ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਭਰ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹਵਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੋਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਚਰਚਾ ਚੱਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਧੂੰਆਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਵੱਜਣ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ। ਫੈਲਦੇ ਇਸ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਧੂੰਏਂ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਨੇਕਾਂ ਕਾਰਨ ਗਿਣਾਏ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਦਾਲਤ (ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ) ਲਗਾਤਾਰ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕਰਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਵਲੋਂ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੰਗੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਅਦਾਲਤ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਰਹੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿੱਧਾ ਇਹੀ ਨਤੀਜਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ ਕਿ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਾਂ 'ਚ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਛਾ-ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਜਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਣਦੇ ਫਰਜ਼ ਨਿਭਾਅ ਸਕਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਸਾਹਮਣੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਗੋਢੇ ਟੇਕ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਲ 'ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਕ ਵੱਡਾ ਮੁਲਕ ਬੇਸਹਾਰਾ ਹੋ ਕੇ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਥੋਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਆਸ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੈਲਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਵੱਡੀ ਬੇਧਿਆਨੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਸਾਡੇ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਲਗਾਤਾਰ ਬਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪੁੱਜਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਬਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਭਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੇਂਦਰ ਤੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਅਲਟੀਮੇਟਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤੇ ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਵੀ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕੇ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਲੋਂ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਆਪ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਸਿੱਧਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੇਗੀ।
ਇਸੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਹਲਫ਼ਨਾਮੇ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਵਾਅਦੇ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ। ਅਸੀਂ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਇਸ ਸਖ਼ਤ ਹਦਾਇਤ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿੰਦਿਆਂ ਆਪ ਥੱਕ ਹਾਰ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਤੋਂ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਜੇਕਰ ਸਮੁੱਚਾ ਦੇਸ਼ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕਰਦਾ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨਿਘਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕੇਗਾ।
-ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ
ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ 'ਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਅਨਮੋਲ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ ਹਨ, ਉਹ ਗ਼ਰੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਭਾਰਤ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇੱਥੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਪਿੱਛਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਸਮਝੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ, ਬਨਸਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ...
ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਮੁੱਚਾ ਸੰਸਾਰ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਈਰਾਨ, ਚੀਨ ਤੇ ਤਾਇਵਾਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਸ਼ੀਤ-ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੁਝ ਇਹੋ ਹਾਲ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ...
Website & Contents Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 2002-2021.
Ajit Newspapers & Broadcasts are Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust.
The Ajit logo is Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 1984.
All rights reserved. Copyright materials belonging to the Trust may not in whole or in part be produced, reproduced, published, rebroadcast, modified, translated, converted, performed, adapted,communicated by electromagnetic or optical means or exhibited without the prior written consent of the Trust. Powered
by REFLEX