਰ ਕੌਮ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਿਰੜੀ ਹੈ। ਤੜਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਹ ਵੇਲੇ ਤੱਕ ਖੇਤ ਵਾਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਕੰਮ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, 'ਬੋਲ ਵਾਖਰੂ' ਕਹਿ ਨਿਬੇੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ, ਜੰਗਲ, ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਔਖੇ ਹੋ ਕੇ, ਭੁੱਖੇ ਰਹਿ ਕੇ ਵੀ ਪਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਵੇਂ ਸਿਰਿਓਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਵੀ, ਆਪਣੀ ਜੰਮਣ ਭੋਂ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੇ। ਮਦਦ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਤ ਜਾਂ ਧਰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਰਖਦਾ। ਨਿਡਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹਨ। ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਸੱਪਾਂ ਨਾਲ ਬਾਖੂਬੀ ਨਜਿੱਠਣਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਗੰਢੇ ਦੀ ਚਟਣੀ ਤੇ ਖੇਤ ਦੀ ਮੂਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਹੀ ਭੋਜਨ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਦੋ ਹੀ ਬੰਦੇ ਸਰਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਟਵਾਰੀ ਤੇ ਹੌਲਦਾਰ। ਪਟਵਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਬਦਲੇ ਵੱਢ ਟੁੱਕ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹੌਲਦਾਰ ਝੂਠੇ ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਸਾਰਥੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਇਹ ਟਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ, ...
ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਨ੍ਹਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਸਿਹਤ ਬਣਾਵਣ ਖ਼ਾਤਰ, ਇਹ ਦਿਨ ਚੰਗੇ ਨੇ, ਡੰਡ ਬੈਠਕਾਂ ਲਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਬਸੰਤ ਆਈ ਤੋਂ, ਆਈ ਰੁੱਤ ਬਹਾਰਾਂ ਦੀ, ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਮਹਿਕਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਸ਼ਲਗਮ, ਮੂਲੀ, ਗੁੜ ਤੇ ਗੰਨਾ ਵਰਤ ਲਵੋ, ਗਾਜਰ-ਪਾਕ ਬਣਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਮੇਥੇ ਪਾਲਕ, ਬਾਥੂ, ਗੰਦਲਾਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀਆਂ, ਅਦਰਕ ਲਸਣ ਰਲਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਸਾਗ ਮਲਾਈ ਵਰਗਾ, ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ, ਮੱਖਣ ਪਾ ਕੇ ਖਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਦੂਜੇ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ, ਸਮਝੋ, ਪਰਖੋ ਵੀ, ਆਪਣੀ ਆਖ ਸੁਣਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਚਿੜੀਆਂ ਚੋਗ ਲਿਆਈਆਂ, ਆਪਣੇ ਬੋਟਾਂ ਲਈ, ਨਾ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਲਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਹਰ ਇਕ ਬੰਦੇ ਦੇ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਨਾਨਕ ਹੈ, ਇਉਂ ਨਾ ਮਾਰ ਮੁਕਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਹੁਣ ਮੌਕਾ ਹੈ, ਮੌਕਾ ਹੱਥੋਂ ਜਾਵੇ ਨਾ, ਪਿੱਛੋਂ ਨਾ ਪਛਤਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਦਿਨ ਨੇੜੇ, ਜਿਵੇਂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਦਿਨ, ਹਰ ਪਲ ਪੜ੍ਹੋ-ਪੜ੍ਹਾਵੋ, ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ। ਸਰਵਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਰਗਾ ਪਾ ਕੇ ਸੂਟ ਨਵਾਂ, ਫੁੱਲਾਂ ਵਿਚ ਰਲ ਜਾਵੋ, ਮਾਘ ...
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ (ਕਣਕ-ਝੋਨਾ) ਦੀ ਮੰਡੀਕਰਨ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਆ ਰਹੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹੇਠਾਂ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਅਪਣਾਉਣ ਵਿਚ ਰੁਚੀ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ: ਜਨਵਰੀ-ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਪਾਪਲਰ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ। ਨਰਸਰੀ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਇਕ ਸਾਲ ਦੇ ਬੂਟੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਐਲ 47/88 ਅਤੇ ਐਲ 48/89 ਦੇ ਬੂਟੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਕਲਮਾਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਲਮਾਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਬੂਟਿਆਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 20-25 ਸੈ.ਮੀ. ਅਤੇ ਮੋਟਾਈ 2-3 ਸੈਂ.ਮੀ. ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। 8-12 ਟਨ ਦੇਸੀ ਰੂੜੀ ਦੀ ਖਾਦ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਉ। ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ 50-50 ਜਾਂ 60-60 ਸੈਂ.ਮੀ. ਫਾਸਲੇ ਦੇ ਪਲਾਟਿੰਗ ਰਾਡ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸਰੀਏ ਨਾਲ ਛੇਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਲਮਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਉਪਰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਕਲਮਾਂ ਪੁੰਗਰਨ ਤੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ...
