ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਕ ਮੁੱਖ ਅਨਾਜੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ। ਇਹ 60 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਅਧੀਨ ਸਾਲ 1970-71 ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 3.9 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿਚ ਵਧ ਕੇ 31.49 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦਾ ਔਸਤਨ ਝਾੜ 1970-71 ਦੇ 27.7 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿਚ 66.3 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਝੋਨੇ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵੀ 6.88 ਲੱਖ ਟਨ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 208.8 ਲੱਖ ਟਨ ਹੋ ਗਿਆ।
ਪੰਜਾਬ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਪੱਖੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ (ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਿਰਫ 1.53 ਫ਼ੀਸਦੀ) ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ 11 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅੰਨ ਭੰਡਾਰ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2020-21 ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅੰਨ ਭੰਡਾਰ ਵਿਚ 22.6 ਫ਼ੀਸਦੀ (135.9 ਲੱਖ ਟਨ) ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਦਰਪੇਸ਼ ਆਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ...
ਝੋਨਾ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਦੀ ਲਵਾਈ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਕੰਮ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਡਿਗਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦੀ ਲਵਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਪਿੱਛੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰਲੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਲਵਾਈ ਲਈ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਲਵਾਈ ਲਈ ਸੀਮਤ ਸੀਜ਼ਨ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਲਵਾਈ ਦਾ ਰੇਟ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਝੋਨਾ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟਰ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ। ਝੋਨਾਂ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਪਨੀਰੀ ਦੀ ਲਵਾਈ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੇਬਰ ਦੀ ਘੱਟ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰਚੇ ਵਿਚ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਝੋਨਾ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟਰ ਨਾਲ ਇਕ ਵਰਗਮੀਟਰ ਵਿਚ ਪਨੀਰੀ ਦੇ ਬੂਟੇ ਵੀ ਵੱਧ ਲਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਝੋਨਾ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟਰ ਲਈ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਟ ਟਾਈਪ ਪਨੀਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ...
ਹਰ ਕੌਮ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਿਆਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਸਾਡੇ ਹਾਵਾਂ-ਭਾਵਾਂ ਤੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਅਨੰਦਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਚਾਲ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਲੋੜਾਂ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਥਲ-ਪੁੱਥਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਅੰਦਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਦੀਵਾ ਜਗਾਉਣ ਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਮੁਢਲੇ ਕਾਰਜ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਨਿਆਂ ਵਾਲੀ ਸਲੇਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਉਠਾਣੇ ਸਿਖ ਜਾਵੇ ਤੇ ਦੂਜਾ ਹਰ ਘਰ ਵਿਚ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਪੈਂਤੀ ਦੀ ਦਰਸ਼ਨੀ ਫੱਟੀ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੀ ਜਾਂ ਟੰਗੀ ਹੋਵੇ। ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਤਾਂ ਫੱਟੀ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਕੋਡ ਨਾਲ ਸ਼ੁੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਉਚਾਰਨ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਹਨ ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੁਆਚਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਮੋੜਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-ਮੋਬਾਈਲ : ...
ਮਾਰਚ 'ਚ ਪਈ ਗਰਮੀ ਤੇ ਜਨਵਰੀ ਦੀਆਂ ਬੇਮੌਸਮੀ ਬਾਰਿਸ਼ਾਂ ਕਣਕ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਮਾਰਚ 'ਚ ਚੱਲੀਆਂ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਰਾਪ ਕਟਿੰਗ ਐਕਸਪੈਰੀਮੈਂਟਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਣਕ ਉਤਪਾਦਨ 151 ਲੱਖ ਟਨ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ 4868 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੀ ਬਜਾਏ 4207 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਟੀਚਾ 175 ਲੱਖ ਟਨ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 24 ਲੱਖ ਟਨ ਕਣਕ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ 13.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਖ਼ਰੀਦ ਵੀ ਰੱਖੇ ਗਏ 135 ਲੱਖ ਟਨ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੋਂ ਡਿਗ ਕੇ 9698 ਲੱਖ ਟਨ ਰਹਿ ਜਾਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੂਜੇ ਕਣਕ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ 'ਚ ਵੀ ਘਟੇ ਹਨ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜਿੱਥੇ ਕਣਕ ਦੀ ਵਾਢੀ ਮੱਧ-ਮਾਰਚ 'ਚ ਛੇਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਤਪਾਦਨ ਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਘੱਟ ਦਰ 'ਤੇ ਘਟੇ ...
ਝੋਨਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲ 2020-21 ਦੌਰਾਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲੱਗਭਗ 31.49 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਉੱਪਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਉਪਜ 208.83 ਲੱਖ ਟਨ (139.92 ਲੱਖ ਟਨ ਚੌਲ) ਹੋਈ ਅਤੇ ਔਸਤ ਝਾੜ 26.84 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 17.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬਾ ਬਾਸਮਤੀ ਹੇਠ ਹੈ। ਝੋਨੇ/ ਬਾਸਮਤੀ ਦਾ ਝਾੜ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ-ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਅਤੇ ਨਦੀਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਝਾੜ ਘਟਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਨਾਲ ਝੋਨੇ/ ਬਾਸਮਤੀ ਦੇ ਝਾੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਝਾੜ ਵਾਸਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਰਹਿਤ ਬੀਜ ਬੀਜਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੂਰੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦਾ ਰੋਗ, ਭੁਰਣ ਰੋਗ, ਬਾਸਮਤੀ ਦਾ ਝੰਡਾ ਰੋਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਫੂਜੇਰੀਅਮ ਉੱਲੀਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਬੀਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਲੀਆਂ ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਇਕ ਸੀਜਨ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸੀਜਨ ਤੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬੀਜੀ ਹੋਈ ਪਨੀਰੀ ਵਿਚ ਅਗੇਤੀ ਲਾਗ ਲਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉੱਲੀਆਂ ...
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਧਦੇ ਤਾਪਮਾਨ 'ਤੇ ਇਕ ਫ਼ਸਲ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰੋਕ ਲਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਸੂਰਜਮੁਖੀ। ਸਾਉਣੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੇਲ ਬੀਜ ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਸਬਜੀਆਂ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਉਣੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੇਲ ਬੀਜ ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਸਬਜੀਆਂ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਨਵਰੀ/ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੱਕ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਧ ਫਰਵਰੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਦਾਲਾਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੇਲ ਬੀਜ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫ਼ਸਲ ਪਾਲਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ। ਉੱਚੇ ਕੱਦ ਵਾਲੀ ਇਹ ਫ਼ਸਲ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਗਰਮ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡੇ 'ਤੇ ਹੰਢਾਅ ਕੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣ ਦਿੰਦੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਬੂਟੇ ਦੀ ਛਾਂ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਠੰਢੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦੇ ਬੂਟੇ ਦਾ ਪੱਤਾ ਚੌੜਾ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਬੂਟਾ ਗਰਮ ਲੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ...
Website & Contents Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 2002-2021.
Ajit Newspapers & Broadcasts are Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust.
The Ajit logo is Copyright © Sadhu Singh Hamdard Trust, 1984.
All rights reserved. Copyright materials belonging to the Trust may not in whole or in part be produced, reproduced, published, rebroadcast, modified, translated, converted, performed, adapted,communicated by electromagnetic or optical means or exhibited without the prior written consent of the Trust. Powered
by REFLEX