ਲਗਪਗ ਪਿਛਲੇ 14 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਰੌਣੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਾਭਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਟਿਵਾਣਾ ਅਤੇ ਨੰਬਰਦਾਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦਿੱਤੂਪੁਰ ਦੋਨੋਂ ਪਿਉ-ਪੁੱਤਰ ਨੇੜੇ ਭਾਦਸੋਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਤਕਰੀਬਨ ਇਕ ਏਕੜ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਣ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਇਕ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿਚ ਰੱਤੀ ਭਰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਜ਼ਹਿਰ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਗੇ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਰਕਬਾ ਵਧਾ ਕੇ ਦੋ ਏਕੜ ਵਿਚ ਕਰ ਲਿਆ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੰਨਾ, ਸਰ੍ਹੋਂ ਅਤੇ ਕਣਕ ਆਦਿ ਫ਼ਸਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਟਿਵਾਣਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਲਗਪਗ 14 ਸਾਲਾ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਖਾਦ ਜਾਂ ਸਪਰੇਅ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦਿੱਤੂਪੁਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਦਾ ਇਕ ਲਾਭ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਫ਼ਸਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਸਾਡੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ...
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਬੜੀ ਲੰਬੀ ਚੌੜੀ ਹੈ। ਰੋਕੇ, ਠਾਕੇ, ਛੁਆਰੇ ਕਈ-ਕਈ ਦਿਨ ਬਰਾਤਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਠਹਿਰਨੀਆਂ, ਦੋ ਮੰਜਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸਪੀਕਰ ਲਗਾ ਡੱਬੇ ਵਿਚੋਂ ਤਵੇ ਕੱਢ ਮਸ਼ੀਨ ਉੱਤੇ ਸੂਈਆਂ ਨਾਲ ਬਦਲ-ਬਦਲ ਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੁਕਲਾਵਾ ਲਿਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਚੌਕੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਤੱਕ ਚਲਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀਆਂ-ਮੋਟੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਦੇਣੀਆਂ, ਜੁੱਤੀ ਲਕਾਉਣੀ, ਛੰਦ ਸੁਣਾਉਣੇ, ਤੇਲ ਚੋਣਾ, ਪਾਣੀ ਵਾਰਨਾ, ਬੁਰਕੀਆਂ ਦੇਣਾ, ਜਾਗੋ ਕੱਢਣੀ, ਛੱਜ ਭੰਨਣਾ, ਗਿੱਦਾ ਪਾਉਣਾ, ਘੁੰਡ ਕੱਢਨਾ, ਘੁੰਡ ਉਤਾਰਨਾ, ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਈ, ਮਹਿੰਦੀ ਲਗਾਉਣਾ, ਸੁਹਾਗ, ਘੋੜੀਆਂ ਗਾਉਣਾ, ਗਾਨੇ ਖੇਡਣਾ, ਮੰਜੇ ਬਿਸਤਰੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨਾ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਮੈਂ ਗੱਲ ਗਾਨੇ ਖੇਡਣ ਦੀ ਰਸਮ ਦੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਜਿਸ ਦਾ ਦਰਅਸਲ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾੜਾ, ਲਾੜੀ ਦਾ ਇਕ-ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਨਾਂਅ ਦੇਖਣ ਕਾਰਨ ਸੰਗ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਦੂਸਰਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਜੀਆਂ ...
Website & Contents Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 2002-2021.
Ajit Newspapers & Broadcasts are Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust.
The Ajit logo is Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 1984.
All rights reserved. Copyright materials belonging to the Trust may not in whole or in part be produced, reproduced, published, rebroadcast, modified, translated, converted, performed, adapted,communicated by electromagnetic or optical means or exhibited without the prior written consent of the Trust. Powered
by REFLEX